Μαζί δεν κάνουνε και χώρια δεν μπορούνε

του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Σε κινητικότητα εδώ και πολλούς μήνες βρίσκεται ο ευρύτερος χώρος της Κεντροαριστεράς. Πρόκειται για έναν χώρο με μεγάλη δεξαμενή ψηφοφόρων που συχνά ανεβοκατεβάζει κυβερνήσεις στην Ελλάδα -ή τουλάχιστον αποτελεί βαρόμετρο για πολιτικούς και κόμματα.

Η τελευταία εκλογική αναμέτρηση (Ιούνιος του 2012) έφερε στις δύο πρώτες θέσεις τους αντίθετους πόλους: την παραδοσιακή Δεξιά, εκφραζόμενη μέσα από τη Νέα Δημοκρατία

(με ποσοστό 29,7%) και την Αριστερά, με τον ΣΥΡΙΖΑ να συγκεντρώνει το 26,9% των ψηφοφόρων. Αντίθετα, το ΠΑΣΟΚ -που για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες εξέφραζε τον χώρο της Κεντροαριστεράς- έμεινε στο πολύ χαμηλό 12,3%, με την εκλογική του δύναμη να έχει συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Μοιραία, η κάλυψη του χώρου της Κεντροαριστεράς και η προσάρτηση των ψηφοφόρων της θεωρούνται ως υψίστης σημασίας για τα πολιτικά κόμματα, με τους μνηστήρες να είναι ήδη αρκετοί. Για τον λόγο αυτό, κάθε ενωτική κίνηση στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς αναμένεται να προσφέρει σημαντική εκλογική δύναμη στους εμπνευστές της.

Το εγχείρημα της Ελιάς

Στο παραπάνω πλαίσιο κινείται η «Ελιά», δηλαδή το εγχείρημα συγκεκριμένων κομμάτων και κινήσεων που –θεωρητικά- δραστηριοποιούνται στον χώρο της Κεντροαριστεράς, τα οποία έχουν συνειδητοποιήσει πως μόνα τους δεν μπορούν να συσπειρώσουν μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων. Η Ελιά «ριζώθηκε» από τη δημιουργία της Κίνησης των «58» και ποτίστηκε από την άμεση ανταπόκριση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελου Βενιζέλου για συνεργασία.

Υπενθυμίζεται πως οι 58 παρουσιάστηκαν τον Οκτώβριο του 2013 με κείμενο-μανιφέστο, στο οποίο έκαναν έκκληση για συσπείρωση προς όλες τις δυνάμεις του Κέντρου και της Αριστεράς, συμπεριλαμβανομένων των ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ –η τελευταία αρνήθηκε να συμμετάσχει. Η Κίνηση αυτή προβλήθηκε έντονα από τα μέσα ενημέρωσης, χωρίς ωστόσο να υπάρχει ανάλογη συμμετοχή της κοινωνίας σε αυτό το εγχείρημα. Παράλληλα, η θετική ανταπόκριση από τον Ευάγγελο Βενιζέλο δημιούργησε τριβές στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, με στελέχη του να κάνουν λόγο για προσπάθεια αποφυγής ενός εκλογικού ναυαγίου, με αντίτιμο τη διάλυση του Κόμματος.

Το… κλάδεμα της Ελιάς

Σήμερα, παρά τις αρχικές τοποθετήσεις των πολιτικών ηγετών για ευρεία συνεργασία ΠΑΣΟΚ με 58 υπό τη… σκιά της Ελιάς, έχουν δημιουργηθεί σοβαρά προβλήματα στη μεταξύ τους σχέση που καθιστούν αμφίβολη τη συνέχιση του εγχειρήματος. Οι τριβές άρχισαν με την επιλογή του σταυρού στα ευρωψηφοδέλτια και την άρνηση Βενιζέλου να δεχθεί τους όρους των 58 για την κατάρτιση της λίστας των υποψηφίων. Τελικά, ο Γιάννης Βούλγαρης από πλευράς των 58 γνωστοποίησε στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελο Βενιζέλο, σε τηλεφωνική τους συνομιλία, την πρόθεση της Κίνησης να μη συμμετάσχει στις διαδικασίες για τη συγκρότηση του ευρωψηφοδελτίου, υπογραμμίζοντας ωστόσο πως παραμένει η διάθεση για συνεργασία, τόσο στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, όσο και μετά το… «κλείσιμο» της διπλής αναμέτρησης του Μαΐου.

Την εξέλιξη αυτή ακολούθησαν έντονες διεργασίες στους κόλπους των 58, το «ευχαριστώ» Βενιζέλου στην Κίνηση, καθώς και η δήλωση του Νίκου Μπίστη για αυθαίρετες ενέργειες από πλευράς Βούλγαρη και για συμμετοχή μελών των 58 στο κοινό ψηφοδέλτιο. Σε κάθε περίπτωση, αμφότεροι (ΠΑΣΟΚ και 58) γνωρίζουν πως η μοναχική πορεία δεν οδηγεί πουθενά, ενώ μία ενωτική κίνηση στον ευρύτερο χώρο της Κεντροαριστεράς αποτελεί μονόδρομο, προκειμένου να ελπίζουν σε αξιοπρεπή παρουσία στον πολιτικό στίβο.

Μπίστης: «Δεν διαλύεται η Ελιά»

«Δεν υπάρχει κανένα "ναυάγιο". Είναι μια εκτίμηση που προέκυψε από μια αυθαίρετη ενέργεια ορισμένων. Είναι προφανές πού αναφέρομαι, σε μία ανακοίνωση και σε μία τηλεφωνική επικοινωνία του κ. Βούλγαρη και του κ. Βενιζέλου. Θέλω να είμαι πολύ σαφής: Δεν ήμασταν σύμφωνοι για τίποτε από αυτά», δήλωσε ο Νίκος Μπίστης, εκφράζοντας τη διαφωνία του με την απόφαση του Γιάννη Βούλγαρη για τους 58 και την «Ελιά».

Ανακοίνωσε εξάλλου ότι ο ίδιος θα είναι υποψήφιος με το ευρωψηφοδέλτιο και δήλωσε χαρακτηριστικά: «Λέει η ανακοίνωση ότι θα στηριχθεί το ευρύ ψηφοδέλτιο, το οποίο -και αυτή είναι η είδηση- συγκροτήθηκε με το όνομα που επέμενα "Ελιά-Δημοκρατική Παράταξη" και το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Συμμετέχουν όλες οι μικρότερες κινήσεις της Κεντροαριστεράς που ήταν μέχρι πρότινος στους 58 και τώρα πάνε εκεί και συνεχίζουμε. Ο κ. Λοβέρδος, ο κ. Μόσιαλος κ.ά. Πολλοί που ήμασταν στους 58 και δεν συμφωνούμε με αυτό που έγινε, θα είμαστε στο ψηφοδέλτιο αυτό».

Η ανακοίνωση της αποχώρησης

Την αποχώρησή των 58 από την Ελιά, ανακοίνωσε την Τρίτη ο Γιάννης Βούλγαρης σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Βαγγέλη Βενιζέλο. Όπως ανακοινώθηκε, οι 58 δεν θα πάρουν μέρος στο ευρωψηφοδέλτιο, ούτε θα συμμετάσχουν στη συνδιάσκεψη της Κεντροαριστεράς και στην οργανωτική επιτροπή, αλλά θα συμμετέχουν μόνο ως παρατηρητές.

Σε σχετική τους ανακοίνωση, οι 58 ανέφεραν πως πέτυχαν λιγότερα από όσα ήθελαν: «Η πορεία προς τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές επιταχύνεται. Παράλληλα αποσαφηνίζονται οι συνθήκες με τις οποίες θα βαδίσει σε αυτές ο κεντροαριστερός χώρος και η ευρύτερη δημοκρατική παράταξη. Η πρωτοβουλία των 58 έδωσε πρόσφατα το πολιτικό στίγμα για τις ευρωεκλογές του Μαΐου, δηλώνοντας ότι στηρίζει τον εκλογικό αγώνα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος για μια αλλαγή στην Ευρώπη ώστε να ξεπεραστεί η κυριαρχία των Συντηρητικών και να αποκρουστεί η επίθεση των ποικιλόχρωμων ευρωσκεπτικιστών.

»Η πρωτοβουλία των 58 εμφανίστηκε για να προωθήσει το πολιτικό αίτημα εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών για την ενότητα και την αναγέννηση της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης, την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού με έμφαση στις νέες γενιές, και την πολιτική συγκρότηση του Τρίτου Πόλου, ώστε να μην επικρατήσει ο μικρός δικομματισμός ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα από αυτό το πρίσμα αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε τις ευρωεκλογές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Τι πετύχαμε σε αυτό το ολιγόμηνο διάστημα; Λιγότερα από όσα θέλαμε -περισσότερα από όσα ήταν στην αφετηρία.

Οι άμυνες και οι στενοί μικροκομματικοί υπολογισμοί είναι ακόμα ισχυροί και εμποδίζουν τη συνολική ανασυγκρότηση του χώρου που είναι αναγκαία, προκειμένου αυτός να παίξει ουσιαστικό πολιτικό ρόλο στη νέα φάση που μπαίνει η Ελλάδα. Ο κίνδυνος τα δύο κόμματα του χώρου να καταλήξουν σε μικρά δορυφορικά σχήματα του μικρού δικομματισμού είναι μεγάλος, και για κάποιες δυνάμεις σε αυτά είναι και αποδεκτός στόχος. Επιπλέον, οι αντιστάσεις του παλαιού πολιτικού κατεστημένου σε όλο το πολιτικό φάσμα, αποδεικνύονται ισχυρές.

Από την άλλη τα πράγματα κινήθηκαν και η πρωτοβουλία των 58 συνέβαλε ουσιαστικά. Το ζήτημα της Κεντροαριστεράς και της ευρύτερης δημοκρατικής Παράταξης ήρθε στο κέντρο της ημερήσιας διάταξης του χώρου. Τα κόμματα, οι κινήσεις τα στελέχη στοιχήθηκαν ως προς αυτό. Επιπλέον, δημιουργήθηκε μια κεντρομόλος δυναμική και μια ελπίδα συγκρότησης του τρίτου πόλου. Με αυτό τον προσωρινό απολογισμό τοποθετούμαστε στην εναρκτήρια φάση των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών εκλογών. Συνεχίζουμε την προσπάθεια ανασυγκρότησης της δημοκρατικής παράταξης και στηρίζουμε ενεργά τον εκλογικό αγώνα των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών και Δημοκρατών. Συμμετέχουμε στην κοινή προσπάθεια διατηρώντας τον χαρακτήρα μας ως ρεύμα γνώμης, και χωρίς να μετατραπούμε ή να καταχωρηθούμε σαν ένας ακόμα πολιτικός οργανισμός ή κίνηση. Συμμετέχουμε στην Πολιτική Διάσκεψη της 8-9 Μαρτίου με τον Μάρτιν Σουλτς, η οποία θα αναδεικνύει όπως συμφωνήθηκε, την ανάγκη ανασυγκρότησης του συνολικού χώρου.

Δεν συμμετέχουμε στις διαδικασίες ή σε διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση του ευρωψηφοδελτίου, δεν αναφερόμαστε σε ονόματα, δεν υπάρχουν υποψήφιοι "αντιπρόσωποι" των 58 στο ψηφοδέλτιο. Η κοινή γνώμη ζητά την ανανέωση του πολιτικού προσωπικού και είναι ευθύνη όλων, και του ΠΑΣΟΚ πρωτίστως, να ανταποκριθεί στο αίτημα. Η πρωτοβουλία των 58 θα παραμείνει διακριτή και σταθερή δύναμη παρακίνησης για την ενότητα και την αναγέννηση της ευρύτερης δημοκρατικής παράταξης ενόψει της νέας εποχής της εθνικής ανασυγκρότησης. Και θα είναι παρούσα στις εξελίξεις που θα δρομολογηθούν στο πολιτικό τοπίο και μετά τις ευρωεκλογές».

Θερμές ευχαριστίες στους 58 από τον Βενιζέλο

Λίγο μετά την ανακοίνωση των 58, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, τους ευχαρίστησε θερμά για λειτούργησαν καταλυτικά για τη συσπείρωση του Κεντροαριστερού χώρου. Πιο συγκεκριμένα, ο κ. Βενιζέλος ανέφερε μεταξύ άλλων: «Χαίρομαι πραγματικά γιατί η συσπείρωση της ευρύτατης δημοκρατικής, προοδευτικής Παράταξης προχωρά και αποδίδει καρπούς… Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους 58 ως ένα κίνημα και ρεύμα γνώμης, γιατί λειτούργησαν καταλυτικά, ενεργοποίησαν τις δυνάμεις που έχει η κοινωνία μας, δυνάμεις που θέλουν τη συσπείρωση όλου αυτού του χώρου. Φυσικά, ο ρόλος των 58 δεν είναι οργανωτικός, αλλά είναι κοντά μας πολιτικά, προγραμματικά, στη Συνδιάσκεψη που οργανώνουμε στις 8 και 9 Μαρτίου με τη συμμετοχή του Μάρτιν Σουλτς. Είμαι βέβαιος ότι το αποτέλεσμα των εκλογών του Μαΐου -δημοτικών, περιφερειακών και ευρωπαϊκών- θα διαμορφώσει τις προϋποθέσεις για να παίξει η μεγάλη δημοκρατική, προοδευτική παράταξη ένα καταλυτικό ρόλο. Και σε αυτή τη συνεχή προσπάθεια, ο ρόλος όλων των κομμάτων και κινήσεων, αλλά και του κινήματος γνώμης των 58 είναι και θα είναι πολύ σημαντικός».

Συνεργασία σε τοπικό επίπεδο

Κι αν για τις ευρωεκλογές τα πράγματα είναι λίγο… μπερδεμένα, είναι ξεκάθαρη η σχέση συνεργασίας ΠΑΣΟΚ και 58 για τις εκλογές σε δήμους και περιφέρειες. Μεταξύ άλλων, την απόφασή τους για κοινή κάθοδο στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας επαναβεβαίωσαν αντιπροσωπείες του ΠΑΣΟΚ και των Κινήσεων 58, Π80, Δυναμική Ελλάδα και Δημιουργία Ξανά, οι οποίες συναντήθηκαν, εντός της εβδομάδας που τελειώνει, στη Θεσσαλονίκη. Οι δυνάμεις αυτές συζήτησαν για το περιεχόμενο της Διακήρυξης της παράταξης που θα δημιουργήσουν και συμφώνησαν να συναντηθούν εκ νέου την Παρασκευή, οπότε θα συζητήσουν και για το πρόσωπο που θα στηρίξουν ως υποψήφιο περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας. Παράλληλα, κάλεσαν και άλλες δυνάμεις που κινούνται στον χώρο της Κεντροαριστεράς να συμπαραταχθούν μαζί τους.

Λοβέρδος: Παρόν και μέλλον η Ελιά

«Η συγκρότηση της Ελιάς είναι πια μια πραγματικότητα και είμαστε χαρούμενοι γι' αυτό. Η Ελιά πρέπει να είναι το σχήμα της Κεντροαριστεράς του παρόντος και του μέλλοντος», υπογράμμισε από την πλευρά του, ο πρόεδρος της «Συμφωνίας για τη νέα Ελλάδα» Ανδρέας Λοβέρδος. «Η Κεντροαριστερά είναι μεγάλη, αλλά βρίσκεται σε παρακμή. Διαχειρίστηκε μόνη της την κρίση, αβοήθητη, όλοι οι άλλοι δημαγωγούσαν και γι' αυτό η παρακμή είναι μια κατάσταση, αλλά όχι η οριστική κατάσταση», δήλωσε ο κ. Λοβέρδος, ο οποίος σε ερώτηση αν η συμμετοχή του στην Ελιά ανοίγει τον δρόμο για την επιστροφή του στο ΠΑΣΟΚ, απάντησε ως εξής: «Είμαι Νέα Ελλάδα».

Το ποτάμι του Θεοδωράκη

Την ίδια στιγμή που κορυφώνονταν οι διεργασίες στην Ελιά, ο Σταύρος Θεοδωράκης προέβη στην ανακοίνωση της δημιουργίας ενός νέου κόμματος, που θα φέρει τον τίτλο «Το ποτάμι». Ο δημοσιογράφος, γνωστός με την εκπομπή του «Πρωταγωνιστές», φέρεται να βολιδοσκοπεί πρόσωπα με κοινωνική δράση για συμμετοχή στο ψηφοδέλτιο. Στην ανακοίνωση του νέου κόμματος, ο κ. Θεοδωράκης μίλησε για «δικαιοσύνη, αξιολόγηση και αξιοκρατία», έκανε λόγο για μικρότερη Βουλή, για εκλογές κάθε τετραετία, για ανακύκλωση σκουπιδιών και για εθνικό σχέδιο, ενώ σημείωσε πως «οι μετανάστες δεν είναι κακοί, αλλά ούτε χωράνε όλοι». «Την Ελλάδα θα σώσει το χώμα, ο ήλιος και η θάλασσα», είπε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε πως θα πρέπει να γκρεμιστεί το γραφειοκρατικό σύστημα «που θρέφει τα κόμματα».

Η ανακοίνωση του νέου κόμματος προκάλεσε πλήθος σχολίων και αντιδράσεων. Εκτός από τα περιπαικτικά σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα -κυρίως λογοπαίγνια με αφορμή το όνομα του κόμματος- έγιναν και πολιτικές τοποθετήσεις, ορισμένες εκ των οποίων συνέδεαν «Το ποτάμι» με τις εξελίξεις στην Ελιά. Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρη Παπαδημούλη: «Μία μέρα μετά το "ναυάγιο" της Ελιάς και την κρίση στους 58, ο κ. Θεοδωράκης, ο οποίος είχε προταθεί από τον Νίκο Μπίστη ως επικεφαλής των 58, ανακοίνωσε το Ποτάμι. Εκεί δηλαδή που έφαγε ο δάκος την Ελιά, ξεπηδάει ένα Ποτάμι… Σε κάθε περίπτωση, η εξαγγελία της συγκεκριμένης πολιτικής κίνησης θα πρέπει να ανησυχεί περισσότερο τους κυρίους Βενιζέλο και Κουβέλη, διότι στον δικό τους χώρο κλωθογυρίζει...». Στο ίδιο μήκος κύματος και η αντίδραση του Κώστα Βαξεβάνη: «Μετά την αποτυχία της Ελιάς, οι 58 αναζητούν γνωστό δημοσιογράφο για να τεθεί επικεφαλής. Μετά την Ελιά, το Μαρτίνι. Δεν το πιάνει και ο δάκος».