Ηθοποιός σημαίνει φως;

Είναι δυνατόν να στηθεί μια ολόκληρη παράσταση πάνω στον πραγματικό εαυτό των ηθοποιών και όχι σε ρόλους;

Περιμένοντας στο bar του Bios, έναν χώρο που μας έχει συνηθίσει σε ιδιαίτερες και καινοτόμες παραστάσεις, για να δω την περφόρμανς »H τριλογία του ηθοποιού-Μέρος I : Studio”, αναρωτιόμουν κατά πόσο θα μπορούσε να αφορά το ευρύ κοινό.

Ο τίτλος μακρύς και ιδιαίτερος…

Του Γιάννη Βασιλείου

Σκοπός της ομάδας Kolofon (προέρχεται από την λέξη κολοφώνας που είναι: 1.το πιο ψηλό ή τελευταίο σημείο 2.η τελευταία εσωτερική

σελίδα ενός βιβλίου) είναι να κάνουν τρεις παραστάσεις-ντοκυμαντέρ που να αφορούν τον ηθοποιό. Το πρώτο μέρος αφορά τις σπουδές υποκριτικής και προφανώς το τελευταίο θα αφορά την επαγγελματική του ζωή!

Τί σημαίνει όμως παράσταση-ντοκυμαντέρ;

Η δραματουργία της παράστασης διαμορφώθηκε από συνεντεύξεις ηθοποιών και σκηνοθετών (αλλά και του Καρόλου Κουν), διαφορετικών ηλικιών και αισθητικών αφετηριών, προσωπικές αφηγήσεις, στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν από ανοικτή ηλεκτρονική έρευνα, αλλά και, κυρίως, τις μαρτυρίες των συμμετεχόντων ηθοποιών για την εκπαίδευσή τους, σε όλες τις φάσεις της θεατρικής μαθητείας. Ένα κρίσιμο ζήτημα για τον κόσμο του θεάτρου άνοιξε παραστασιακά στους κατεξοχήν αποδεκτές του…

Δηλαδή, “θέατρο-ντοκυμαντέρ” είναι ο επί σκηνής λόγος (και δράση) ανθρώπων που εμπεριέχονται μέσα στην ειδική πραγματικότητα που αναφέρεται κάθε παράσταση. Η διαφορά του από το “θέατρο ντοκουμέντο” έγκειται στο ότι δεν βασίζεται σε τεκμήρια για να αφηγηθεί την ιστορία του (ή στην επεξεργασία αυτών), αλλά αποτελείται εξ ολοκλήρου από αυτά. Άρα σε ένα ντοκυμαντέρ που αφορά την θεατρική παιδεία, τί καλύτερο για μιλήσουν για αυτή οι ίδιοι οι ηθοποιοί, απόφοιτοι και σπουδαστές!

Λύνοντας το θέμα του ορισμού, αναρωτιόμουν αν η η χαρτογράφηση του χαοτικού τοπίου της ελληνικής θεατρικής παιδείας και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ηθοποιοί πριν και κατά την διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής, μπορούν να ενδιαφέρουν κάποιον απλό θεατή ή, ακόμα περισσότερο, εάν μπορούν να γίνουν παράσταση και μάλιστα χωρίς να είναι βαρετή.

Πραγματικά οι 25 ηθοποιοί(!), αλλά και οι δύο σκηνοθέτες (Δημ.Μπαμπίλης, Ελισάβετ Ξανθοπούλου), κατάφεραν να δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη θεατρική παράσταση και να αποφύγουν τις αυτοαναφορικές παγίδες και τα αυτιστικά συμπλέγματα.

Αρχικά τίθεται το ερώτημα τί είναι ηθοποιός. Είναι αυτός που ανεβαίνει στην σκηνή; Και όταν κατέβει από την σκηνή παύει να είναι ηθοποιός; Ερωτήματα με τα οποία ήρθαν αντιμέτωποι όλοι οι ηθοποιοί της παράστασης, από τους οποίους ζητήθηκε να μοιραστούν με το κοινό μια ιστορία από την θεατρική τους πορεία, φτιάχνοντας ένα ιδιόμορφο θεατρικό ντοκιμαντέρ, το οποίο εκτυλίσσεται εκείνη την στιγμή μπροστά σου, δεν ειναι μαγνητοσκοπημένο, όπως όλα τα ντοκυμαντέρ που βλέπουμε στην οθόνη μας!

Μα είναι δυνατόν πραγματικά γεγονότα να χτίζουν ένα θεατρικό δρώμενο; Και κυρίως οι ηθοποιοί να υποδύονται τους εαυτούς τους; Ή, μήπως, τελικά δεν υποδύονται, αλλά μας μιλάνε απλά και ειλικρινά για την εμπειρία τους, σαν να καθόμασταν μαζί σε ένα καφέ ή σαν να τους παίρναμε συνέντευξη; Κατά την διάρκεια της παράστασης καταλαβαίνεις ότι αυτοί οι προβληματισμοί σου δεν έχουν καμία σημασία, αφού το ίδιο το αποτέλεσμα του πειράματος είναι, τελικά, δυνατό.

Οι δάσκαλοι υποκριτικής λένε στους μαθητές τους ότι πρέπει να υπάρχει αλήθεια πάνω στην σκηνή, να μην »παίζουν» θέατρο, αλλά να το ζουν στο »πετσί» τους… Αυτό συνέβει σε αυτή την παράσταση. Και συνέβει αβίαστα, κι αυτό την κάνει πιο αληθινή! Σε αυτή την περφόρμανς οι ηθοποιοί μοιράστηκαν ο καθένας, στην σκηνή, με τους συναδέλφους και το κοινό, ένα γεγονός από την θεατρική τους ζωή. Εξάλλου, το να είναι κάποιος ηθοποιός δεν σημαίνει να ξεγυμνώσεις ένα κομμάτι του εαυτού σου επί σκηνής;

Κατά την διάρκεια της παράστασης -και παρότι δεν είναι διαδραστική- το κοινό αντιμετωπίζει τους ίδιους προβληματισμούς και αντιλαμβάνεται ότι πολλά προβλήματα που ταλανίζουν την θεατρική παιδεία είναι αγκάθια του εκπαιδευτικού συστήματος γενικότερα και, μάλιστα, όχι μόνο στην Ελλάδα. Ο αυταρχισμός, η δασκαλολαγνεία, τα όρια της αμφισβήτησης, η έλλειψη επαγγελματικής αποκατάστασης, είναι καταστάσεις που όλοι έχουμε αντιμετωπίσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Δηλαδή, με αφορμή την θεατρική παιδεία, τίθενται ερωτήματα για το πως χτίζεται η μόρφωση ενός ανθρώπου γενικότερα.

Όλα τα κείμενα είναι συγκινητικά, καθώς βγαίνουν μέσα από την ψυχή των συντελεστών και κάποιες μαρτυρίες σχεδόν συγκλονιστικές, ενώ δεν έλειπαν και τα χιουμοριστικά σημεία, με αποκορύφωμα το “Μικρόβιο του ηθοποιού”, όπου κοινό και συντελεστές λύθηκαν στα γέλια! Ευφυές ήταν το κομμάτι με το ζωντανό ερωτηματολόγιο, καθώς οι ηθοποιοί απαντούσαν παίρνοντας μια συγκεκριμένη θέση στον χώρο, ενώ το τελικό κομμάτι, η τελευταία συνέντευξη, “Συμβουλές προς τον μελλοντικό ηθοποιό” (το μοναδικό κομμάτι δασκάλου και όχι ηθοποιού, της Βάλιας Παπαχρήστου) ήταν ιδιαίτερα ποιητικό, αν και θα μπορούσε να είναι λίγο πιο σύντομο… Αυτό συνέβαινε και σε μερικά κομμάτια των ηθοποιών, όπου ο ενθουσιασμός τους , εκφραζόταν συχνά σαν ένας ορμητικός χείμαρρος! Θα μπορούσε να έχει τιθασευτεί λίγο. Ήταν σαν να ξεχείλισαν από τις κοίτες του ποταμού τα όσα ήταν να ειπωθούν, γιατί ήταν πάρα πολλά. Πώς να χωρέσεις μέσα σε λίγα λεπτά, τρία χρόνια σκληρής εκπαίδευσης πάνω σε κάτι που αγαπάς τόσο πολύ και όταν, τελικά, τελειώνεις, βλέπεις ότι αλλιώς το είχες ονειρευτεί;

Ιδιαίτερες μουσικές νύξεις (ίσως μερικές φορές παραπάνω απ’ ότι χρειαζόταν) από τον λΑΜΠΕΡΟύΚ και μόνο ένα σκηνογραφικό στοιχείο, ευφυέστατο όμως (δεν σας το αποκαλύπτω, να πάτε να το δείτε να κυριαρχεί στην τζαμαρία του Bios). Επίσης, αν παραβλέψεις τις λίγες στιγμές όπου κορυφωνόταν και διακοπτόταν για λίγο η ροή (π.χ. στην σκηνή του χορού »Ηθοποιός σημαίνει φως») -δίνοντας σου την αίσθηση ότι πηγαίνεις για φινάλε αλλά ξαναξεκινούσε πάλι το πανέμορφο καρουσέλ γιατί, τελικά, είχαν κι άλλα να μας πούνε- η παράσταση αυτή αποπνέει μόνο αλήθεια· συγκίνηση και αλήθεια…

BIOS,

Πειραιώς 84 & Σαλαμίνος

Για τρία ακόμα Δευτερότριτα, 20.30

(Μέχρι 3 Φλεβάρη, εκτός 19+20/1/)