Έντουαρντ Σνόουντεν: Εθνικός προδότης ή παγκόσμιος ήρωας;

Του Αριστείδη Αποστόλου ([email protected])

Η ιστορία του Έντουαρντ Σνόουντεν δεν είναι συνηθισμένη. Μόλις στα 30 του χρόνια, ο διάσημος πλέον πρώην πράκτορας της CIA, επέλεξε να αποκαλύψει ένα γιγάντιο σύστημα παρακολούθησης ανύποπτων πολιτών ανά την υφήλιο, πραγματοποιώντας μία από τις σημαντικότερες διαρροές στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. Πλέον ο Αμερικανός διώκεται από τις αρχές της χώρας του και περνάει τις ώρες του εγκλωβισμένος στους διαδρόμους των αεροδρομίων, θυμίζοντας τον Τομ

Την ίδια στιγμή, η κοινή γνώμη στις ΗΠΑ εμφανίζεται διχασμένη. Μία δημοσκόπηση της USA Today/Pew δείχνει πως το 54% των Αμερικανών θεωρεί ότι ο τεχνικός σύμβουλος της CIA πρέπει να διωχθεί για τις αποκαλύψεις του. Αντίθετα, άλλη έρευνα του ινστιτούτου Yougov διαπιστώνει πως το 35% των πολιτών είναι αντίθετο με τη δίωξη του Σνόουντεν, έναντι 26% που τάσσεται υπέρ (η μεγάλη πλειοψηφία εμφανίζεται χωρίς γνώμη).

Με μία πρώτη ματιά, ο Σνόουντεν αποτελεί –το δίχως άλλο– έναν προδότη της πατρίδας του. Είχε στα χέρια του κρατικά μυστικά και τα αποκάλυψε σε ολόκληρο τον πλανήτη, χωρίς να λογαριάσει την πιθανή ζημιά που θα κάνει στη χώρα του και στην υπηρεσία που εργαζόταν μέχρι πρόσφατα. Ωστόσο, εξετάζοντας την πράξη του με μια δεύτερη ματιά, οποιοσδήποτε μπορεί να διαπιστώσει πως ο Αμερικανός απλώς δεν έμεινε αδιάφορος μπροστά στο «κακό» και την αδικία που αποκαλύφθηκε μπροστά του. Δεν έμεινε απαθής σε μία εξοργιστικά απαράδεκτη πράξη που διέπραξε ένα πανίσχυρο κράτος, με θύματα δισεκατομμύρια ανθρώπους. Δεν σκέφτηκε να κοιτάξει τον εαυτό του και τίποτα άλλο: όπως κάνουν σχεδόν όλοι οι συνάνθρωποί του στον πλανήτη, που υπηρετούν ουσιαστικά το ίδιο σύστημα από άλλα πόστα.

Συνεπώς, ο Σνόουντεν είναι και ήρωας και προδότης. Και αμαρτωλός και άγιος. Και θύμα και θύτης. Με μία αξιοπρόσεκτη λεπτομέρεια που ίσως βαρύνει πολύ στην τελική ετυμηγορία: ο Σνόουντεν δεν αποτελεί τον τραγικό ήρωα μίας αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, όπου ο πρωταγωνιστής συγκρούεται αναπόφευκτα με τη μοίρα του, όποια πορεία κι αν ακολουθήσει στη ζωή του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Σνόουντεν είχε τη δυνατότητα της επιλογής – και επέλεξε να αποκαλύψει όσα γνώριζε. Πλέον είναι άξιος της δικής του μοίρας, έτσι όπως την καθόρισε μοναχά ο ίδιος.