Έλληνες Συνθέτες σε διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές

Φυσικά, οι εκπρόσωποι της σπουδαίαςμουσικήςμας\παράδοσηςέχουν‘’ντύσει’’ μουσικά πολλά από τα soundtrack αγαπημένων ελληνικών ταινιών: Ο Μ. Θεοδωράκης στον Ζορμπά του Κακογιάννη, ο Μ. Χατζιδάκις στην Στέλλα του ίδιου σκηνοθέτη,τομουσικό‘’ντύσιμο’’ της Ε. Καραίνδρου στην οπτική ποίηση του Αγγελόπουλου, η Ε. Ρεμπούτσικα στην πιο σύγχρονη Πολίτικη Κουζίνα, ο Σ. Ξαρχάκος στο Ρεμπέτικο του Κ.Φερρή είναι μόνο μερικά πρόχειρα παραδείγματα, ανάμεσα

Άλλωστε, η τέχνη (και τεχνική) του μουσικού score είναι ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στην μουσική και στην χρήση της στην ‘’τέχνη που ενώνει όλες τις υπόλοιπες’’, δηλαδή τον κατά Αιζενστάιν κινηματογράφο. Βγάζοντας από την μέση την χρήση υπάρχοντων κομματιών (το, με τον αυστηρό του ορισμό, soundtrack μιας ταινίας) αλλά και μια σειρά σχεδόν generic ηχητικών συνοδευτικών που χρησιμοποιούνται κατά κόρον ως συνοδευτικά σκηνών (αυτό το ηλεκτρονικό βιολί στις ταινίες τρόμου είναι πιο κλισέ και από την απορία για το ποιος μπορεί να βρίσκεται στην σκοτεινή σοφίτα και ενώ έχει διακοπή ρεύματος, έξω έχει καταιγίδα και στο ίδιο σπίτι έχουν πεθάνει περίπου 100 άτομα από ένα φάντασμα στη σοφίτα) το μουσικό σκορ είναι ένα αποτέλεσμα σύνθεσης προορισμένης για συνταιριάξει με το ύφος, το ρυθμό και το περιεχόμενο της εικόνας- πολλές φορές μάλιστα, καταλήγει να είναι αναπόσπαστο στοιχείο της κινηματογραφικής εμπειρίας. Ας θυμηθεί κανείς ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα μουσικά σκορ στην ιστορία του κινηματογράφου, αυτήν την επαναλαμβανόμενη μα και ασταμάτητη τούμπα του John Williams στα Σαγόνια του Καρχαρία (1975).

Ή, πως θα ήταν άραγε η τελική μονομαχία στον Καλό, τον Κακό και τον Άσχημο του Σέρτζιο Λεόνε, χωρίς τον παροξυσμό του Έννιο Μορικόνε; Πόσο Ιντιάνα Τζόουνς θα ήταν ο Ιντιάνα Τζόουνς αν δεν ήταν το εισαγωγικό του σκορ; Δεν ισχύει ότι το μόνο που σώζει τον Forrest Gump είναι το πιάνο του Σιλβέστρι; Θα τρόμαζε το μαχαίρι του Bates στο Ψυχώ αν δεν ήταν οι στριγγλιές του Hermann; Ο James Bond πως θα έπινε το Μαρτίνι χωρίς το σκορ των Norman και Barry; Ή μήπως θα έπινε χλιαρή μπίρα; Τι χρώμα θα είχε ο ροζ Πάνθηρας χωρίς τον Χένρι Μαντσίνι; Εδώ φυσικά, ο κατάλογος δεν έχει τελειωμό. Πολλές φορές μάλιστα, μουσικά σκορ κατάφεραν (δικαίως ή και αδίκως) να ξεπεράσουν ακόμα και τις ταινίες που χρησιμοποίθηκαν ως καμβάς για να δημιουργηθούν:

Ποιο είναι το Summer Place;

Γιατί παραγνωρίστηκε αυτή η –σκληρή- ταινία του Αρονόφσκι;

Πως εμπνεύστηκε ο Randy Edelman από αυτήν την ..ταινία;

Εντάξει, δεν είναι ότι η ταινία ξεχάστηκε ή θάφτηκε, αλλά η μουσική της την ξεπέρασε. Δια χειρός Edelman και Trevor Jones

Έξτρα: Αυτό παίζει στη Σκωτία αυτές τις μέρες;

Η κινηματογραφική μνήμη λοιπόν, συγκρατεί ερμηνείες, σκηνές και πλάνα, αλλά συγκρατεί και τα μουσικά σκορ που τα συνοδεύουν ως αναπόσπαστα κομμάτια τους. Η πραγματικότητα είναι βέβαια, ότι η μουσική παράδοση μιας χώρας σε ένα βαθμό ορίζει και το μουσικό σκορ της κινηματογραφικής της παράδοσης, εξαιρουμένου φυσικά του διεθνοποιημένου (ή πιο σωστά, λαίμαργου στην κατανάλωση παραδόσεων από όλο τον κόσμο) χολιγουντιανού σινεμά, που προσπαθεί να ‘’οικουμενικοποιήσει’’ το μουσικό σκορ με βασικούς εκφρστές τους Williams, Zimmer, Shore κλπ. Έτσι, είναι μάλλον λογικός ο περιορισμένος αριθμός εμφανίσεων ελλήνων/ίδων δημιουργών σε διεθνείς παραγωγές, πόσο μάλλον ο πιο ‘’ελληνικός’’ ήχος, τόσο σε σύνθεση όσο και σε ενορχηστρώσεις. Παρακάτω είναι μερικές χαρακτηριστικές στιγμές, μερικές γνωστές (και μάλιστα σε κορυφαίες θέσεις σε λίστες μουσικών score) αλλά και κάποιες λιγότερο γνωστές, όπως για παράδειγμα η συνεργασία του Μίκη Θεοδωράκη με τον Αλ Πατσίνο!

• Πιο γνωστός και πετυχημένος εκπρόσωπος είναι φυσικά ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ή απλώς Vangelis. Η πιο γνωστή του σύνθεση (αν και λίγο πιο μακριά από τα αγαπημένα του συνθεσάιζερ) είναι φυσικά το Οσκαρικό σκορ για το Chariots of Fire, ένα μουσικό κομμάτι που είναι καταδικασμένο να φέρνει μόνο slow motion συνειρμούς, αλλά και το επιβλητικό σκορ στο Conquest of Paradise. Από την άλλη όμως, είναι και ο δημιουργός της μουσικής επικάλυψης σε μια από τις επιδραστικότερες ταινίες στην ιστορία της επιστημονικής φαντασίας, το Blade Runner του Ridley Scott με τον Harrison Ford. Έχει γράψει επίσης την μουσική για την πρόσφατη μεταφορά του Αλέξανδρου του Όλιβερ Στόουν (ας ελπίσουμε ότι η Παναγιωταρέα δεν θα το προβάλλει στην Αμφίπολη, είναι και κακή ταινία πέρα από όλα τα άλλα).

• Λάσυ, Robocop, Free Willy, Κόναν ο Βάρβαρος και, κυρίως, Γαλάζια Λίμνη. Τι κοινό έχουν; Τον ελληνικής καταγωγής (γεννημένο στο Μιζούρι, Η.Π.Α.) Basil Poledouris!

• Ο Μάνος Χατζιδάκις, αν και έσπασε νωρίς τα όποια γεωγραφικά σύνορα με τη άνευ συνόρων μουσική του ιδιοφυία, δεν εμφανίζεται σε πολλές κινηματογραφικές παραγωγές εκτός συνόρων, με βασικές του στιγμές την συνεργασία με τον Ηλία Καζάν για το America, America και φυσικά, με τον Ζιλ Ντασέν για το Τοπκαπί με την Μελίνα Μερκούρη και τον Πίτερ Ουστίνοφ. Από την άλλη, το όνομά του φιγουράρει στην μουσική επένδυση για μια από τις πιο σκληρές, απαγορευμένες και δυσβάσταχτες δημιουργίες του σινεμά, το θρυλικό Sweet Movie του Dusan Makavejev (αλήθεια, υπερβολικά σκληρό- Ακόμα και οι Μέρες στα Σόδομα του Παζολίνι θα έκλειναν τα μάτια).

• Σε ανάλογο μοτίβο, ο Μίκης Θεοδωράκης εμφανίζεται σε μια σειρά ταινιών χαμηλού διαμετρήματος (από γαλλικές μέχρι αυστριακές παραγωγές), στην διεθνή φιλμογραφία του Κακογιάννη (χαρακτηριστικό δείγμα της, οι Τρωάδες με την Vanessa Redgrave), συνεργάζεται και αυτός με τον Ζιλ Ντασέν για την Πρόβα, αλλά συνθέτει αναπάντεχα το κουρασμένο και απογοητευμένο βλέμμα του επιθεωρητή Σέρπικο, από την ομώνυμη ταινία του Σίντνει Λιούμετ με τον Αλ Πατσίνο.

• Τέλος, ο Γιάννης Χρυσομάλλης, ή μάλλον, Yanni, ενώ εμφανίζεται σε αρκετές τηλεταινίες, έχει μια και μοναδική εμφάνιση στον κινηματογράφο, στο Heart of Midnight του Matthew Chapman. Περίεργο, μιας και είναι πράγματι όμορφες συνθέσεις (με λίγο 80’s και λίγο τις γνωστές του μελωδίες)

Καλή ακρόαση!

View the discussion thread.