Πώς καλοί ηθοποιοί μπορούν να εξοντώσουν το κοινό!

Από την Ηρώ Μητρούτσικου

Γυρίζοντας, για δεύτερη φορά μέσα στην εβδομάδα, εκνευρισμένη από παράσταση, είπα (αν και έχω τελειώσει θεατρολογία) να κάτσω να ξαναψάξω τί ακριβώς κάνει ο δραματουργός:

“Δια των σφαιρικών θεατρικών και λογοτεχνικής ιστορίας γνώσεων προτείνει, μεταφράζει ή υποστηρίζει το υπό παραγωγή έργο, συνεργάζεται στενά με τον σκηνοθέτη, είναι το άτομο που ελέγχει αν αυτό που είναι η πρόθεση μιας παράστασης, επικοινωνείται ή όχι”.

Αφού προσπάθησα να το ορίσω ας αναφέρω τρεις φετινές παραστάσεις που αναρωτιόσουν τί έκανε εκεί ο δραματουργός...

“Τέλος”

Ο

εξαιρετικός σκηνοθέτης Σίμος Κακάλας (“Λιωμένο βούτυρο”), φέτος, ίσως έκανε την χειρότερή του παράσταση! Στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών ανέβασε αποσπάσματα κείμενων του 20ού αιώνα: Βίτκιεβιτς, Γκόρκι, Ιονέσκο, Δημητριάδη, Έλιοτ, Μπέκετ, Στρίντμπεργκ, Σαρτρ, Μαίτερλινγκ, Οʼ Νηλ, Τσέχωφ, Κολτές. Με ποιά δικαιολογία; Μετά από μια μεγάλη καταστροφή, οι πέντε τελευταίοι άνθρωποι στον πλανήτη φτάνουν στο μοναδικό σημείο που έχει μείνει όρθιο. Εκεί θα περάσουν τις τελευταίες τους ώρες χωρίς να μπορούν πια να περιμένουν κανέναν και τίποτα, λιμοκτονούν και εκεί πάνω διαβάζουν ή εκφέρουν αυτά τα κείμενα και έπειτα σκοτώνονται ή αυτοκτονούν! Έτσι, χωρίς λόγο! Και το χαρακτηρίζει ως αλληγορία για τη συμπεριφορά του ανθρώπινου είδους κάτω από συνθήκες εξαθλίωσης!

Δραματουργός ήταν η μόνιμη συνεργάτις του, Ελενα Μαυρίδου, βραβευμένη ηθοποιός με το βραβείο «Μ.Μερκούρη», αλλά ηθοποιός, ούτε θεατρολόγος, ούτε δραματουργός και επιπλέον έπαιζε και στην παράσταση… Βέβαια, είχε μικρό ρόλο (οπότε μπορούσε να δει την μισή απ’ έξω)…. Αυτό, όμως, δεν βελτίωσε την παράσταση, ούτε καταλάβαμε γιατί έγινε αυτή η παράσταση (13-24 Νοεμβρίου 2013). Το πιο ήπιο που μπορώ να πω ήταν ότι βαρέθηκα, παρά το ενδιαφέρον κινησιολογικό κομμάτι!

Περισσότερα: http://www.attikipress.gr/70247/ena-telos-xwris-logo

“Μινιόν: μια Χριστουγεννιάτικη ιστορία”

Το ημερολόγιο ενός αγνώστου που βρέθηκε στα σκουπίδια δραματοποιείται και σκηνοθετείται από την καλή ηθοποιό Μαρία Πανουργιά. Το ημερολόγιο, το οποίο δημοσιεύτηκε το 1997, αυτούσια, στο λογοτεχνικό περιοδικό «Πλανόδιον», ξεκινάει από τις 24 Νοεμβρίου και φτάνει μέχρι τις 27 Ιανουαρίου, μιλά για την φωτιά στο Minion (19/12/1980) και ο συγγραφέας του είναι ένας μοναχικός, άνεργος εργένης, με πολλές γνώσεις για την κλασσική μουσική, διαταραγμένο ψυχισμό, ιδιαίτερα ευφυής αν και χαπακώνεται, με κρίσεις μεγαλείου, αϋπνίες και στύσεις. Παρακολουθούμε, δηλαδή, μια ποιητική ρουτίνα ενός περίεργου Αθηναίου.

Πρόκειται για την πρώτη σκηνοθετική απόπειρα της Πανουργιά και δεν υπάρχει δραματουργός. Παρουσιάζονται αποσπάσματα του ημερολογίου μαζί με άλλες προσθήκες.

Ο Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, δίνει ένα ρεσιτάλ ερμηνείας, όπως άλλωστε μας έχει συνηθίσει… Περιορισμένος σε μερικά τετραγωνικά που υποδηλώνουν την –μάλλον σε άθλια κατάσταση- γκαρσονιέρα του, αφηγείται τις σελίδες του ημερολογίου σαν να είναι ο ήρωας. Πίσω, όμως, από τον ήρωα, υπάρχουν, στην σκηνή, τέσσερις «γλάστρες», ντυμένες με ίδια -σχεδόν άθλια- κόκκινα Χριστουγεννιάτικα φορέματα. Η μια κάνει φώτα και μουσική, η άλλη (η σκηνοθέτις) χώνει πλαστικά λουλούδια στις τρύπες του τοίχου, η τρίτη (Ιωάννα Τσάμη: κατασκευάστρια μασκών και ενδυμάτων) υποδύεται βουβή κάποιους ρόλους και τους υπόλοιπους γυναικείους ρόλους έχει αναλάβει η τέταρτη της παρέας (Θ.Μεταξά). Αν η παράσταση ήταν μόνο ο Αβαρικιώτης θα μιλούσαμε μήνες γι αυτό το εγχείρημα. Όμως, όλη αυτή η ανούσια φλυαρία στο πίσω μέρος της σκηνής, που έπραττε ότι να ‘ναι, χωρίς τίποτα να δικαιολογείται (με αποκορύφωση το ανούσιο γυμνό), ξάπλωνε, σηκωνόταν, κόλλαγε χαρτάκια, φορούσε κακόγουστες μάσκες· πάλι καλά που δεν χόρεψαν κιόλας, μόνες τους. Όταν ξεκίνησε η παράσταση, βλέποντας τις να δημιουργούν χριστουγεννιάτικα αστέρια στο τζάμι, πίστεψα ότι θα δω κάτι εξαιρετικό, για να απογοητευτώ σύντομα και να κορυφωθεί η απογοήτευση με την έγκυο καπνίζουσα Παναγία στην φάτνη (για ποιό λόγο;). Η φάτνη είχε δυο έξυπνες ιδέες: τα αγγελάκια και τα ζώα, που ήταν διαφορετικά από τα ζώα που συχνάζουν σε στάβλους και φάτνες. Όμως, κι αυτό ούτε προχώρησε, ούτε δικαιολογήθηκε.

Μια παράσταση που δεν καταλάβαινα γιατί την βλέπω, τί βλέπω ή τί σκεφτόταν η σκηνοθέτις όταν δημιουργούσε αυτό το κόκκινο αλαλούμ! Μόνο λόγω της ερμηνείας του Αβαρικιώτη δεν ήθελα να φύγω, αλλά η ερμηνεία υποσκαπτόταν από τις τέσσερις (κούκλες βιτρίνας πότε-πότε) ανούσιες, υπερφλύαρες υπάρξεις πίσω του. Και παρ’όλη την ερμηνεία, η παράσταση είχε, μόνο, μια και μοναδική δυνατή στιγμή: το τραγούδι.

Δεν μπορείς να στηρίζεις μια ολόκληρη παράσταση σε έναν ταλαντούχο ηθοποιό και εσύ να μην ξέρεις τί θες να πεις, να μην έχεις ένα λόγο που θες να το επικοινωνήσεις αυτό. Κι αν η Πανουργιά είχε, δεν το επικοινώνησε, άρα, εδώ ,ξαναρχόμαστε στον ρόλο του δραματουργού!

Μια παράσταση φτιαγμένη για το κοινό του bios. Γι αυτό και όσοι μου είπαν ότι τους άρεσε, δεν ήξεραν γιατί τους άρεσε!!! Αλλά ήξεραν οι συντελεστές της; Ας με ενημερώσει κάποιος.

«Βρώμικες λέξεις»

Άλλο ένα δείγμα καλών ηθοποιών σε ένα αλαλούμ!

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Νίκος Καμόντος, κρίνοντας και από την πιο παλιά του δουλειά “Σε κατάσταση εξαίρεσης”, καλό είναι, αν δεν έχει αμιγές θεατρικό κείμενο, να αφήνει την σκηνοθεσία σε κάποιον άλλον ή να εγκαταλείψει, έχει δεν έχει συγκεκριμένο έργο, για αρκετά χρόνια την σκηνοθεσία!

Η ομάδα Difunta Correa, που ίδρυσαν ο Καμόντος και η Κυριαζή, για άλλη μια φορά κατάφερε να κουράσει το κοινό με την μονοτονία, την έλλειψη σειράς και λογικής την έλλειψη διαλόγων. Το δελτίο τύπου μας ενημερώνει: «Ονειροπόληση(;) από την Πολωνία της μετά-σοβιετικής εποχής μέχρι τη Χιλή και την Αργεντινή του '70, από την Αγγλία της Thatcher μέχρι το Ιράκ των πολέμων του πετρελαίου· μοναχικός οδηγός σ’ αυτό το ταξίδι: ένα μικρό κορίτσι που αρθρώνει μπροστά μας τις πρώτες του λέξεις: δέντρο, σπίτι, μπάλα, πατέρας. Μια παράσταση βασισμένη στο “Wörterbuch” της βερολινέζας συγγραφέως Jenny Erpenbeck και στο “Δόγμα του Σοκ” της καναδής δημοσιογράφου και ακτιβίστριας Naomi Klein».

Οδηγός το κορίτσι δεν υπήρξε, καθώς δεν υπήρχε δρόμος, ούτε ταξίδι, αλλά ένα χάος. Όμως, το κορίτσι ήταν μία ανάσα ανάμεσα στους τεράστιους μονολόγους των άλλων χαρακτήρων. Ο Καμόντος πήρε τέσσερις εξαιρετικούς ηθοποιούς και δεν έκανε τίποτα… Συνένοχος στο έγκλημα ο δραματουργός και εξαιρετικός θεατρολόγος -και προφανώς συνσκηνοθέτης- Ν.Φλέσσας. Έβαλε τους τέσσερις στον πάνω όροφο με αποτέλεσμα να σου πιάνεται ο σβέρκος όταν, επί μια ώρα, κοιτάς ψηλά και την εξαιρετική Ρηνιώ Κυριαζή να γυρίζει γύρω γύρω από μια μαύρη κολώνα, ενώ ως ηθοποιός γνωρίζουμε ότι έχει και εξαιρετική κίνηση. Ωστόσο, τα διαστήματα που μιλούσε η Κυριαζή ήταν τα καλύτερα της παράστασης καθώς –εκτός του ότι ξεκουραζόταν ο σβέρκος σου- είναι εξαιρετική ηθοποιός· ήταν μάθημα υποκριτικής και εκφοράς λόγου! Συχνά, όμως, η προσοχή σου απεσπάτο από τις αλλαγές θέσεις των συνάδελφων της, κατά την διάρκεια των μονολόγων της… Οι υπόλοιποι, επάνω, μας έδιναν δεκάλεπτους μονολόγους πολύ καλής, επίσης, υποκριτικής από όλους (λιγότερο από τον Καμόντο), που, όμως, δεν καταλάβαινες γιατί τους έλεγαν, μια και δεν συνδέονταν μεταξύ τους, ούτε με της Κυριαζή. Χτυπιόντουσαν οι ηθοποιοί και το κοινό δεν έβλεπε την ώρα να φύγει. Οι ηθοποιοί να προσπαθούν, αλλά, καθώς δεν υπήρχε καμία νοηματική ροή, ακόμα και ο σαρκασμός, που κατάφερα να διακρίνω στην υποκριτική γραμμή, ουδέποτε ακούμπησε το κοινό! Τα ψυχρά υποφωτισμένα πλακάτ (κοτσάρανε και το εύρημα του φακού και του πλακάτ, έτσι), απλά, σε ενημέρωναν για τον τόπο, τον χρόνο και το όνομα του (άγνωστου) ήρωα που υποδύεται εκείνη την στιγμή ο ηθοποιός.

Η Κυριαζή ήταν ντυμένη με ένα καλό μάξι φόρεμα, το οποίο, όμως, ούτε σε παιδί παρέπεμπε, ούτε ταίριαζε με το κοντοκουρεμένο της μαλλί, ούτε με τα αστεία σκουλαρίκια που φορούσε, απλά υποδήλωνε την διαφορετικότητα αυτής από τους άλλους. Οι άλλοι τέσσερις (Άρ.Αρμαγανίδης, Ν.Καμόντος, Αγγ.Παπαθεμελή, Βάσια Χρήστου) με ταιριαστές στολές που παρέπεμπαν σε κουμουνιστικό ή μιλιταριστικό καθεστώς. Ωραίο ήταν αυτό…

Φανταστείτε να κάθεστε στο μπαλκόνι σας και στο από πάνω ακριβώς μπαλκόνι η γειτόνισσα σας να σας λέει αρλούμπες, χωρίς συνοχή, και εσείς επί μια ώρα να είστε υποχρεωμένος να μην κουνηθείτε από την καρέκλα σας, να την ακούτε και να έχει πιαστεί ο λαιμό σας. Ήξερα ότι η εξώπορτα του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων ήταν κλειδωμένη, αλλιώς θα είχα φύγει, γιατί υπέφερα. Ο προτελευταίος τεράστιος μονόλογος παιζόταν στο τέρμα του θεάτρου, πάνω, πάνω, στην εξώπορτα: Μια διάσημη κάνει δηλώσεις σε απίστευτο μάκρος χρόνου και οι άλλοι ηθοποιοί, όλη αυτή την ώρα, δεν είχαν σταματήσει να την «φωτογραφίζουν» με φλας. Πόσες φορές δηλ. χρειάζεται να δούμε ένα στοιχείο για να το εμπεδώσουμε;

Και δεν φτάνει που καθόμουν δίπλα στο ηχείο (που θα μπορούσε να έχει τοποθετηθεί πάνω, μαζί με τους ηθοποιούς κι όχι δίπλα στο αυτί των θεατών), η τελευταία σκηνή παιζόταν ακριβώς από πάνω μου με αποτέλεσμα να μην βλέπω τίποτα!!! Πια είχα παραιτηθεί και δεν πρόσεχα τίποτα και το τελευταίο κομμάτι της Κυριαζή (η μόνη που έπαιζε στο επίπεδο των θεατών) δεν μπόρεσα ούτε αυτό να το παρακολουθήσω από την απογοήτευση και τον εκνευρισμό.

Δεν ξέρω πώς η Κυριαζή συμπράττει μαζί του (μαθήτρια και ηθοποιός της Γεμεντζάκη), δεν ξέρω ούτε τί κάνει μαζί τους η Παπαθεμελή. Αλλά φανταστείτε, μπροστά σε αυτή την παράσταση το «Μινιόν» είναι αριστούργημα!

Ειλικρινά, εκτός από το μασάζ που χρειάζομαι στον σβέρκο, έχω τόσα νεύρα που ούτε στους ηθοποιούς που γνώριζα μίλησα, ούτε θέλω να ξανακούσω το όνομα Καμόντος στην ζωή μου (τουλάχιστον ως σκηνοθέτη). Επίσης, μεγάλη ευθύνη φέρει και ο, αρκετά μεγαλύτερος σε ηλικία, Φλέσσας!

Μια site specific παράσταση, που θα ήθελα να έβλεπα πώς θα γινόταν σε άλλον χώρο, τί άλλο εύρημα θα έβρισκε!

Και για να κάνω μια σύνδεση με τον πρόλογό μου, δεν κατάλαβα, κύριε Φλέσσα, ποιά ήταν η πρόθεση της παράστασης και τί ήθελαν να μας επικοινωνήσουν. Το σίγουρο είναι ότι όχι, απλά, δεν επικοινωνήσαμε, αλλά θεωρώ ότι επί μιάμιση ώρα υποβαλλόμουν σε βασανιστήρια!