Θαύματα & σκουπίδια στις κινηματογραφικές αίθουσες

«Θαύματα και σκουπίδια» θα μπορούσε να είναι κάλλιστα ο τίτλος για ένα γενικό άρθρο όλων των ταινιών αυτής της περιόδου ή ακόμα και όλων των πολιτικών αποφάσεων της κυβέρνησης σε συνδυασμό με την αντιπολίτευση. Πρόκειται για δύο ξεχωριστές ταινίες όμως. Και είναι όντως ξεχωριστές, η κάθε μια με τον δικό της τρόπο.

από την Αγγελική Γκαλμπένη

Τα θαύματα

Λεζάντα: ΔΡΑΜΑ, 110’ | ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΑΛΙΣ ΡΟΡΒΑΚΕΡ | ΠΑΙΖΟΥΝ: ΑΛΜΠΑ

Από αυτή τη βδομάδα, επιτέλους, μπορούμε να απολαύσουμε στις ελληνικές αίθουσες την ταινία που κέρδισε την κριτική επιτροπή στο τελευταίο φεστιβάλ των Καννών. «Τα θαύματα» είναι ο ελληνικός τίτλος, καθώς έτσι λέγεται και η τηλεοπτική εκπομπή που θα αλλάξει για πάντα τη ζωή της μικρής πρωταγωνίστριας.

Ο πατέρας της οικογένειας Wolfgang είναι τελείως αντίθετος με την τροπή που έχει πάρει η ζωή στις πόλεις και στην κοινωνία γενικότερα. Έτσι αποφάσισε να μεγαλώσει τα παιδιά του μακριά απ’ τον σύγχρονο πολιτισμό και όσο πιο κοντά στη φύση γίνεται. Ωραίο ακούγεται μεν, αλλά το περιβάλλον όπου ζει αυτή η οικογένεια είναι τόσο απομακρυσμένο απ’ τον υπόλοιπο κόσμο, που μπορεί να γίνει και επικίνδυνο για τα τρία κορίτσια της οικογένειας. Η μεγαλύτερη αδερφή, η Gelsomina, έχει πάρει επάνω της το βάρος για τη φροντίδα των δυο μικρότερων κοριτσιών, καθώς και για την ολοκλήρωση των αγροτικών εργασιών που έχει να κάνει όλη η οικογένεια. Ο πατέρας, αν και αυταρχικός και φωνακλάς, δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο, όταν η Gelsomina προτείνει να πάρουν μέρος με τα προϊόντα που παράγουν στην τηλεοπτική εκπομπή που κάνει γυρίσματα στα μέρη τους.

Παρουσιάστρια αυτής της εκπομπής είναι η Μόνικα Μπελούτσι και στα μάτια του 12χρονου κοριτσιού φαντάζει σαν νεράιδα από παραμύθι. Μπορεί και να είναι όμως -που ξέρετε;- αφού η μαγεία είναι διάχυτη σε όλη την ταινία. Όχι με τρικ ή με μαγικά, αλλά στη φαντασία των τριών κοριτσιών, που, ακόμα και κολυμπώντας σε λασπόνερα, δεν σταματούν να ονειρεύονται.

Η σκηνοθέτις συνεχίζει να κινείται στα ίδια νερά, στυλιστικά και θεματικά, με την προηγούμενή της ταινία «Corpo celeste» (2011). Βάζει στο κέντρο της ένα νεαρό κορίτσι στο χείλος της εφηβείας, την παρακολουθεί από πολύ κοντά, με κάμερα στο χέρι, και δίνει έμφαση όχι τόσο στα γεγονότα που συμβαίνουν, αλλά στα συναισθήματα που δημιουργούνται στη μικρή Gelsomina.

Η ταινία έχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία της συγγραφέως και σκηνοθέτιδας της ταινίας, καθώς η ίδια κατάγεται από εκείνα τα μέρη που πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα και σίγουρα σε αυτήν της την ταινία βλέπουμε πολλά δικά της παιδικά όνειρα και σκέψεις, που της δημιουργούσε το τοπίο γύρω της.

Υπάρχει πάντα κάτι απροσδιόριστο, αινιγματικό, κάτι που διαφεύγει την προσοχή του θεατή, στην καταγραφή της διαδρομής της νεαρής ηρωίδας προς την αυτονομία της και τη σύγκρουσή της με τον πατέρα της. Όσο περνάει η ώρα, αυτό γίνεται όλο και πιο έντονο και είναι συμβολικά ωραίο όπως το δίνει η σκηνοθέτις, καθώς παρουσιάζει με αυτόν τον τρόπο την επερχόμενη θύελλα των συναισθημάτων της εφηβείας. Η έκρηξη των συναισθημάτων στο τέλος οδηγεί στη «μαγική» κορύφωση της ταινίας. Θαύματα δεν γίνονται, θαύματα κάνουμε εμείς οι ίδιοι. Είναι στο χέρι σας να αποφασίσετε, αν, όντας μέσα στον βούρκο, θα κοιτάτε τη λάσπη ή τα αστέρια, όπως είπε και ο Όσκαρ Ουάιλντ…

Σκουπίδια

Λεζάντα: ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ | ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: ΣΤΙΒΕΝ ΝΤΑΛΝΤΡΙ | ΠΑΙΖΟΥΝ: ΡΙΚΣΟΝ ΤΙΒΣ, ΕΝΤΟΥΑΡΝΤΟ ΛΟΥΙΣ, ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΒΑΙΝΣΤΑΙΝ | ΧΩΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: ΑΓΓΛΙΑ

Για τα δύο παιδιά που ζουν στους δρόμους της Βραζιλίας, τον Ράφαελ και τον Γκάρντο, ξαφνικά η ζωή αποκτά άλλη διάσταση: Στην βόλτα ρουτίνας που κάνουν κάθε μέρα στον μεγάλο σκουπιδότοπο (πηγή έμπνευσης για τον συγγραφέα Άντι Μάλιγκαν αποτέλεσε μια τεράστια χωματερή στη Μανίλα) ανακαλύπτουν μια τσάντα που εκτός από χρήματα περιέχει και περίεργες κρυπτογραφημένες σημειώσεις! Σίγουρα κάτι δεν πάει καλά με αυτήν την υπόθεση, γιατί αμέσως μετά πέφτουν πάνω σε έναν αστυνομικό που τους ζητάει την τσάντα. Παρέα με τον φίλο τους τον Ράτο, τα τρία αγόρια αρχίζουν έναν περιπετειώδη αγώνα για να κρατήσουν την τσάντα μακριά απ’ την αστυνομία μέχρι να ενώσουν μόνοι τους ένα-ένα όλα τα κομμάτια του παζλ που ανοίχτηκε μπροστά τους.

Ο σκηνοθέτης με τις πρώτες τρεις ταινίες του στα βραβεία Όσκαρ έφυγε με τα χέρια γεμάτα («Μπίλι Έλιοτ», «Οι Ώρες» και «Σφραγισμένα Χείλη»). Και σε αυτήν την ταινία η σκηνοθεσία κερδίζει τις εντυπώσεις. Απ’ τα πρώτα λεπτά της ταινίας, με τον δημοσιογράφο που αναγκάζεται να αποχωριστεί την τσάντα του, δημιουργεί μια ταινία άκρως ανταγωνιστική με τις υπόλοιπες της χρονιάς με την ωραία πλοκή και την προσεγμένη προσέγγιση του θέματος.

Πρωταγωνιστές, φυσικά, είναι τα τρία αγόρια με την νεανική περιέργεια να κυριαρχεί και να τους οδηγεί σε τρελά μονοπάτια, όπου και διαφαίνεται η πολιτική διαφθορά. Η Ρούνεϊ Μάρα και ο Τσάρλι Σιν, οι μεγάλοι σταρ της ταινίας, κατοχυρώνουν μεγαλύτερο μέρος στην αφίσα της ταινίας παρά στην ταινία την ίδια, καθώς περνάνε αδιάφοροι σε σχέση με τους νεαρούς που με ανεξάντλητη ενέργεια κρατάνε τα βλέμματα του θεατή πάνω τους. Όσο συναρπαστικό και αν είναι το μυστήριο ταξίδι του Ράφαελ και των υπολοίπων της παρέας, τόσο αινιγματικές είναι και κάποιες αποφάσεις που πήραν οι δημιουργοί της ταινίας, με πρώτη αυτή της μουσικής: η σύνθεση και ο τρόπος που χρησιμοποιείται μέσα στο έργο δεν ξεκαθαρίζει σε ποιο κοινό θέλουν, τελικά, να απευθύνεται η ταινία. Τα παιδιά που κυριαρχούν στην ταινία δημιουργούν αντίθεση με τη σκληρή πολιτική διαφθορά που κυριαρχεί σε χώρες όπως η Βραζιλία (η οποία θα φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 2016).

Άλλο αδύναμο σημείο βρίσκει κανείς στο σενάριο, το οποίο βάζει σαν χώρο μεν την Βραζιλία, χωρίς να χρησιμοποιεί καθόλου σκηνές σε τοπία της Βραζιλίας. Θα μπορούσε, κάλλιστα, να είναι κάπου στην Ευρώπη ή στην Αμερική. Ωραία δουλειά έκανε ο σεναριογράφος με τον ρόλο του αστυνομικού που, ξεκάθαρα και καθόλου φλύαρα, αντιπροσωπεύει την δύναμη, την εξουσία και την διαφθορά των πλουσίων και των πολιτικών.

Πρόκειται για μια περίεργη ταινία. Μια ταινία αντιθέσεων: τα τρία αγόρια με τον παιδικό ενθουσιασμό και την αθωότητα τους, αντιμέτωπα με σκληρούς και βίαιους ενήλικες. Αν και η ταινία καταπιάνεται με θέματα τόσο σημαντικά και επίκαιρα, τη φτώχεια, τη διαφθορά, τις παρανομίες, τα περνάει πολύ επιφανειακά, θα έλεγε κανείς ότι παίζουν απλώς διακοσμητικό ρόλο στην ταινία. Αυτό δεν μπορεί να το αλλάξει ούτε η καταπληκτική σκηνοθεσία, ούτε η δυνατή ενέργεια των τριών μικρών πρωταγωνιστών.

ΠΡΟΣΕΧΩΣ

1) Νυχτερινός ανταποκριτής

Ένας δημοσιογράφος στο Λος Άντζελες ξεπερνάει τα όρια του παρατηρώ και του παίρνω μέρος, με αποτέλεσμα να γίνει ο κεντρικός ήρωας της ιστορίας του. (από τον Ιανουάριο)

2) Τα ερείπια είναι πάντα θλιμμένα

Η ήσυχη ζωή ενός μυστηριώδη τύπου ανατρέπεται όταν θα αναγκαστεί να επιστρέψει στην πατρίδα του για να προστατέψει την οικογένειά του. (από 6 Νοεμβρίου)