Τα αίτια και τα προβλήματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης-Πως μεταδίδεται

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση, ή «αδενικός πυρετός» ή «ασθένεια του φιλιού», είναι όροι που χρησιμοποιούνται για μια πολύ συχνή λοίμωξη, που προκαλείται από τον ιό Epstein-Barr (EBV). Τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της λοίμωξης αυτής, περιλαμβάνουν πυρετό, γενική αδυναμία, αίσθημα κακουχίας και έντονα συμπτώματα φαρυγγο-αμυγδαλίτιδος.

Ο όρος «μονοπυρήνωση», αναφέρεται σε μια αύξηση στο αίμα, του αριθμού ενός συγκεκριμένου τύπου μονοπυρήνων λευκών αιμοσφαιρίων

(λεμφοκυττάρων), έναντι των υπολοίπων μορφών λευκών αιμοσφαιρίων, λόγω της λοίμωξης με τον EBV. Ο ιός αυτός, ανήκει στην κατηγορία των ιών του έρπητα.

Ποια είναι τα ιστορικά στοιχεία της νόσου;

Η ασθένεια αυτή, όπως επισημαίνει το Υγείαonline.gr περιγράφηκε επιστημονικά για πρώτη φορά το 1889, με την ονομασία «αδενικός πυρετός». Ο όρος «λοιμώδης μονοπυρήνωση», χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1920, όταν βρέθηκε αυξημένος αριθμός λεμφοκυττάρων στο αίμα μιας ομάδας φοιτητών, που παρουσίαζαν πυρετό και τα συμπτώματα της νόσου.

Ποια είναι η αιτία της λοιμώδους μονοπυρήνωσης;

Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, αιτία της νόσου, είναι ο ιός ΕBV. Ο ιός αυτός, υπάρχει σε όλο τον κόσμο. Κατά την εποχή της ενηλικίωσης, στο αίμα των περισσοτέρων ανθρώπων, μπορεί να εντοπισθεί, σε ποσοστό που φθάνει το 95%, ένα ειδικό αντίσωμα κατά του ΕBV. Αυτό σημαίνει ότι, οι περισσότεροι άνθρωποι, κάποια στιγμή στη ζωή τους, έχουν μολυνθεί με αυτόν τον ιό. Το ανοσοποιητικό σύστημα, παράγει αντισώματα, τα οποία επιτίθενται και καταστρέφουν τούς ιούς και τα βακτηρίδια, που προσπαθούν να εισβάλουν στον οργανισμό. Αυτά ακριβώς, τα ειδικά αντισώματα, μπορούν να ανιχνευθούν αργότερα, στο αίμα των ατόμων που είχαν μολυνθεί.

Όταν η μόλυνση συμβεί κατά την παιδική ηλικία, τις περισσότερες φορές ο ιός δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Υπολογίζεται ότι, μόνο το 10% των παιδιών που μολύνονται με τον EBV, εμφανίζουν την νόσο. Κατά τον ίδιο τρόπο και οι ενήλικοι τυπικά, δεν εκδηλώνουν την νόσο, λόγω της ανοσίας που ανέπτυξαν από προηγούμενη λοίμωξη. Τα περισσότερα περιστατικά της λοιμώδους μονοπυρήνωσης, εμφανίζονται στην ομάδα ηλικιών 15-24 ετών. Επίσης, ενώ υπάρχουν και άλλες ασθένειες που ομοιάζουν με την λοιμώδη μονοπυρήνωση και μπορεί να προκαλέσουν παρόμοια συμπτώματα και αύξηση των λευκοκυττάρων (όπως για παράδειγμα, η λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό [CMV]), η λοιμώδης μονοπυρήνωση είναι κατά πολύ συχνότερη.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της λοιμώδους μονοπυρήνωσης;

Ο EBV μπορεί να μολύνει οποιοδήποτε άτομο. Όπως τονίσθηκε προηγουμένως, η πλειοψηφία των ανθρώπων, έχει ήδη μολυνθεί με τον ιό όταν έχει φθάσει στην ενηλικίωση και η πλειονότητα αυτών των λοιμώξεων, δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα, ή τα συμπτώματα που προκαλεί, δεν αναγνωρίζονται σαν συμπτώματα της μονοπυρήνωσης. Γενικά, η νόσος είναι λιγότερο σοβαρή στα μικρά παιδιά και μπορεί να μιμείται τα συμπτώματα άλλων συχνών ασθενειών της παιδικής ηλικίας, πράγμα το οποίο εξηγεί το γιατί γίνεται λιγότερο συχνή η διάγνωση της κατά την παιδική ηλικία.

Πώς μεταδίδεται η λοιμώδης μονοπυρήνωση;

Η λοιμώδης μονοπυρήνωση, μεταδίδεται μέσω επαφής, από άτομο σε άτομο. Το κύριο μέσο μεταφοράς είναι το σάλιο, το οποίο οδηγεί σε μόλυνση των Β λεμφοκυττάρων στο στόμα και στον φάρυγγα. Το όνομα «ασθένεια του φιλιού», το έλαβε αφού αυτός είναι ο κύριος τρόπος μετάδοσης της νόσου μεταξύ των εφήβων. Τα συμπτώματα της ασθένειας, εμφανίζονται 4 έως 8 εβδομάδες μετά την αρχική μόλυνση με τον EBV. Μπορεί επίσης να μεταδοθεί με τον βήχα ή με το φτάρνισμα, μέσω σταγονιδίων. Τέλος, μπορεί να μεταδοθεί μέσω κοινών ποτηριών, πιάτων κλπ., μέσω του σάλιου που υπάρχει σ’ αυτά και μεταφέρει τον ιό.

Κατά τη διάρκεια της ασθένειας, η περίοδος κατά την οποία ένα άτομο μπορεί να μεταδώσει την νόσο, διαρκεί τουλάχιστον λίγες εβδομάδες και πιθανώς περισσότερο, ακόμη κι αν έχουν εξαφανισθεί τα συμπτώματα. Αξίζει πάντως να σημειωθεί, ότι σήμερα πιστεύεται ότι, μεγάλο ποσοστό (μέχρι 80%), των ατόμων που πέρασαν λοιμώδη μονοπυρήνωση, εξακολουθούν για πολλά χρόνια να μεταδίδουν τον ιό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της λοιμώδους μονοπυρήνωσης;

Τα αρχικά συμπτώματα είναι:

• Γενική, έντονη εξασθένηση

• Αίσθημα κόπωσης

• Απώλεια της όρεξης

• Ρίγη

Αυτά τα αρχικά συμπτώματα, μπορούν να διαρκέσουν από μια έως τρείς ημέρες, πριν αρχίσουν να εμφανίζονται τα πιο έντονα συμπτώματα της νόσου.

Τα συχνότερα εντονότερα συμπτώματα, περιλαμβάνουν:

• Έντονα συμπτώματα φαρυγγίτιδας και αμυγδαλίτιδας

• Πυρετό (38,5 με 40 βαθμούς Κελσίου), ο οποίος μπορεί να είναι πολύ επίμονος

• Διογκωμένους λεμφαδένες στην περιοχή του αυχένα κυρίως

Στο 50% περίπου των ασθενών με λοιμώδη μονοπυρήνωση, εμφανίζεται διόγκωση του σπλήνα. Επίσης, μπορεί να παρατηρηθεί και διόγκωση του ήπατος, με ανωμαλίες της ηπατικής λειτουργίας. Σε ποσοστό 5% περίπου των ασθενών, εμφανίζεται ένα ερυθρό εξάνθημα, που ομοιάζει με αυτό της ιλαράς. Κατά την αρχική φάση της νόσου, μπορεί να εμφανισθεί ένα παροδικό οίδημα στα άνω βλέφαρα.

Ποια είναι η συνήθης πορεία και θεραπεία της λοιμώδους μονοπυρήνωσης;

Στις περισσότερες των περιπτώσεων, δεν απαιτείται ειδική θεραπεία. Η νόσος διατρέχει όπως ακριβώς οι άλλες ιογενείς ασθένειες. Τα φάρμακα που χορηγούνται, αποβλέπουν μόνον στην ανακούφιση από τα συμπτώματα. Εδώ θα πρέπει να τονισθεί ιδιαίτερα, ότι θα πρέπει να αποφεύγονται τα αντιβιοτικά που περιέχουν αμοξικιλλίνη και αμπικιλλίνη, επειδή, σε ποσοστό 90% των ασθενών που πάσχουν από λοιμώδη μονοπυρήνωση, η λήψη αυτών των αντιβιοτικών, μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση εξανθήματος, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην λανθασμένη διάγνωση της αλλεργίας προς τα φάρμακα αυτής της κατηγορίας.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της λοιμώδους μονοπυρήνωσης;

Μια συχνή, αλλά συνήθως, όχι σοβαρή επιπλοκή, είναι η ηπατίτιδα. Τις περισσότερες φορές, δεν απαιτεί καμία θεραπεία. Η διόγκωση του σπλήνα, μπορεί να προκαλέσει την τραυματική ρήξη του. Η φλεγμονή στην περιοχή των αμυγδαλών, μπορεί να φθάσει μέχρι την δημιουργία περιαμυγδαλικού αποστήματος. Πολύ σπανίως, μπορεί να προκληθεί αιμολυτική αναιμία, περικαρδίτιδα και άλλες, εξαιρετικά σπάνιες επιπλοκές. Σημασία έχει ότι, η τεράστια πλειοψηφία των ασθενών με λοιμώδη μονοπυρήνωση, αναρρώνουν πλήρως, χωρίς καμία επιπλοκή.