Ο Καιάδας του Βαγγέλη και της Βίκυς δεν είναι μύθος

Πριν από μερικά χρόνια, θυμάμαι πως είχα διαβάσει μια επιστημονική έρευνα για τον Καιάδα. Έλεγε, λοιπόν, αυτή η έρευνα πως ο περίφημος γκρεμός που πετούσαν δήθεν τα ανάπηρα παιδιά οι Σπαρτιάτες ήταν μύθος. Τα συμπεράσματα της έρευνας βασίζονταν στο γεγονός πως στο βάραθρο δεν βρέθηκαν ποτέ οστά μικρών παιδιών, αλλά μόνο ενηλίκων: αιχμάλωτοι, κατάδικοι, προδότες και άλλο,ι ήταν αυτοί που βρέθηκαν στα Τάρταρα του Ταΰγετου, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Σε μια χώρα που έχει μεγαλώσει με μύθους και παραδόσεις (όπως όλες οι κοινωνίες, άλλωστε) μικρή σημασία έχει αν ο Καιάδας ήταν

αλήθεια ή μύθος, αλλά μεγάλη ο συμβολισμός του και αυτό που αντιπροσώπευσε από τότε μέχρι σήμερα: την καταδίκη της διαφορετικότητας.

Επί χιλιάδες χρόνια, οι άνθρωποι ρίχνουν στα σπηλαιοβάραθρα της κοινωνικής καταδίκης άλλους ανθρώπους. Κατά ένα περίεργο, δε, παιχνίδι της μοίρας, όσοι επιζούσαν από το γκρέμισμα, κλωτσούσαν μετά οι ίδιοι άλλους ανθρώπους σε αυτές τις μαύρες τρύπες του ανθρώπινου Πολιτισμού.

Καιάδας ήταν οι κατακόμβες των χριστιανών στη ρωμαϊκή εποχή των διωγμών, αλλά Καιάδας και η Ιερά Εξέταση και η πυρά όπου οι χριστιανοί έκαιγαν τους αιρετικούς και τα επιστημονικά βιβλία τον Μεσαίωνα.

Καιάδας ήταν το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, αλλά Καιάδας και η εξόντωση των Παλαιστινίων από τα κάποτε θύματα.

Καιάδας ήταν τα γκουλάγκ των Σοβιετικών. Η διαπόμπευση των Τσιγγάνων και των ομοφυλοφίλων. Η απομόνωση ανθρώπων με διανοητικά ή κινητικά προβλήματα. Ο εγκλεισμός σε ψυχιατρεία. Τα Κέντρα Κράτησης μεταναστών σε όλη την Ελλάδα. Τα σπίτια στη Φυλής που γεμίζει το trafficking.

Καιάδας είναι η απροθυμία μας να αποδεχτούμε τον λόγο του άλλου, ο διαχωρισμός σε μνημονιομάχους και μνημονιολάτρες. Σε «γκρεμούς» σπρώχνουν οι κρατιστές τους φιλελέδες. Σε σπηλιές «χτίζουν» οι φιλέλεδες τους κρατιστές. Κρεμάλες στήνουν οι «πατριώτες» για τους «προδότες» και ψεκασμένους ειρωνεύονται οι «υπεύθυνοι» τους «ανεύθυνους».

Σε έναν Καιάδα πετάξαμε κι εμείς τον Βαγγέλη Γιακουμάκη και τη Βίκυ Σταμάτη -με διαφορά λίγων ημερών. Ο 20χρονος φοιτητής κατάφερε να δραπετεύσει, έστω και με έναν δραματικό και αλυσιτελή τρόπο –ωστόσο λυτρωτικό για τον ίδιο. Η άλλοτε, κοσμική, πανίσχυρη Κυρία παραμένει παγιδευμένη σε αυτόν. Αλλά το συμπέρασμα είναι το ίδιο.

Πάνω σε Καιάδες έχουν κτιστεί οι κοινωνίες στο διάβα του χρόνου. Μόνο που αυτοί που είπαμε πιο πάνω, (και άλλοι, και άλλοι…) δεν είναι μύθοι, αλλά απτές πραγματικότητες. Και –το χειρότερο- δεν είναι Καιάδες από τους οποίους δραπετεύεις μια κι έξω με τον θάνατό σου. Είναι καθημερινή βάσανος, σαν το μαρτύριο του Σίσυφου. Σε κλωτσούν στα βάραθρα και τις χαράδρες κάθε μέρα. Είναι η ροή του χρόνου που τους συντηρεί μέχρι την ώρα που θα καταρρεύσουν για να αντικατασταθούν από άλλους. Έτσι προχωρεί ο κόσμος…

Με αυτούς τους Καιάδες πρέπει να αντιπαλεύουμε κάθε μέρα για να τους καταστρέψουμε. Έχουμε πολλά Τάρταρα να κλείσουμε. Πολλές σπηλιές να φράξουμε. Πολλά στίγματα να εξαλείψουμε. Πολλές ενοχές να πνίξουμε. Πολλούς μύθους να καταρρίψουμε. Και ο μόνος τρόπος να το πετύχουμε είναι η διαρκής μάχη και η Παιδεία. Για την ανοχή, την αποδοχή της διαφορετικότητας και τον χρωματισμό της σκέψης και της ζωής μας από την κουλτούρα της πολυπολιτισμικότητας.

Η αποδοχή και η αγάπη του «άλλου» είναι ο μόνος τρόπος για να σφραγίσουμε οριστικά τα πηγάδια της μονομέρειας, όπου ανέκαθεν οι κάθε λογής φύλου, χρώματος, σκέψης, πίστης και ράτσας ευγονιστές θέλησαν και θέλουν να μας θάψουν.

Σε τελική ανάλυση, ο Πολιτισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά η πάλη ενάντια σε κάθε μορφή προκατάληψης, μονομέρειας, ανισότητας και κυριαρχίας. Κάθε φορά οι Καιάδες αλλάζουν. Όσο πιο γρήγορα τούς καταστρέφουμε, έστω και ως μύθους, τόσο περισσότερο αλλάζουμε και το επίπεδο πολιτισμού των ανθρώπων. Όσο οι κάθε λογής Άριοι ηττώνται, τόσο η ζωή κερδίζει τον θάνατο. Όσο ο μονοδιάστατος άνθρωπος σμικρύνεται, τόσο περισσότερο εξανθρωπιζόμαστε ή έστω τείνουμε να μοιάσουμε κατ’ εικόνα και ομοίωση του Ανθρώπου…