Διαβάστε στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής: Σύμμαχος ο Γιούνκερ για Μνημόνιο χρέος ανάπτυξη

Η ελληνική πλευρά θα θέσει επί τάπητος όλα τα καυτά ζητήματα που αφορούν σε χαλάρωση της λιτότητας, απαλλαγή από τον ασφυκτικό έλεγχο της τρόικας, διευθέτηση του χρέους και φοροελαφρύνσεις

Οταν ο Ουμπέρτο Εκο έγραψε το 1990 στο περιοδικό «L’ Espresso» άρθρο με τον τίτλο «Τον Αύγουστο δεν υπάρχουν ειδήσεις», δεν υπήρχε ούτε η υποψία μιας οικονομικής κρίσης όπως αυτή των τελευταίων χρόνων που έχει ανατρέψει κάθε βεβαιότητα για τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης. Είναι αυτός ο λόγος που φέρνει στα μέρη μας τη Δευτέρα το νέο πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος, όπως φάνηκε από την ομιλία του μετά την εκλογή του, θέλει να σηματοδοτήσει αναπτυξιακή στροφή και να επανεφεύρει τη γοητεία του ευρωπαϊκού οράματος. Με αυτή την έννοια, είναι ο ιδανικός Ευρωπαίος συνομιλητής για την ελληνική πλευρά, πόσω μάλλον όταν, από τότε που ξέσπασε η κρίση, ο πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου πάντα τασσόταν υπέρ της επίδειξης αλληλεγγύης προς τη χώρα μας και υπέρ της ακύρωσης της τιμωρητικής λογικής που τελικά επικράτησε.

Ο Ζ.-Κ.Γιούνκερ σταθερά θυμίζει ότι ο ελληνικός λαός πρέπει να ανταμειφθεί για τις θυσίες που έχει υποστεί, όπως παράλληλα επισημαίνει τις ευθύνες των ελληνικών ελίτ σύμφωνα με την έκφραση που χρησιμοποιεί, αλλά και την ανάγκη να συνεχιστεί η μεταρρυθμιστική προσπάθεια. Ομως, αυτή τη φορά, έτσι κι αλλιώς, οι συνομιλίες που θα έχει με την κυβέρνηση δεν ενδιαφέρουν τόσο για την ατμόσφαιρα στην οποία θα πραγματοποιηθούν και για το γενικό/κεντρικό μήνυμα αλλά για τις συγκεκριμένες απαντήσεις που θα δώσει στα συγκεκριμένα θέματα που θα θέσει η ελληνική πλευρά:

-Οχι νέα μέτρα/όχι νέο Μνημόνιο: Η κυβέρνηση θα επαναλάβει ότι σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να συζητήσει το φθινόπωρο το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων λιτότητας, είτε αυτά περιλαμβάνονται σε ένα νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα είτε προωθηθούν με διαφορετική μορφή. Με αυτό το σκεπτικό δεν ζητείται νέο δάνειο για την κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών των επόμενων ετών, αλλά οικονομική στήριξη με άλλους τρόπους που δεν περιλαμβάνουν δανειακή σύμβαση.

-Συμφωνία το συντομότερο για την απομείωση του ελληνικού χρέους: Το πλαίσιο είναι λίγο-πολύ γνωστό και προβλέπει επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας αποπληρωμής των δανείων, με παράλληλη μείωση των επιτοκίων και παράταση της περιόδου χάριτος. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι θα διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους χωρίς άμεσο κούρεμα, το οποίο θα έπρεπε να περάσει από την έγκριση των εθνικών Κοινοβουλίων, πράγμα δύσκολο. Πολύ σημαντικό για την ελληνική πλευρά είναι η σχετική συζήτηση να ξεκινήσει σύντομα, οπωσδήποτε πριν από το τέλος του 2014, και να καθοριστεί συγκεκριμένη διάρκεια για την ολοκλήρωσή της.

-Αλλαγή του τρόπου εποπτείας: Το ραντεβού στο Παρίσι αρχές Σεπτεμβρίου αντιμετωπίζεται από την κυβέρνηση ως πρώτο βήμα για το τέλος των ελέγχων από την τρόικα με τη μορφή που τους ξέρουμε. Οι αρμόδιοι υπουργοί θα συναντήσουν στο ουδέτερο έδαφος της γαλλικής πρωτεύουσας τους εκπροσώπους των πιστωτών για την αξία του συμβολισμού και με την προσδοκία ότι δεν θα ξανασυμβεί το «πηγαινέλα» στα υπουργεία από τους τρεις υπαλλήλους της Επιτροπής, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, που αποδεδειγμένα δεν έχει θετική επίδραση στην εφαρμογή του προγράμματος, ενώ ενοχλεί την ελληνική κοινωνία και δημιουργεί εντυπώσεις προσβολής. Ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν ανήκει σε εκείνους που θέλουν να απαλλαγεί η ευρωζώνη από τις τρόικες, επομένως υπάρχει έδαφος για συνεννόηση.

-Απεμπλοκή από το ΔΝΤ: Το ελληνικό πρόγραμμα ολοκληρώνεται στο τέλος του 2014 με κάποιες δόσεις του ΔΝΤ να εκκρεμούν μέχρι τα μέσα του 2016. Η κυβέρνηση θα ήθελε να εξαφανιστεί το ΔΝΤ από το κάδρο και αυτό μπορεί να συμβεί εφόσον αποπληρωθεί το υπόλοιπο του δανείου ύψους 25 δισ. ευρώ. Η προσδοκία του Μεγάρου Μαξίμου και της Χαριλάου Τρικούπη είναι ότι θα μπορούσε να αντληθεί ένα τέτοιο ποσό από τις αγορές, αλλά, αν αυτό δεν είναι εφικτό, θα μπορούσε να βρεθεί λύση με μια ευρωπαϊκή απόφαση και ως προς αυτό ο ρόλος και ο λόγος του κ. Γιούνκερ είναι σημαντικοί.

-Αναπτυξιακή στήριξη: Είτε ειπωθεί «σχέδιο Μάρσαλ» είτε κάπως αλλιώς, η Αθήνα διεκδικεί από την Ε.Ε. ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αναπτυξιακών μέτρων και πρωτοβουλιών προκειμένου να ενισχυθεί η ρευστότητα στην αγορά που ασφυκτιά, να γίνουν δημόσιες επενδύσεις και να αρχίσει μια ουσιαστική ανάκαμψη με δημιουργία θέσεων εργασίας. Το πώς και πότε ένα τέτοιο σχέδιο θα εξειδικευτεί είναι θέμα συζητήσεων κορυφής στο εσωτερικό της Ε.Ε. και η ελληνική πλευρά είναι επισπεύδουσα.

-Το χαρτοφυλάκιο του επιτρόπου: Η επιλογή ενός πολιτικού προσώπου πρώτης γραμμής όπως ο Δ. Αβραμόπουλος για να διαδεχθεί στην Κομισιόν τη Μαρία Δαμανάκη δείχνει την πρόθεση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού για διεκδίκηση ενός σημαντικού χαρτοφυλακίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, προτιμητέο είναι το χαρτοφυλάκιο που αφορά τη Μετανάστευση, ακολουθούν εκείνα των Μεταφορών και της Ενέργειας. Ως προς την ανάθεση αρμοδιοτήτων, ο πρόεδρος της Κομισιόν λέει την πρώτη και την τελευταία λέξη.

-Φοροελαφρύνσεις: Η κυβέρνηση φιλοδοξεί να παρουσιάσει το φθινόπωρο έναν «οδικό χάρτη» φοροελαφρύνσεων ξεκινώντας από τη μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης. Οι πιστωτές μέχρι στιγμής θέτουν ως όρο την αύξηση στην είσπραξη εσόδων από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, ενώ το υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει να θέσει το θέμα εμφατικά και επίμονα στις προσεχείς διαβουλεύσεις με την τρόικα και στο επόμενο Γιούρογκρουπ. Η απόφαση αυτή δεν ανήκει στην Κομισιόν, όμως έχει σημασία να κρατήσει μια θετική στάση στο πλαίσιο της συγκεκριμένης διαπραγμάτευσης.

Ο γρίφος της κάλπης

Δεν σχεδιάζουν εκλογές, αλλά προετοιμάζονται για εκλογές. Κάπως έτσι περιγράφεται με απλά λόγια η στάση της κυβέρνησης απέναντι στο ενδεχόμενο να στηθούν πρόωρες κάλπες επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ θα το επιδιώξει με αφορμή την εκλογή ΠτΔ, η θητεία του οποίου θα λήξει τον Μάρτιο του 2015. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο Μέγαρο Μαξίμου και στη Χαριλάου Τρικούπη έχει επικρατήσει η άποψη ότι πρέπει να αποφευχθούν οι πρόωρες εκλογές και για το λόγο αυτό πρόθεση αυτή τη στιγμή είναι να γίνει κανονικά η ψηφοφορία για τον επόμενο ΠτΔ στη Βουλή και μόνο αν δεν εξασφαλιστούν τα «180» ναι, τότε να προκηρυχθούν, αναγκαστικά, εκλογές. Δεν έχει αποφασιστεί το πότε θα ξεκινήσει η σχετική διαδικασία, αφού το Σύνταγμα το αφήνει ανοιχτό, ορίζοντας ότι πρέπει να ξεκινήσει τουλάχιστον ένα μήνα πριν από τη λήξη της θητείας του ΠτΔ, ενώ -για παράδειγμα- ο Κ. Καραμανλής είχε ανακοινώσει την πρότασή του για τον Κ. Παπούλια Δεκέμβριο, με τη θητεία του Κ. Στεφανόπουλου να λήγει τον Μάιο.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη δεν έχει ριφθεί ο κύβος ούτε για το πρόσωπο το οποίο θα προτείνει η συμπολίτευση ούτε για το πότε θα γίνει αυτό. Ισχυρή είναι η εκτίμηση στα επιτελεία Σαμαρά και Βενιζέλου ότι μέχρι την κατάθεση του Προϋπολογισμού 2015 στο τέλος Νοεμβρίου θα έχει φανεί προς τα πού πάει το πράγμα, αν δηλαδή είναι εφικτό να εξασφαλιστεί η αναγκαία πλειοψηφία των 180 εδρών.
Η ιδέα για την υποψηφιότητα του προέδρου της ΔΗΜ.ΑΡ. Φώτη Κουβέλη δεν φαίνεται να έχει εγκαταλειφθεί, επειδή θα μπορούσε να συσπειρώσει τους περισσότερους από τους βουλευτές αυτού του κόμματος αλλά και όσους ανεξαρτητοποιήθηκαν στη συνέχεια. Ακούγονται και άλλα ονόματα, όπως του Π. Πικραμένου ή του Κ. Γαβρά, όμως κανένα δεν κυκλοφορεί με κεντρική διαρροή από το Μέγαρο Μαξίμου ή τη Χαριλάου Τρικούπη.
Το κλίμα που θα διαμορφωθεί το φθινόπωρο θα επηρεαστεί από αρκετές και διαφορετικές παραμέτρους: τις δημοσκοπήσεις, το κυβερνητικό πρόγραμμα που θα παρουσιάσει ο ΣΥΡΙΖΑ στη ΔΕΘ, τα μηνύματα που θα έχουν φτάσει από τους εταίρους για το ζήτημα του χρέους, τα προβλήματα της καθημερινότητας και πόσο θα έχουν οξυνθεί, την εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας και πόσο θα έχει βαθύνει, τα αποτελέσματα των stress tests για τις τράπεζες, την τελική ρύθμιση για τα «κόκκινα» δάνεια, το αν θα έχουν γίνει δεκτές από την τρόικα διευκολύνσεις στην αποπληρωμή χρεών προς το Δημόσιο.
Αλλα μπορούν να προβλεφθούν και άλλα είναι εντελώς αστάθμητα. Για παράδειγμα, από κάποιες πλευρές εκτιμάται ότι θα είναι πολύ θερμό το μέτωπο στην Παιδεία, εφόσον υλοποιηθούν οι προγραμματισμένες απολύσεις διοικητικών υπαλλήλων ΑΕΙ. Κατά άλλη εκτίμηση, η κυβέρνηση θα ζητήσει αναθεώρηση του στόχου για άλλες 6.500 απολύσεις μέχρι το τέλος του έτους, με αποτέλεσμα να υπάρξει ησυχία στο Δημόσιο. Πολλοί φοβούνται τη βόμβα του ασφαλιστικού, ενώ οι αρμόδιοι υπουργοί διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται να μπει ξανά μαχαίρι στις κύριες συντάξεις. Οπωσδήποτε έχει σημασία αν θα «χαριστεί» στον Κρατικό Προϋπολογισμό το ποσό των 11 δισ. ευρώ που έχει περισσέψει από τα κεφάλαια του ΤΧΣ που προορίζονταν για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αλλά και ως προς αυτό, έχει σημασία το αν θα αποκαλυφθούν νέες τρύπες στις τράπεζες, έχουν όμως σημασία και οι αποφάσεις που θα παρθούν σε πολιτικό επίπεδο.
Προσπάθεια παγίδευσης του ΣΥΡΙΖΑ με πρόταση για αναθεωρητική Βουλή

Για την κυβέρνηση προέχει να μην αναπτύξει δυναμική ο ΣΥΡΙΖΑ αξιοποιώντας τη συλλογική κούραση που φέρνουν τα τέσσερα χρόνια στο Μνημόνιο και τα έξι χρόνια στην ύφεση. Η πόλωση θα επιταθεί και η σύγκρουση θα είναι διαρκής και σφοδρή. Μία από τις πρωτοβουλίες που κυοφορούνται είναι να προκληθεί τον Οκτώβριο απόφαση της Ολομέλειας ότι η επόμενη Βουλή θα είναι αναθεωρητική. Ετσι, θα επιχειρηθεί να ανοίξει μια σοβαρή συζήτηση για τα θεσμικά, από τον τρόπο εκλογής ΠτΔ μέχρι τη χρηματοδότηση των κομμάτων και από το νόμο περί ευθύνης υπουργών μέχρι τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Κυβερνητικές πηγές εκτιμούν ότι αυτό θα φέρει σε δύσκολη θέση τον ΣΥΡΙΖΑ, που δεν έχει -όπως λένε- ολοκληρωμένες προτάσεις, παρά μόνο συνθήματα για κάθαρση. Επίσης, θα έρθει με δυναμικό τρόπο στο προσκήνιο η πρόταση για τη δημιουργία Εθνικής Ομάδας Διαπραγμάτευσης για το χρέος, με βαθύτερη επιδίωξη να εκτεθεί ο ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτική δύναμη της άρνησης και της αδιαλλαξίας. Στις προθέσεις του πρωθυπουργού, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι να καλέσει προσωπικότητες εκτός κομματικών τειχών για να συμβάλουν σε μια εθνική προσπάθεια, ακριβώς για να δοθεί μέσα και έξω το μήνυμα ότι ήρθε η ώρα της μεγάλης λύσης του ελληνικού προβλήματος που απαιτεί οικουμενική υποστήριξη και σχεδιασμό.

Θεσμική αντιμετώπιση ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρα

Ο νέος πρόεδρος της Κομισιόν δεν έχει κανένα λόγο να τα «σπάσει» με τον ΣΥΡΙΖΑ, πολύ περισσότερο όταν ο Αλέξης Τσίπρας, ως εκπρόσωπος του ευρωπαϊκού κόμματος της Αριστεράς, υποστήριξε δημόσια και εμφατικά ότι ο Ζ.-Κ.Γιούνκερ θα έπρεπε να εκλεγεί από το Ευρωκοινοβούλιο, δεδομένου ότι ήταν ο υποψήφιος της μεγαλύτερης πολιτικής ομάδας, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Βέβαια, στη συνέχεια, μετά την εκλογή του, η Κουμουνδούρου έκανε τη συνήθη σε τέτοιες περιπτώσεις καταγγελτική δήλωση, όμως η ουσία είναι ότι ο Αλ. Τσίπρας την κρίσιμη στιγμή τον υποστήριξε. Για λόγους θεσμικής ορθότητας και όχι μόνο, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θα μπορούσε άνετα να συναντηθεί με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης (μέχρι την ώρα που γραφόταν αυτό το κείμενο δεν υπήρχε ραντεβού). Αυτό δεν θα ενοχλούσε το Μέγαρο Μαξίμου, το θεωρούν αυτονόητο. Και δεν ξεχνούν ότι πριν από τις ευρωεκλογές ο πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου ήρθε στην Αθήνα μόνο και μόνο για να στηρίξει την προεκλογική προσπάθεια του Α. Σαμαρά.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΣΠΑΝΟΥ
[email protected]

Δημοσιεύεται στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής