Ο αποκλεισμός από το Μουντιάλ ως πολιτική παρακαταθήκη

Παρά τον άδοξο αποκλεισμό της Ελλάδας από τους «8» του Μουντιάλ, αυτή η διοργάνωση μπορεί να συμβολίσει κάτι πιο ισχυρό από τον δεδομένο ηρωϊσμό των Ελλήνων διεθνών.

Το Μουντιάλ, ως παγκόσμια διοργάνωση, είναι δομημένο εθνο-κεντρικά. Ο εθνικός ύμνος, η σημαία, η συμβολική αναπαράσταση του έθνους από τους ίδιους τους θεατές παραπέμπουν σημειωτικά στο ποιος είναι ο Βραζιλιάνος, ο Γάλλος κ.ο.κ. Με όρους εμπορικού μάρκετινγκ, εμφανίζονται τα εθνικά brands και τα στερεότυπα που τα συνοδεύουν.

Η ταύτιση φιλάθλων και παικτών του αντιπροσωπευτικού συγκροτήματος κάθε χώρας είναι υψηλή.

Θυμηθείτε τα λόγια του σχολιαστή: «Μια φάση-μια στιγμή-μια πρόκριση!»

Στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης δράσης, το ποδόσφαιρο, και ο αθλητισμός γενικότερα, είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει την πρόσληψη της εθνικής ταυτότητας. Ως γνωστόν, οι νίκες στον αθλητισμό δρουν καταλυτικά ως αντιστάθμισμα σε άλλου τύπου αδυναμίες των κρατών, π.χ στην οικονομία. Η πρόσκαιρη ανάταση του ηθικού από νίκες σε παγκόσμια τουρνουά βελτιώνει την καθημερινότητα των πολιτών που έχουν ανάγκη να νιώσουν εθνικά και ατομικά υπερήφανοι.

Είναι εντυπωσιακά οξύμωρο, ότι από το θρίαμβο του 2004 έως και σήμερα, διανύσαμε μια πορεία αθλητικής ωρίμανσης τόσο σε επίπεδο αθλητών όσο και σε επίπεδο φιλάθλων, παρ΄ ότι σε εθνικό επίπεδο σαν χώρα «χάσαμε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας».

Αποκτήσαμε “εισαγόμενη” αθλητική Παιδεία, τουλάχιστον στην διεθνή μας παρουσία. Είναι μια τρομερή κατάκτηση σε σύγκριση με την επικρατούσα κοινωνική παραζάλη.

Μάθαμε να είμαστε ρεαλιστές. Να σεβόμαστε αντιπάλους αλλά να μην τους φοβόμαστε. Μας έμαθαν παίκτες και προπονητές να μην αιθεροβατούμε και να μην τοποθετούμαστε μόνο με το συναίσθημα και τις επιθυμίες. Εντρυφήσαμε σαν χώρα στον επαγγελματισμό που έφεραν οι παίκτες μας, που αγωνίζονται στο εξωτερικό, και οι ευρωπαίοι προπονητές που μας καθοδήγησαν αυτά τα χρόνια.

Κατά κανόνα, οι ποιοτικότεροι παίκτες κλήθηκαν να αναλάβουν την ατομική και την ομαδική ευθύνη να εκπροσωπήσουν τη χώρα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όλοι εμείς οι “προπονητές της κερκίδας” να αρχίσουμε να επιζητούμε τους πιο άξιους παίκτες, να ασκούμε κριτική μεν αλλά και να μάθουμε να επιβραβεύουμε την προσπάθεια. Να μην σιχτιρίζουμε μόνο.

Χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε, υπήρξε ο απαραίτητος εξορθολογισμός. Η αξιοκρατία, η προσήλωση στον κοινό στόχο, η συνεχής προσπάθεια και η διεκδίκηση του σεβασμού είναι αξίες που διέτρεξαν την εθνική ομάδα και πρέπει να τις κληρονομήσουμε ως ελληνική κοινωνία.

Το εγχείρημα της «επανασηματοποίησης» της εθνικής μας ταυτότητας (nation rebranding) μπορεί να «κλέψει» ιδέες από την εθνική ομάδα.

Το ξεπέρασμα των μύθων και των αγκυλώσεων στο νου μας είναι αναγκαία προϋπόθεση για την πραγματοποίηση των αλλαγών που έχει ανάγκη ο τόπος. H αίσθηση της κοινής μοίρας πρέπει να μας ενεργοποιήσει.

Σήμερα, κάθε υπεύθυνο και συνειδητοποιημένο κράτος έχει ευθύνη πάνω απ’ όλα απέναντι στους πολίτες, στους θεσμούς και τους οικονομικούς φορείς του να οικοδομήσει ένα καλό όνομα και μια θετική εικόνα για τη χώρα, στοιχεία που θα της δώσουν, αναμφισβήτητα, ένα ανταγωνιστικό προβάδισμα ανάδειξης και κυριαρχίας στο διεθνές στερέωμα.

Οι χώρες κρίνονται απ’ όσα κάνουν κι όχι απ´ όσα λένε. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο πρέπει να κρίνονται πολίτες, πολιτικοί και κυβερνήσεις.

Στην Εθνική, στο γήπεδο κρίνουμε ότι πρέπει να μας αντιπροσωπεύουν οι άξιοι. Στον πολιτικό στίβο, στο εθνικό Κοινοβούλιο γιατί να μας αντιπροσωπεύουν οι «δικοί μας», ανεξαρτήτως αξιοσύνης;

Ο ατομικός, κοινωνικός και οικονομικός εκσυγχρονισμός μας -η ¨επανασηματοποίησή¨ μας, με άλλα λόγια- περνάει από το όφελος των πολλών και την παραμέριση των πρόσκαιρων συμφερόντων της οικογένειας ή της πολιτικής μας φαμίλιας.

Όπως ο Χόρχε Μπουκάι σημειώνει: “Αυτό που έχει σημασία δεν είναι να πηγαίνεις γρήγορα ή να μη σταματάς. Το σημαντικότερο είναι να μην πηγαίνεις πίσω”.

Εθνική Ελλάδας γειά σου!

*Ο Νίκος Μηλαπίδης είναι Νομικός – Υποψήφιος διδάκτορας Ευρωπαϊκού Συνταγματικού δικαίου