Ένας υπέροχος, απλός βασιλιάς Ληρ

Ο Δημήτρης Παπαγιάννης, ένας ηθοποιός που έχει συνεργαστεί με τον Κατράκη, την Καρέζη, τον Βολανάκη, τη Βουγιουκλάκη, τον Λογοθετίδη, τον Χορν, την Λαμπέτη, που έχουμε θαυμάσει στον κινηματογράφο (με πρώτη του ταινία το «Τζένη-Τζένη», το 1965), αλλά και στην τηλεόραση, επιστρέφει μετά από δέκα χρόνια στο σανίδι! Έχει έξι παιδιά (για τα οποία δηλώνει με περηφάνια ότι κατάφερε να τα ζήσει μόνο από την υποκριτική του τέχνη) και τα δύο από αυτά έχουν τελειώσει την σχολή του Εθνικού Θεάτρου και είναι καταξιωμένοι στον χώρο! Τα τελευταία

χρόνια ασχολιόταν μόνο με την διδασκαλία της υποκριτικής τέχνης, όταν οι δυο γιοι του τού πρότειναν να παίξει τον «Βασιλιά Ληρ»! Ο 77χρονος Δ. Παπαγιάννης, αν και κοντά στην ηλικία του Ληρ, ποτέ δεν είχε σκεφτεί να ενσαρκώσει αυτόν τον ρόλο, έναν από τους απαιτητικότερους ρόλους του σαιξπηρικού ρεπερτορίου! Έχει, ωστόσο, υποδυθεί τον Ιάγο στον «Οθέλλο», καθώς και τον Έμπορο της Βενετίας! Υπό την προτροπή, όμως, του Νικόλα Παπαγιάννη, ο οποίος έχει αναλάβει να παίξει τον Έντμοντ, νόθο γιο του Γκλόστερ, και τις σκηνοθετικές οδηγίες του Γιάννη Παπαγιάννη, ο πατέρας τους ενδύθηκε τον ρόλο του τραγικού βασιλιά, ο οποίος είχε τα πάντα και από δικό του λάθος έχασε τα πάντα….

Ο Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (1564-1616) έγραψε το «King Lear» ανάμεσα στο 1604 και 1609. Πρόκειται για τις περιπέτειες ενός βασιλιά, στο τέλος της ζωής του, όταν αποφασίζει να μοιράσει περιουσία και εξουσία στις τρεις κόρες του, ανάλογα, όμως με τα λόγια τους, και όχι με την ουσία. Το αποτέλεσμα είναι να αποκληρώσει την μικρότερη, τη λατρεμένη του κόρη, το «μόνο παιδί του που τον αγαπά αληθινά», και στη συνέχεια, οι άλλες δύο κόρες να τον προδώσουν και τον διώξουν. Ο Ληρ άστεγος, περιπλανιέται μόνος. Δίπλα του έχει απομείνει μόνο ο πιστός γελωτοποιός του, ενώ οι δύο κόρες του εμπλέκονται σε πόλεμο!
Πρόκειται για ένα πολιτικό έργο γραμμένο λυρικά, στο οποίο όμως θίγονται και οι διαπροσωπικές, οικογενειακές σχέσεις, η υποκρισία και η ανιδιοτελής αγάπη. Στο τέλος, ο Ληρ, σαν φτωχός και ταπεινός άνθρωπος βλέπει την αλήθεια, όπως ο Οιδίποδας «είδε» όταν τυφλώθηκε… Ο Ληρ θεωρείται υποκριτικός άθλος για κάθε ηθοποιό, δυσκολότερος ακόμα και του Άμλετ.

από την Ηρώ Μητρούτσικου

Η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Γιάννης Παπαγιάννης είναι υπέροχη. Απλή, λιτή, σωστή, χωρίς τίποτα το περιττό. Η πρώτη σωστή κίνηση του σκηνοθέτη ήταν να μειώσει την διάρκεια του έργου, κόβοντας κάποια μέρη του κειμένου. Έτσι, είδαμε μια παράσταση που δεν στερεί τίποτα στο θεατή από την ιστορία του Ληρ, αλλά συγχρόνως δεν κουράζει. Όπως αλλάζει η κοινωνία και οι ρυθμοί της, έτσι αλλάζει και το θέατρο. Εκατό λεπτά για μια παράσταση είναι, λένε, ο μέσος χρόνος ανοχής του σύγχρονου θεατή! Έτσι, μένουμε στην ουσία των λόγων (του Σαίξπηρ), κάτι που δεν έκανε ο Ληρ με τις κόρες του, όταν μοίραζε το βασίλειό του…
Ένα γρήγορο κείμενο, όμως δεν κάνει την παράσταση καλή. Στον «Βασιλιά Ληρ» «της οικογένειας Παπαγιάννη» δεν βρήκα τίποτα που να μην μου αρέσει!
Εκπληκτικά κουστούμια, σχεδόν εποχής, απλά, αλλά και ενδεικτικά για κάθε ρόλο (Βασιλική Σύρμα), ξεχωρίζουν τα τρία γυναικεία κουστούμια, το κουστούμι του τρελού, η απλότατη κάπα του Κέντ, αλλά και του Ληρ, που όσο προχωράει η παράσταση αφαιρείται και κάτι από το κουστούμι του, όπως οι εξουσίες και τα δικαιώματα που του αφαιρούν σιγά σιγά οι κόρες του. Σκηνικό δεν υπάρχει κι εδώ φαίνεται πόσο ταιριαστή επιλογή ήταν το Θέατρο της Φρυνίχου σε αυτή την μίνιμαλ, αλλά με μεγαλειώδες θέμα, παράσταση… Εκπληκτικοί φωτισμοί (Μελίνα Μάσχα) με κορυφαία την στιγμή που φαίνονται -υποφωτισμένα και σκληρά- μονάχα τα δυο πρόσωπα των κορών και τίποτα άλλο από το σώμα τους!!! Υπέροχη μουσική που ακολουθεί τις κορυφώσεις του κειμένου (Σταύρος Γασπαράτος) και ένα ιδανικό καστ.
Οι ηθοποιοί δεν μπαίνουν ποτέ στα παρασκήνια• όταν δεν παίζουν στέκονται κάτω από την σκηνή και έπειτα ανεβαίνουν σε αυτή για να πάρουν θέση και να μπουν μετά στον ρόλο. Ο Δημήτρης Παπαγιάννης (Ληρ) και ο Χάρης Εμμανουήλ (Γκλόστερ) έμπειροι και μετρημένοι στην υποκριτική τους, η Μαριάννα Πολυχρονίδη πιο μεστή από την Ελένη Βλάχου (μεγάλες κόρες), γλυκιά η Ηρώ Διαμάντη (μικρότερη κόρη), καλοί οι Νικόλας Παπαγιάννης (Έντμοντ) και Γιώργος Οικονόμου (Κεντ). Ο Σωτήρης Τσακομίδης δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας στον ρόλο του τρελού (εκπληκτική η σκηνή έναρξης και όχι μόνο…), όπως εκπληκτικός είναι και ο Δημήτρης Λιόλιος (Έντγκαρ) στο κομμάτι που υποδύεται κι αυτός τον τρελό.
Μια πολύ όμορφη παράσταση, τίμια και απλή, που δεν κουράζει και δεν προσπαθεί να πετύχει κάτι βαρύγδουπο, μόνο και μόνο επειδή είναι Σαίξπηρ. Το εντελώς αντίθετο δηλαδή από την παράσταση του ίδιου έργου που παίχτηκε τον χειμώνα από τον Γ. Βούρο!
Και οι δύο παραστάσεις θα επαναληφθούν με την νέα σεζόν, οπότε δείτε κι αποφασίστε…
Trailer https://www.youtube.com/watch?v=c9CPbzaSWUo

Με ελεύθερη είσοδο:
Ε_φυγα Συνεργείο
Κοίτα Δημαρχείο Π.Φαλήρου
The last supper Εμπρός
Αλέξανδρου Ιόλα: η ζωή μου Βίλλα Ιόλα, Αγ. Παρασκευή
Αφήγηση Παραμυθιών Στέκι ΚΕΘΕΑ ΔΙΑΒΑΣΗ, Πλ. Αμερικής
Παραμυθολογίες Ίδρυμα Μιχ.Κακογιάννης 7/6
Φεστιβάλ Καραγκιόζη Ησαπ Ν.Ιωνίας/Λόφος Στρέφη