Σήμα κινδύνου εκπέμπει η κοινωνία

του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Σε «εκκωφαντική σιωπή» επιδίδεται η κυβέρνηση αν και βλέπει την κοινωνία σε αναβρασμό, να εκπέμπει σήμα κινδύνου προς την πολιτική εξουσία, εκλιπαρώντας την ουσιαστικά για άρση του αδιεξόδου στο οποίο έχει περιέλθει. Μη λογαριάζοντας τις επιδράσεις που έχει η συνεχιζόμενη πολιτική λιτότητας και αποδόμησης κάθε κοινωνικής δομής, η δικομματική κυβέρνηση των Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ συνεχίζει το («μεταρρυθμιστικό» κατά την ίδια) έργο της, αφήνοντας

για το απώτερο μέλλον τυχόν κοινωνικές ελαφρύνσεις και μειώσεις φόρων -και αυτό μόνον στην περίπτωση επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος στον προϋπολογισμό. Την ίδια ώρα, γιγαντώνονται οι κινητοποιήσεις των κοινωνικών ομάδων, που από τη μία βλέπουν τη ζωή τους να γκρεμίζεται και από την άλλη το μάταιο τού αγώνα τους μπροστά σε μία (εθελουσίως) κωφή, αποφασισμένη και ανυποχώρητη εξουσία.

Καζάνι που βράζει

Εβδομάδα κινητοποιήσεων είναι η ερχόμενη, με κύριο εκφραστή τις ενώσεις εκπαιδευτικών και με αιχμή του δόρατος το θέμα της διαθεσιμότητας στον δημόσιο τομέα. Οι καθηγητές έχουν εξαγγείλει πενθήμερες επαναλαμβανόμενες απεργίες, έχοντας τη συμπαράσταση κι άλλων κοινωνικών ομάδων, όπως και της ΑΔΕΔΥ. Την ίδια στιγμή, υπάρχουν νέα δεδομένα στα σχολεία, με πάνω από 5.200 κενές θέσεις σε δημοτικά και νηπιαγωγεία, καθώς και με πολύ μεγάλη αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη.

Παράλληλα, σε προειδοποιητική αναστολή λειτουργίας προχωρούν ορισμένα πανεπιστημιακά ιδρύματα, αντιδρώντας στο θέμα της διαθεσιμότητας διοικητικών υπαλλήλων. Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως αν και εντός των επόμενων ωρών υπογράφονται κοινές υπουργικές αποφάσεις για την κατάργηση συνολικά περίπου 2.000 οργανικών θέσεων σε έντεκα υπουργεία (προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος των 12.500 υπαλλήλων που θα ενταχθούν σε διαθεσιμότητα μέχρι το τέλος του μηνός και πριν την άφιξη της τρόικας), επικρατεί προβληματισμός στην κυβέρνηση για την άρνηση των πρυτάνεων να δώσουν τα στοιχεία για τους 1.765 διοικητικούς υπαλλήλους.

Εκτός των εκπαιδευτικών, στον χορό των κινητοποιήσεων βρίσκονται κι άλλες κοινωνικές ομάδες, όπως οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία, καθώς και στις αμυντικές βιομηχανίες. Ας μη λησμονηθεί και η ΕΡΤ που «γιόρτασε» την τρίμηνη επέτειο τού... «μαύρου» με μία μεγάλη συναυλία στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής. Παρά τον κοινωνικό αναβρασμό, η κυβέρνηση –μέχρι στιγμής τουλάχιστον– δεν φαίνεται να επιλέγει τη λύση της επιστράτευσης υπαλλήλων, όπως είχε κάνει στο πρόσφατο παρελθόν. Ωστόσο, εάν απειληθεί η «συνεργασία» της με την τρόικα (που καταφτάνει σε λίγες ημέρες στην Αθήνα), θεωρείται σχεδόν σίγουρο πως θα καταφύγει σε πιο δραστικά μέτρα.

Παλλαϊκός χαρακτήρας κινητοποιήσεων

Σε μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις έχει καλέσει η ΑΔΕΔΥ για την προσεχή Τετάρτη και Πέμπτη, 18 και 19 Σεπτέμβρη (με το συλλαλητήριο να γίνεται την Τετάρτη, στην πλατεία Κλαυθμώνος, στις 11.30 π.μ.). Σε σχετική της ανακοίνωση, η ΑΔΕΔΥ υπογραμμίζει «την ανάγκη περισσότερο από ποτέ να οργανωθούν με τον πιο συστηματικό και αποτελεσματικό τρόπο οι κοινοί αγώνες των εργαζομένων στο Δημόσιο», επισημαίνοντας την «όσο το δυνατόν καλύτερη συνεννόηση με τις άλλες Συνδικαλιστικές Οργανώσεις και τους Κοινωνικούς Φορείς, με τους οποίους βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία προκειμένου να πάρουν παλλαϊκό χαρακτήρα οι αγωνιστικές και απεργιακές κινητοποιήσεις που θα πραγματοποιηθούν όλο το επόμενο διάστημα». Παράλληλα, η ΑΔΕΔΥ καλεί τις Ομοσπονδίες - Μέλη και τα Σωματεία των Εργαζομένων στο Δημόσιο να πραγματοποιήσουν Γενικές Συνελεύσεις σε κάθε χώρο εργασίας, προκειμένου να σχεδιαστεί με τη συμμετοχή όλων, η παραπέρα πορεία και η μορφή των αγωνιστικών κινητοποιήσεων.

Η κοινωνία που απογοητεύεται...

Η απογοήτευση της κοινωνίας για την κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα και η απαισιοδοξία για το άμεσο μέλλον καταγράφονται δια μέσου των πρόσφατων δημοσκοπήσεων που βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Μεταξύ αυτών, η δημοσκόπηση της Public Issue, η οποία έδειξε ότι ποσοστό 74% των πολιτών θεωρεί πως τα πράγματα στην Ελλάδα οδηγούνται σε λανθασμένη κατεύθυνση. Παράλληλα, το 46% πιστεύει πως σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν, η θέση της χώρας μας στον κόσμο έγινε πιο αδύνατη (έναντι 17% που λένε πως έγινε πιο ισχυρή), ενώ το 72% απάντησε πως αντιμετωπίζει δυσκολίες με το εισόδημα που έχει σήμερα.

Την ίδια ώρα, το 76% δηλώνει πως είναι κατά του Μνημονίου – αξίζει να σημειωθεί πως, ένα χρόνο νωρίτερα, κατά του Μνημονίου ήταν το 68%. Εντύπωση προκαλούν οι απόψεις των πολιτών για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ευρώ: το 55% έχουν αρνητική γνώμη για την Ε.Ε. (έναντι 43% που έχουν θετική). Αρνητική γνώμη για το ευρώ έχει το 47%, ενώ η πλειοψηφία των πολιτών (51%) έχει θετική. Αξιοσημείωτο: έναν χρόνο πριν, η δημοσκόπηση έδειχνε πως η πλειοψηφία των πολιτών (με συντριπτικά υψηλότερα ποσοστά) είχε θετική γνώμη για Ε.Ε. (ποσοστό: 52%) και ευρώ (67%).

...η κοινωνία που απελπίζεται

Τα μνημονιακά χρόνια έχουν συνδυαστεί με τη σημαντική αύξηση των αυτοκτονιών στην Ελλάδα, καθώς τα ποσοστά διπλασιάστηκαν την τριετία 2009-2011 σε σχέση με το παρελθόν. Μάλιστα, ενώ στο παρελθόν η χώρα μας κατείχε μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην παγκόσμια κατάταξη ως προς τις αυτοκτονίες, (με δείκτη 2,5 ανά 100.000 πληθυσμού), με τα υπολογισμένα στοιχεία ως το τέλος του 2011, το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο από 5 άτομα ανά 100.000 κατοίκους, με αναλογία 6:1 σε επιτυχημένες απόπειρες ανδρών έναντι των γυναικών, αντίστοιχα. Συνολικά, ο αριθμός των αυτοκτονιών γι αυτή την τριετία ανέρχεται στις 1.245.

Εξάλλου, σύμφωνα με τον Μη Κυβερνητικό Οργανισμό «Κλίμακα», κάθε 18 ώρες ένας άνθρωπος πεθαίνει στην Ελλάδα αυτοκτονώντας, ενώ κάθε 45 λεπτά γίνεται μία απόπειρα αυτοκτονίας. Το προφίλ του αυτόχειρα είναι άνδρας, μέσης ηλικίας, έγγαμος με οικονομικά προβλήματα που κυρίως επιλέγει τον απαγχονισμό για να τερματίσει τη ζωή του. Όσον αφορά στη γυναίκα αυτόχειρα, είναι νέα, με ψυχολογικά προβλήματα και επιλέγει και αυτή τον απαγχονισμό ως μέσο αυτοκτονίας. Στην Ελλάδα οι αυτοκτονίες είναι 2-3 φορές περισσότερες από τις ανθρωποκτονίες, ενώ εκτιμάται ότι μία αυτοκτονία έχει άμεσο αντίκτυπο στις ζωές άλλων 6-23 ανθρώπων.

Αξίζει να σημειωθεί πως στην πραγματικότητα, οι αυτοκτονίες είναι περισσότερες από αυτές που τελικά καταγράφονται, καθώς στη χώρα μας δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τις απόπειρες, οι οποίες σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, είναι 20 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών.

...η κοινωνία που παραπλανάται

Ταυτόχρονα, συνεχίζει την ασταμάτητή της πορεία η ανεργία: σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας τον Ιούνιο του 2013 ανήλθε σε 27,9 έναντι 24,6% τον Ιούνιο του 2012 και 27,6% το Μάιο του 2013. Έτσι, τον Ιούνιο οι άνεργοι ανήλθαν σε 1.403.698 άτομα, ενώ οι απασχολούμενοι μειώθηκαν κατά 128.998 άτομα σε σχέση με τον Ιούνιο του 2012, όπου ήταν 3.757.420 άτομα και κατά 2.390 άτομα σε σχέση με το Μάιο του 2013 (μείωση 0,1%). Οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 174.709 άτομα σε σχέση με τον Ιούνιο του 2012 (αύξηση 14,2%) και κατά 20.254 άτομα σε σχέση με το Μάιο του 2013 (αύξηση 1,5%).

Ωστόσο, το υπουργείο Εργασίας (δια μέσω... κύκλων του και επιχειρώντας για άλλη μία φορά να «κάνει το άσπρο, μαύρο»), έσπευσε να υποστηρίξει πως τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον μήνα Ιούνιο, ουσιαστικά επιβεβαιώνουν τις θετικές τάσεις στην αγορά εργασίας τους τελευταίους μήνες. Όπως αναφέρουν οι ίδιοι «κύκλοι» του υπουργείου, «η ΕΛΣΤΑΤ, χωρίς να ενσωματώσει τα νέα δεδομένα και με βάση τις τάσεις των προηγηθέντων ετών, προέβη σε μια αυξητική εποχική διόρθωση, ανεβάζοντας τον δείκτη ανεργίας στο 27,9%. Προκύπτει, ωστόσο, ότι μόλις διαπιστωθεί, με βάση τη στατιστική μεθοδολογία που αξιοποιεί η ΕΛΣΤΑΤ, η διατηρησιμότητα της θετικής αυτής τάσης στην αγορά εργασίας θα ενσωματώσει στην προσαρμογή της εποχικότητας τα νέα δεδομένα. Δηλαδή, κατά τους επόμενους μήνες τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία αναμένεται να εναρμονιστούν με τα νέα δεδομένα και να έχουμε μια καλύτερη εικόνα».

Βεβαίως, δεν είναι η πρώτη φορά που το υπουργείο Εργασίας και ο υπουργός Γιάννης Βρούτσης διαψεύδονται από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ανεργία, ωστόσο η εμμονή τους για καθησυχασμό τη στιγμή που η πραγματικότητα είναι διαφορετική, δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις για την κυβέρνηση. Ως απάντηση στο υπουργείο ήρθε ανακοίνωση από τη Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδος (ΓΣΕΕ), που υποστηρίζει ότι αν «η στατιστική ανεργία τον Ιούνιο καταγράφεται στο 27,9%, η πραγματική ανεργία είναι πολύ μεγαλύτερη και ξεπερνά το 30%». Στην ανακοίνωση ασκείται κριτική στην κυβέρνηση, κάνοντας λόγο για «τακτική της αισιοδοξίας» και υποστηρίζεται ότι όσο συνεχίζεται «η ίδια αδιέξοδη και αναποτελεσματική πολιτική, η ανεργία θα αυξάνεται δραματικά και τον επόμενο χρόνο θα αγγίξει το ποσοστό του 31,5%».

...στον βωμό του πρωτογενούς πλεονάσματος

Η διοχέτευση παραπλανητικών μηνυμάτων από την κυβέρνηση επιβεβαιώθηκε για άλλη μία φορά κατά την ανακοίνωση των στοιχείων του προϋπολογισμού για το οκτάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου, που έδωσε στη δημοσιότητα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας. Σύμφωνα, λοιπόν, με το υπουργείο, ο προϋπολογισμός κατά το χρονικό αυτό διάστημα παρουσίασε πρωτογενές πλεόνασμα της τάξης των 2,92 δισ. ευρώ. Ωστόσο, πρόκειται για ένα «λογιστικό» πλεόνασμα, καθώς εάν αφαιρεθούν οι υποχρεώσεις της κυβέρνησης (δηλαδή η «εσωτερική στάση πληρωμών» που έχει κηρύξει το υπουργείο Οικονομίας προς επιχειρήσεις και ιδιώτες), καθώς και τα κέρδη από τα ομόλογα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το αποτέλεσμα μετατρέπεται σε έλλειμμα ύψους 1,3 δισ. ευρώ.

Μεταξύ άλλων, λοιπόν, στον προϋπολογισμό του πρώτου οκταμήνου που ανακοινώθηκε, δεν συμπεριλαμβάνονται οι καταβολές δαπανών από το κράτος για δημόσιες επενδύσεις (ύψους 1,3 δισ. ευρώ), για πολυτεκνικά επιδόματα (175 εκατ. ευρώ), για καταναλωτικές δαπάνες (400 εκατ. ευρώ), για επιδόματα θέρμανσης (200 εκατ. ευρώ), για επιστροφή χρημάτων σε επιχειρήσεις και φορολογουμένους (683 εκατ. ευρώ) και βεβαίως τα κέρδη από τα ομόλογα (1,5 δισ. ευρώ). Την ίδια ώρα, η «τρύπα» στα έσοδα αγγίζει τα 713 εκατ. ευρώ.

Την αρνητική κατάσταση της οικονομίας αποτυπώνει σχετική ανακοίνωση της Τράπεζας της Ελλάδας, στην οποία αναφέρεται ότι την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2013, το ταμειακό αποτέλεσμα της κεντρικής διοίκησης παρουσίασε έλλειμμα 9.041 εκατ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 6.371 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Κατά την περίοδο αυτή, τα έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού διαμορφώθηκαν σε 28.767 εκατ. ευρώ, από 30.593 εκατ. ευρώ πέρυσι. Όσον αφορά τις δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, διαμορφώθηκαν σε 38.824 εκατ. ευρώ από 36.810 εκατ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2012.