Γιατροί του κόσμου… Όπου υπάρχουν άνθρωποι

Κάθε ανθρώπινη ύπαρξη έχει δικαίωμα στην ανθρωπιστική βοήθεια. Αυτή είναι η κινητήρια αρχή της οργάνωσης των «Γιατρών του Κόσμου» (ΓτΚ), που 25 χρόνια τώρα συνδράμουν όποιον έχει ανάγκη, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, σεξουαλικού προσανατολισμού, θρησκείας και ιδεολογίας ή πολιτικής πεποίθησης.

Της Κωνσταντίνας Γιαννακοπούλου

Οι «Γιατροί του Κόσμου – Ελλάδας» (ΓτΚ – Ελλάδας) ιδρύθηκαν το 1990 και αποτελούν μία ιατρική και ανθρωπιστική Μη Κυβερνητική Οργάνωση, μέλος του Διεθνούς Δικτύου των Γιατρών του Κόσμου, το οποίο αποτελείται από 15 αντιπροσωπείες. Από την αρχή

της δράσης τους, έχουν δημιουργήσει πλήθος προγραμμάτων τόσο στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό, με στόχο την παροχή ιατρικών και άλλων υπηρεσιών σε περιθωριοποιημένες πληθυσμιακές ομάδες, που δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και χρειάζονται ιατρική περίθαλψη. Μακροπρόθεσμος στόχος τους είναι να κάνουν την Υγεία βασικό ανθρώπινο δικαίωμα.

Το πολυιατρείο

Η «Αττική freepress» επισκέφθηκε ένα από τα πολυιατρεία των ΓτΚ, στο κέντρο της Αθήνας, που παρέχει, καθημερινά, σε περισσότερα από 300 άτομα πρωτοβάθμια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς και κοινωνική-ψυχολογική υποστήριξη. «Όταν αρχίσαμε πριν 25 χρόνια, ελπίζαμε ότι κάποια στιγμή θα κλείσουμε, δυστυχώς, όμως, οι ανάγκες αυξάνονται διαρκώς, έτσι πληθαίνουν και οι δράσεις μας. Τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό των Ελλήνων ασθενών μας αυξήθηκε από το 10 στο 50%. Καθημερινά χτυπάνε την πόρτα του πολυιατρείου μας εκατοντάδες άνθρωποι. Αυτή τη στιγμή τρέχουμε 36 διαφορετικά προγράμματα, σε 8 διαφορετικές πόλεις», μας λέει ο Νικήτας Κανάκης πρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου.

Οι δράσεις τους

Οι δράσεις τους πολλές, τόσο στις κοινωνικές δομές, όσο και σε προγράμματα και κινητές μονάδες. Εμβολιασμοί και οδοντιατρική κάλυψη παιδιών, φροντίδα αστέγων, υποστήριξη Ρομά είναι μόνο μερικές από τις ενέργειες, που κάνουν για να ανακουφίσουν τους συνανθρώπους μας. Στα πλαίσια μιας ευρύτερης αντίληψης για το πώς πρέπει να φροντίζουν τους ασθενείς τους, οι ΓτΚ έχουν διευρύνει την «φροντίδα» τους, καθώς οι ανάγκες πολλών ανθρώπων ξεπερνούν την απλή ιατρική περίθαλψη. Όπως μας εξηγεί ο κ. Κανάκης: «Κάνουμε πολλά πράγματα που προκύπτουν, λόγω της ιατρικής. Για παράδειγμα δημιουργήσαμε το ‘’υπνωτήριο αστέγων’’, βλέποντας πως ζούσαν οι ασθενείς μας στο δρόμο. Μοιράζουμε τρόφιμα, γιατί οι ασθενείς μας ήταν πεινασμένοι. Δεν έχει κανένα νόημα να δίνεις σε έναν άνθρωπο ένα φάρμακο και να τον στέλνεις να κοιμηθεί στο πάρκο. Δεν έχει κανένα νόημα σε κάποιον, που είναι πεινασμένος να του δίνεις ψυχολογική υποστήριξη και να του λες ότι δεν πρέπει να στεναχωριέται, που δεν έχει να φάει».

Η μαρτυρία

Το γεγονός ότι η δράση τους βασίζεται στις αρχές της ουδετερότητας και της αμεροληψίας δεν τους εμποδίζει από το να μιλούν ανοιχτά για την καταπάτηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Όταν οι ίδιοι γίνονται αυτόπτες μάρτυρες, επισημαίνουν τους κινδύνους από τέτοιες καταστάσεις, είτε μέσω της σιωπηλής διπλωματίας, είτε με τη βοήθεια των ΜΜΕ. «Ο γιατρός είναι το τελευταίο καταφύγιο των φτωχών ανθρώπων και οφείλει να μεταφέρει τη μαρτυρία τους. Αυτός ήταν και ο λόγος, που φτιάξαμε το γραφείο ρατσιστικής βίας. Το ζητούμενο δεν είναι μόνο να θεραπεύουμε τα θύματα, αλλά και να μεταφέρουμε τη φωνή τους, με απόλυτη ακρίβεια και χωρίς σχολιασμό», μου επισημαίνει ο πρόεδρος των ΓτΚ.

Οι «Δρόμοι της Αθήνας»

Το πρόγραμμα «Δρόμοι της Αθήνας» έχει ως στόχο τη μείωση της βλάβης και την παροχή πρωτοβάθμιας ιατρικής φροντίδας και ψυχοκοινωνικής συμβουλευτικής σε τοξικοεξαρτημένα άτομα. Μέσω μιας κινητής μονάδας, εθελοντές γιατροί, νοσηλευτές, επαγγελματίες ψυχικής υγείας και διοικητικοί προσφέρουν στους χρήστες ηρωίνης αποστειρωμένες βελόνες, με στόχο να περιορίσουν τη μετάδοση μολυσματικών ασθενειών, περιποιούνται τα τραύματα τους και τους παρέχουν ψυχολογική υποστήριξη.

Η οδός Ιάσονος

Είναι πέντε το απόγευμα και στην οδό Ιάσονος, λίγο κάτω από το Μεταξουργείο, έχει στηθεί το βανάκι των ΓτΚ. Σιγά-σιγά προσέρχονται και οι ωφελούμενοι του προγράμματος. Είναι τοξικομανείς, που χρειάζονται φάρμακα και αποστειρωμένες βελόνες. Η όψη τους μαρτυρά τις συνθήκες εξαθλίωσης, στις οποίες ζουν. Βρώμικοι, άστεγοι και άρρωστοι. Ο τελευταίος τροχός της αμάξης, μιας κοινωνίας, που η κρίση την έπληξε θανάσιμα. Οι τελευταίοι, που θα λάβουν μέριμνα και φροντίδα από ένα κράτος, που «αιμορραγεί» οικονομικά. Οι εθελοντές είναι εκείνοι, που τους ξέρουν καλά και που τους καλωσορίζουν με τα μικρά τους ονόματα. Δεν είναι μόνο η ιατρική φροντίδα, που έχουν ανάγκη, είναι και η ανθρώπινη επαφή, ο παρηγορητικός ο λόγος και η αίσθηση ότι κάποιος τους προσέχει.

Θα είμαι εθελοντής μέχρι να κλείσω τα μάτια μου

Ο Φίλιππος Ολυμπίτης είναι 19 χρόνια εθελοντής. Οι δράσεις, που έχει πάρει μέρος είναι αμέτρητες. Μόνο για τους πρόσφυγες μετρά στο ενεργητικό του 47 αποστολές σε όλα τα λιμάνια της χώρας. «Πολλές φορές χρειάστηκε να λείψω από τη δουλειά μου για να πάρω μέρος σε αποστολές, αλλά πάντα από τους προϊσταμένους μου υπήρχε κατανόηση, αφού μου έλεγαν ‘’φύγε ξέρουμε που πας’’. Το 2002 που ξεκίνησε ο πόλεμος στο Αφγανιστάν έλειψα 165 μέρες από την εργασία μου, το 2000 για τους Κούρδους απουσίασα 110 μέρες. Βέβαια, και εγώ από την πλευρά μου δεν πήρα ποτέ άδεια, ντρεπόμουνα. Για μένα, ο εθελοντισμός είναι ψυχική ικανοποίηση, και δεν θα σταματήσω μέχρι να κλείσω τα μάτια μου».

Πεθαίνουν πριν προλάβουν να μπουν στα κέντρα απεξάρτησης

Καθημερινά μετρά απώλειες το πρόγραμμα μου εξηγεί η Κλαίρη Παπαγεωργίου, καθώς πολλοί από τους ωφελούμενους πεθαίνουν, πριν προλάβουν να μπουν στα κέντρα απεξάρτησης, εξαιτίας της τεράστιας αναμονής. Η κα Παπαγεωργίου είναι μια γυναίκα, που έχει αφιερώσει τη ζωή της στον εθελοντισμό, καθώς της προσφέρει ηρεμία, όπως μου εξηγεί: «Βλέπω ότι είναι πάρα πολλές οι ανάγκες σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και είμαι ανήσυχη, όταν βλέπω ότι δεν γίνεται τίποτα από κανέναν. Συμμετέχοντας στο να μην υπάρχει τόση πολύ ανάγκη και δυστυχία νιώθω πιο ήρεμη. Σε μια ιδανική κοινωνία εμείς δεν θα έπρεπε να υπάρχουμε, θα έπρεπε να ήταν όλα λυμένα. Από τη στιγμή όμως που δεν λύνονται, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να βγούμε όλοι στους δρόμους και να βοηθήσουμε όσο μπορούμε».

Ο ψυχολόγος

Η ανάγκη για προσφορά αλλά και για να αξιοποιήσει τις γνώσεις του οδήγησαν τον Γιάννη Καλυβόπουλο, ψυχολόγο στο επάγγελμα, να γίνει εθελοντής. Ο ρόλος του στο πρόγραμμα είναι κυρίως συμβουλευτικός, όπως μου τονίζει και ο ίδιος: «Προσπαθούμε όσο μπορούμε να τους βοηθήσουμε. Τους ακούμε, μιλάμε μαζί τους κι αν κάποιος εκφράσει την επιθυμία να ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα απεξάρτησης, θα τον βοηθήσουμε».

Η εθελόντρια- εργαζόμενη

Κατά βάση πρόκειται για μια εθελοντική οργάνωση, καθώς οι εθελοντές τους ξεπερνούν τα 800 άτομα, ενώ οι εργαζόμενοι είναι μόλις 40. Αλλά ακόμα και όσοι αμείβονται από την οργάνωση ουσιαστικά είναι «έμμισθοι εθελοντές», όπως τους αποκαλούν, καθότι εργάζονται πάρα πολλές ώρες και τα χρήματα, που λαμβάνουν, καλύπτουν μόνο τις βασικές τους ανάγκες. «Πρέπει να αγαπάς αυτό που κάνεις και να έχεις εθελοντική διάθεση. Μπορεί να έχουμε, τυπικά, ωράριο εργασίας, αλλά αφιερώνουμε πολύ από τον ελεύθερο χρόνο μας σε εθελοντικές δράσεις και εκδηλώσεις. Όλα αυτά που βλέπω, καθημερινά, με έχουν επηρεάσει προς το καλύτερο, έχω γίνει πιο δυνατή βλέποντας πως άλλοι άνθρωποι έχουν σημαντικότερα προβλήματα από μένα. Το γεγονός ότι εγώ είμαι υγιής, εργάζομαι, έχω πρόσβαση στα βασικά αγαθά και στην περίθαλψη, ενώ άλλοι άνθρωποι τα στερούνται, με οδήγησε στο να θέλω να προσφέρω και να μην μένω αμέτοχη», μου λέει η εργαζόμενη στο τμήμα επικοινωνίας των ΓτΚ, Δήμητρα Κουτσαβλή.

Βοηθάμε αυτούς που δεν θέλει κανένας να βοηθήσει

Χέρια, πόδια γεμάτα πληγές και αποστήματα από τις βελόνες, σκληρές εικόνες, που για την νοσηλεύτρια Χριστίνα Τσορού, αποτελούν καθημερινότητα, όπως μου υπογραμμίζει: «Είμαι σε αυτή την ομάδα από τον Απρίλιο. Ο λόγος που πήρα μέρος ήταν, γιατί θεωρώ πολύ σημαντική την ανιδιοτελή προσφορά, ιδιαίτερα σε ανθρώπους που κανένας άλλος δεν θέλει να βοηθήσει. Αυτό που κάνω εγώ είναι να παρέχω πρωτοβάθμια περίθαλψη και από κει και πέρα, αν ο ασθενής χρειάζεται χειρουργικό καθαρισμό, παραπέμπεται σε νοσοκομείο».

Τα οφέλη είναι σημαντικά για όλη την κοινωνία

«Εμπειρία ζωής», θεωρεί ο γιατρός Νίκος Μαρίνος την εθελοντική συμμετοχή του στους ΓτΚ, δεδομένου πως τα οφέλη αυτού του προγράμματος είναι μεγάλα όχι μόνο για τους τοξικομανείς αλλά και για όλη την κοινωνία. Όπως μας τονίζει: «Περιορίζουμε τη μετάδοση ασθενειών, προστατεύοντας τους χρήστες αλλά και όλη την κοινωνία. Πρόκειται για ανθρώπους, που δεν έχουν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και στα νοσοκομεία τους αντιμετωπίζουν περίεργα, οπότε έρχονται σε εμάς. Μπορεί να είναι για έναν απλό πονοκέφαλο, τον καθαρισμό μιας πληγής, μέχρι και για περιστατικά που έχουν πάρει υπερβολική δόση».