Οι άνθρωποι του «ΝΑΙ» και του «ΟΧΙ»

Σε λίγες ώρες, αν δεν υπάρξουν κάποιες ανατροπές που θα οδηγήσουν σε απόσυρσή του, θα ξεκινήσει η διαδικασία του δημοψηφίσματος. Η στιγμή μάς βρίσκει βαθιά διχασμένους, ψυχικά, πνευματικά και συναισθηματικά εξοντωμένους, πολιτικά μπερδεμένους. Από όλα αυτά, μόνο το τελευταίο οφείλεται στο δημοψήφισμα,

καθώς τέθηκε σε επισπεύδοντα (και γι αυτό λάθος) χρόνο και με συγκεχυμένο ερώτημα. Αλλά εξοντωμένοι και διχασμένοι ήμασταν πάντα (με φωτεινές εξαιρέσεις).

Την Κυριακή πάνω από την κάλπη θα εκφραστούν δυο μεγάλες κατηγορίες ανθρώπων. Από τη μια μεριά είναι όσοι άνθρωποι είδαν τις ζωές τους να αλλάζουν λίγο ή και καθόλου αυτά τα πέντε χρόνια της κρίσης. Οι άνθρωποι που εξακολουθούν να έχουν ακόμα δουλειές, αμείβονται με ικανοποιητικούς μισθούς ή συντάξεις, διατηρούν ζωντανές τις επιχειρήσεις τους. Είναι οι άνθρωποι που μπορούν ακόμα να πάνε διακοπές, να ψωνίσουν καινούργια ρούχα, να βγαίνουν κάθε βράδυ έξω για τα ποτάκια τους, ή για το φαγητό τους. Δίπλα τους είναι ακόμα μερικοί που παραμυθιάζονται με την ιδέα της συμμετοχής σε ένα κλάμπ για λίγους, στο κλαμπ της Ευρώπης.

Βέβαια καλόν θα ήταν να απαντήσουν στο ερώτημα «Ποιας Ευρώπης»; Πόσο Ευρώπη είναι το σημερινό συνονθύλευμα στο οποίο συμμετέχουν και κουνούν το δάχτυλο Πολωνοί, Σλοβάκοι, Λετονοί και Λιθουανοί; Τι σχέση έχουν οι αξίες των σημερινών ευρωπαίων ηγετών με εκείνες που είχαν ο Σούμαν, ο Μονέ και ο Σπάακ, όταν σχεδίαζαν την Ενωμένη Ευρώπη, και υποστήριξαν ο Σαντέρ και ο Ντελόρ; Πόση αξία έχει σήμερα το «Μένουμε Ευρώπη» -σε αυτή την Ευρώπη; Στην Ευρώπη που δυο κορυφαία στελέχη της ο πρόεδρος του Eurogroup και ο Ισπανός πρωθυπουργός, ευθέως και απροκάλυπτα, μίλησαν για την ανάγκη αλλαγής κυβέρνησης στην Ελλάδα; Φευ!

Από την άλλη μεριά είναι μια δεύτερη κατηγορία ανθρώπων. Είναι αυτοί που θυματοποιήθηκαν στα χρόνια της κρίσης. Έχασαν τις δουλειές τους, απολύθηκαν, είναι κακοπληρωμένοι ή δεν πληρώνονται (αν έχουν δουλειά). Έκλεισαν τα μαγαζιά τους, είδαν την σύνταξή τους να εξαφανίζεται. Στα πέντε χρόνια των μνημονίων ξέχασαν τις διακοπές, τις ταβέρνες, τα καινούργια ρούχα, ένα θέατρο –ό,τι κάνει την «ζωή», ζωή. Είναι αυτοί που δεν μπόρεσαν να στείλουν τα παιδιά τους να σπουδάσουν (έχω προσωπικό τέτοιο παράδειγμα), ή «ματώνουν» για να το κάνουν. Αυτοί που έχασαν όλες τις οικονομίες τους για να επιβιώσουν, αυτοί που τα φέρνουν ίσα ίσα. Σε όλους αυτούς δεν λέει τίποτα το «Μένουμε Ευρώπη». Φυσικά, υπάρχει και η μερίδα εκείνων που στο αιώνιο δίλημμα «Φράκο ή Φουστανέλα» ήσαν πάντα με την δεύτερη, για λόγους που έχουν να κάνουν με την φοβία τους για την Δύση και τον πολιτισμό που εκπέμπει, αλλά και για τους κανόνες που επιβάλλει η συναναστροφή μαζί τους.

Οι ζωές αυτών των ανθρώπων διασταυρώνονται καθημερινά. Όχι μόνο στην ζώσα καθημερινότητα, όπου το νεαρό ζευγάρι μπαίνει στο ρεστοράν, έξω από το οποίο κάποιος άλλος στους κάδους ψάχνει για φαγητό. Αλλά και στα social media, που λειτουργούν, πολλαπλασιαστικά. Αυτή η διασταύρωση γεννά στους μεν φθόνο. Πικρία. Ξυπνά τις αναμνήσεις του «εκεί που είσαι ήμουνα». Στους άλλους, η προοπτική μετάβασης στα αχαρτογράφητα νερά, βγάζει άμυνες: «δεν θέλω να καταντήσω έτσι». Μέχρι σήμερα ένιωθαν ασφαλείς ότι αυτό δεν θα τους συμβεί. Γι αυτό και μόλις πρόσφατα άρχισαν να απαντούν στο bullying με bullying, ή να μιμούνται τα κινήματα της Πλατείας και των Αγανακτισμένων που κάποτε ειρωνεύονταν.

Είμαι από αυτούς που πίστευαν πως -τουλάχιστον στο επίπεδο του διχασμού- το δημοψήφισμα θα λειτουργήσει αποσυμφορητικά. Δεν είμαι πια και τόσο σίγουρος. Όμως, είναι βέβαιο πως μια ξεκάθαρη, λαϊκή έκφραση ήταν απαραίτητη, έστω και για να μετρηθούμε ποιοι είναι οι περισσότεροι. Οι σωσμένοι, ή οι κατεστραμμένοι;