Χωρίς τις κουτσουρεμένες συντάξεις των παππούδων, η αγορά θα είχε πεθάνει…

Κανένας Έλληνας δεν διαφωνεί πλέον ότι η μεγάλη τραγωδία της χώρας είναι η τρομακτική και πρωτοφανής ανεργία, που πλήττει αδιακρίτως όλες τις ηλικίες και όλα τα κοινωνικά στρώματα. Όλες οι τελευταίες δημοσκοπήσεις καταγράφουν την αγωνία του συνόλου του πληθυσμού. Αγωνιούν όχι μόνον στους οι ήδη άνεργοι, αλλά και εκείνοι, που έχουν εργασία και φοβούνται ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να την χάσουν.

Είναι προφανές ότι με τόσο μεγάλη ανεργία,

(σήμερα βρίσκεται στο 27% και θεωρείται βέβαιο ότι εντός του 2013 και στις αρχές του 2014 θα ξεπεράσει το 30%), η κοινωνική συνοχή απειλείται, καθώς και η βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας συνολικά. Όμως, η ανεργία δεν πλήττει μόνον το εργατικό δυναμικό. Δεν ψαλιδίζει μόνον τα όνειρα των νέων, και δεν αγχώνει μόνον τους μεγαλύτερους, ιδίως τους 50άρηδες, που αν χάσουν τη δουλειά τους θα είναι εξαιρετικά δύσκολα να βρουν άλλη. Κυρίως πλήττει, την ήδη επίφοβη βιωσιμότητα του κλυδωνιζόμενου ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος, αφού του στερεί σημαντικούς πόρους (λόγω μη είσπραξης των εισφορών).

Ίσως πολλοί δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι η όποια ρευστότητα συνεχίζει να υπάρχει στην αγορά, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις συντάξεις. Κάθε χρόνο οι δαπάνες για συντάξεις από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία φθάνει περίπου τα 34 δισ ευρώ, δηλαδή είναι στα 2,85 δισ το μήνα. Όπως μας έλεγε διοικητής πολύ μεγάλου Ταμείου: «Αν έστω και ένα μήνα καθυστερήσουν ή δεν δοθούν συντάξεις, τότε η οικονομία θα καταρρεύσει πλήρως γιατί θα έχει αποστερηθεί την όποια ρευστότητα διαθέτει».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χάρις στην κουτσουρεμένη σύνταξη των παππούδων και των γονέων πάρα πολλοί νεότεροι άνθρωποι, που σήμερα είναι άνεργοι ή κακοπληρωμένοι, κατορθώνουν να «τσοντάρουν» στο όποιο εισόδημά τους και έτσι διατηρούν κάποια ρευστότητα στην αγορά. Όμως, αυτά τα 34 δισ ευρώ, δεν είναι δεδομένα. Κι ο λόγος είναι ότι περίπου 20 δισ προέρχονται ή πρέπει να προέρχονται από τα έσοδα των ασφαλιστικών ταμείων, δηλαδή από τις εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων για να συνεχισθεί η τριμερής χρηματοδότηση, που αποτελεί προϋπόθεση για την βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Όμως, εξαιτίας της ανεργίας, της «μαύρης εργασίας» αλλά και της αδυναμίας των ελεύθερων επαγγελματιών να ανταποκριθούν στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις τους, τα έσοδα από τις εισφορές των περισσότερων, αν όχι όλων, των Ταμείων μειώνονται δραστικά.

Εκτιμάται ότι ιδίως στους ελεύθερους επαγγελματίες, στον ΟΑΕΕ αλλά και στο Ταμείο Επιστημόνων, εξαιτίας της μείωσης των εισοδημάτων τους, οι εισφορές καθυστερούν.

Στον ΟΑΕΕ είναι πιθανόν, πλέον, το 50% των ασφαλισμένων να μην ανταποκρίνεται σταθερά στις υποχρεώσεις του, σύμφωνα με τη διοίκηση του Ταμείου. Αυτός, ουσιαστικά, ήταν κι ο λόγος, που ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης επεχείρησε να περάσει ρύθμιση, που θα οδηγούσε σε νέα μείωση των συντάξεων του ΟΑΕΕ, έστω κι αν εμποδίστηκε την τελευταία στιγμή.

Όχι πως στο ΙΚΑ η κατάσταση είναι καλύτερη. Ήδη μέσα στο πρώτο τετράμηνο του 2013 εκτιμάται ότι τα Ταμεία έχουν εισπράξει και δαπανήσει το μεγαλύτερο μέρος της κρατικής επιχορήγησης. Με αποτέλεσμα να μην είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται ότι μέχρι τέλους του καλοκαιριού (από τον Σεπτέμβριο κι έπειτα), τα Ταμεία θα αντιμετωπίσουν σοβαρό πρόβλημα χρηματοδότησης τους. Κι, ενδεχομένως, να οδηγηθούν ακόμα και στην ανάγκη να μειώσουν περαιτέρω τις συντάξεις, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις των κυβερνητικών ιθυνόντων.

Η πραγματικότητα μπορεί να αποδειχθεί τραγικότερη του αναμενομένου. Και τότε θα διαφανεί ότι η ανεργία και το συνταξιοδοτικό θα αποτελέσουν καταλυτικά προβλήματα για τη συνοχή της κοινωνίας και τη βιωσιμότητά της σε εποχές μεγάλης ανασφάλειας και ρευστότητας, όπως αυτές που ζούμε σήμερα.