Η Ελλάδα επιχειρεί να κατοχυρώσει τα δικαιώματά της στη θάλασσα

Η Ελλάδα το τελευταίο διάστημα κινείται στους ρυθμούς της ΑΟΖ, όπως μάθαμε για το σπρέντ και το κούρεμα των ομολόγων ξαφνικά γίναμε και ειδικοί στο θαλάσσιο δίκαιο. Η προοπτική σταδιακής ανακήρυξης και οριοθέτησης της ΑΟΖ , έγινε μια ευχάριστη συζήτηση μπροστά στο βουνό από τα οικονομικά προβλήματα και ξαφνικά εμφανίστηκε ως το «μαγικό ραβδί» που θα μας έδινε τις λύσεις. Με δεδομένες τις αναταράξεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με επίκεντρο την κρίση στη Συρία και τις εσωτερικές αναταράξεις στην Τουρκία , η Αθήνα γνωρίζει ότι από τον διεθνή παράγοντα δεν θα γινόταν ευνοϊκά δεκτή οποιαδήποτε απόφαση θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερες εντάσεις και προβλήματα. Η Τουρκία δεν είναι διατεθειμένη αυτή τη στιγμή να συζητήσει θέμα ΑΟΖ. Ωστόσο, η Αθήνα με τακτικές κινήσεις βάση ενός ευρύτερου σχεδιασμού βολιδοσκοπούσε τις διαθέσεις των υπολοίπων διά θαλάσσης όμορων κρατών, προκειμένου να λάβει τις αποφάσεις της για τον χρόνο ανακήρυξης ΑΟΖ σε συγκεκριμένες περιοχές. Και ενώ όλοι συζητούσαν για την ΑΟΖ η Ελληνική κυβέρνηση όσο το ζήτημα καθορισμού θαλασσίων ζωνών παραμένει ανοιχτό, με προσεκτικά βήματα κατοχύρωνε de facto τα δικαιώματά της χώρας σε έρευνα και αξιοποίηση επί συγκεκριμένων περιοχών. Αρχικά έγινε η ανακοίνωση και αποτύπωση σε χάρτες των θαλάσσιων περιοχών στο Ιόνιο και μέχρι νότια της Κρήτης , στις οποίες γίνεται συλλογή σεισμικών δεδομένων, και η δημοσίευση των χαρτών αυτών στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ενέργειες που διαμορφώνουν ισχυρή βάση έναντι οποιασδήποτε μελλοντικής απόπειρας αμφισβήτησης. Η απάντηση στις Τουρκικές προκλήσεις Η ελληνική κυβέρνηση, τον Ιούλιο του 2012, είχε προχωρήσει σε διάβημα προς την Τουρκία για τη χορήγηση αδειών έρευνας σε περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην τουρκική εταιρία πετρελαίου, επειδή στο διάστημα που μεσολάβησε από τότε, η Τουρκία δεν αναίρεσε τις παραχωρήσεις αυτές - χωρίς βέβαια να προχωρήσει σε έρευνες. Ο πρωθυπουργός και ο Υπουργός Εξωτερικών θεώρησαν ότι το επόμενο βήμα, ήταν να κοινοποιήσουν το θέμα αυτό, με ρηματική διακοίνωση, στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να κατοχυρωθούν τα δικαιώματά της χώρας όπως αυτά απορρέουν από το εθιμικό αλλά και από το συμβατικό δίκαιο της θάλασσας. Ότι, δηλαδή, τα νησιά μας έχουν υφαλοκρηπίδα και ότι οι περιοχές, στις οποίες η Τουρκία παραχώρησε τις έρευνες, εμπίπτουν στις περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Η χθεσινή κίνηση του Υπουργού Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλου για πρώτη φόρα έδωσε την πρωτοβουλία των κινήσεων στην Ελλάδα. Διατυπώθηκε η άποψη ότι η κίνηση που έγινε είναι, αμυντικού χαρακτήρα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη κίνηση των τελευταίων 10ετιών,έστω και ως απάντηση στους Τούρκους που σπάει τις γκρίζες ζώνες. Επίσης υπάρχει η αίσθηση ότι ήταν μια αυτονόητη κίνηση, η οποία όμως μέχρι χθες δεν είχε γίνει. Η Τουρκία που δεν έχει υπογράψει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, βλέπει την υπόθεση να μεταφέρεται στον ΟΗΕ, που είναι ιδιοκτησία του η σύμβαση για το δίκαιο της θάλασσας. Οι Η.Π.Α, για ζητήματα που άπτονται δικών τους συμφερόντων στον Ειρηνικό Ωκεανό είναι έτοιμες να υπογράψουν τη συνθήκη του Montego Bay(1982),σχετικά με το Δίκαιο της Θάλασσας. Η Τουρκία το γνωρίζει αυτό και προσπαθούσε να μεταφέρει το διπλωματικό παιχνίδι σε άλλο γήπεδο. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου προσπαθεί να μεταθέσει τη συζήτηση από το Δίκαιο της Θάλασσας, στο ειδικό θέμα με το Καστελόριζο στη λογική ότι ανήκει στη Μεσόγειο και όχι στο Αιγαίο. Επίσης όπως τονίζουν έμπειροι διπλωμάτες η Ελλάδα αυτή τη στιγμή δεν διαθέτει ΑΟΖ επομένως η χρήση των δικαιωμάτων της υφαλοκρηπίδας η οποία υφίσταται εξορισμού ως γεωλογική έννοια, έχει ιδιαίτερη σημασία. Η ρηματική διακοίνωση του ΥΠΕΞ σημαίνει ότι δηλώνουμε ότι τις παραχωρήσεις της Τουρκίας για έρευνες νοτίως του Καστελορίζου και στη Ρόδο, η Ελλάδα τις θεωρεί άκυρες. Η Ελλάδα θεωρεί ότι πρόκειται για χώρο δικής της υφαλοκρηπίδας, άρα η Τουρκία δεν έχει δικαίωμα να κάνει έρευνες. Το «κλειδί» της υφαλοκρηπίδας και η ΑΟΖ Σχετικά με τη κουβέντα για κατάθεση συντεταγμένων περί ΑΟΖ στον ΟΗΕ, δεν υφίσταται: συντεταγμένες μπορούν να κατατεθούν μόνο για υφαλοκρηπίδα και αυτό αφορά απλά στα όρια που θεωρεί η Ελλάδα ότι είναι η υφαλοκρηπίδα της και χωρίς να σημαίνει ότι οι συντεταγμένες αυτές αναγνωρίζονται ή μη από τον ΟΗΕ. Λειτουργούν ως βάση δεδομένων και διαπραγμάτευσης αν υπάρχουν αμφισβητήσεις. Έτσι διεθνοποιείται πλέον το ζήτημα και παύει να είναι διμερές. Η Ελλάδα δεν έχει ΑΟΖ , άρα δεν θα μπορούσε να στείλει συντεταγμένες περί αυτής στον ΟΗΕ. Θα πρέπει πρώτα να την ανακηρύξει μονομερώς γιατί δεν προβλέπεται άλλη διαδικασία. Ακόμα και τότε, αυτή δεν υπάρχει νομικά καθώς η Ελλάδα δεν φτάνει στα 200 ν.μ. χωρίς να συναντάει διεκδικήσεις άλλου κράτους. Έτσι θα πρέπει να ακολουθήσει οριοθετήσεις με τα ενδιαφερόμενα μέρη αποκλειστικά διμερώς και άλλη διαδικασία δεν υπάρχει. Αυτά σχετικά με την άποψη ότι η Ελλάδα μπορεί να ανακηρύξει μονομερώς ΑΟΖ στο Αιγαίο. Δεν χρειάζεται να γίνουν οριοθετήσεις με όλους: με όποιο κράτος γίνεται οριοθέτηση, η ΑΟΖ ενεργοποιείται στο σημείο εκείνο. Αυτό έγινε στην περίπτωση της Κύπρου με το Ισραήλ και έτσι δεν μπορούσε να αμφισβητήσει η Τουρκία. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να απεμπλακεί το ζήτημα από μια διμερή διαμάχη και με την Τουρκία ας μην οριοθετήσουμε ποτέ ΑΟΖ. Το κλειδί είναι η υφαλοκρηπίδα και η πρώτη κίνηση στη σκακιέρα του Αιγαίου έγινε χθες. Στη ρηματική της διακοίνωση προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, του ΥΠΕΞ δίνει βάρος στο «οικόπεδο» της Ρόδου και σε αυτό του Καστελορίζου και αυτόματα κοινοποιεί ότι έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες - άρα υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) - όπως όλες οι εδαφικές περιοχές. Η ελληνική κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι τέσσερα από τα οικόπεδα που περιλαμβάνονται στις αποφάσεις που δημοσιεύθηκαν στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως τον Απρίλιο αφορούν περιοχές εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Στο κείμενο, το οποίο επέδωσε στον Μπαν Κι –Μουν ως «θεματοφύλακα» της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας ο υπουργός Εξωτερικών κ. Δ. Αβραμόπουλος, σημειώνεται ότι τα εξωτερικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας είναι αυτά που καθορίζονται στον νόμο 4001/2011, για τον οποίο έχει ενημερωθεί ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ ήδη από τον Μάιο του 2012. Τα εξωτερικά όρια καθορίζονται με βάση τη μέση γραμμή στις περιπτώσεις που δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία οριοθέτησης. Παράλληλα γίνεται ξεκάθαρη αναφορά στις «μονομερείς πράξεις» της Άγκυρας να στερήσει από τα Δωδεκάνησα τις νόμιμες θαλάσσιες ζώνες τους, έτσι όπως αυτές προβλέπονται από τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Ο Αντώνης Σαμαράς με τον Δημήτρη Αβραμόπουλο αλλάζουν το γήπεδο και από την ΑΟΖ που οδηγούσε σε αδιέξοδο και ένταση και πλέον σύμφωνα με το νόμο, ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ' ης κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης (τόσο ηπειρωτικών όσο και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης. Επομένως η Ελλάδα με τη «μέση γραμμή»μπορεί να προχωρήσει σε έρευνες στο Αιγαίο. Διπλωματικές πηγές σημείωναν ότι η κίνηση της Αθήνας, δεν είναι τυχαίο που λαμβάνει χώρα λίγες ημέρες πριν από τη σύγκληση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας στην Κωνσταντινούπολη. Νίκος Παναγιωτόπουλος