«Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες στον Ιωάννη Μεταξά»

Στην Ελλάδα της μεταπολιτευτικής παρανοϊκής αμφισβήτησης των πάντων, μία τέτοια δήλωση θα θεωρείτο φασιστική και αφορμή για λιθοβολισμό. Διαδικτυακό τουλάχιστον για να είμαστε και μέσα στην εποχή μας.

Γράφει ο Γιώργος Μιχαηλίδης

Η 28η Οκτωβρίου είναι ίσως η Εθνική Εορτή ή οποία έχει αμφισβητηθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη, ενώ συνεχίζει να αμφισβητείται. Αρχικά είναι η ιδέα της Εορτής αυτής καθαυτής, καθώς είμαστε ίσως το μοναδικό έθνος που εορτάζει την είσοδό του σε έναν πόλεμο. Αναφορικά με τον

Προσπαθώντας με λίγα μόνο λόγια να δικαιολογήσεις την «παράνοιά» μας να συνεχίζουμε να... χαιρόμαστε το ότι μπήκαμε σε πόλεμο, είναι το γεγονός πως η φτωχή και μικρή Ελλάδα των λιγότερων από επτά εκατομμυρίων κατοίκων την εποχή εκείνη ήταν το μοναδικό έθνος που σήκωσε το ανάστημά του στον Άξονα και δεν παραδόθηκε με... μία σφαίρα. Ωστόσο για να το κάνει αυτό όμως έπρεπε μία κρατική μηχανή να έχει προετοιμαστεί κατάλληλα για έναν πόλεμο και να λάβει την βαρειά απόφαση της εξόδου στον πόλεμο.

Την βούληση αυτή της κρατικής οντότητας, δυστυχώς για κάποιους, την εξέφραζε ο Ιωάννης Μεταξάς, ο οποίος ήταν αρχηγός του προσωποπαγούς καθεστώτος της 4ης Αυγούστου. Εδώ ερχόμαστε στην φράση του τίτλου που επιλέξαμε την οποία την είπε ένας υποδειγματικός Έλληνας δημοκράτης ο οποίος μάλιστα κυνηγήθηκε και εξορίστηκε από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος.

Και για να μην… παρεξηγηθούμε ας διαβάσουμε τα λόγια του Νέστωρα της ελληνικής πολιτικής σκηνής, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ο οποίος αναφέρθηκε ξεκαθάρισε με τον καλύτερο τρόπο ποιος... κερδίζει στο «ντιμπέιτ» του ποιος είπε το «ΟΧΙ», ο Μεταξάς ή ο λαός: «Πρέπει να είμεθα, χωρίς άλλο, ευγνώμονες εις τον Ιωάννην Μεταξά, διότι είπε, ολομόναχος, εις το σκοτάδι της νυκτός, το μέγα «ΟΧΙ». Λέγουν όσοι αντικρύζουν με εμπάθειαν αυτά τα ανάγλυφα γεγονότα της Ιστορίας, ότι το «ΟΧΙ» δεν το είπε ο Μεταξάς, ότι το είπεν ο Ελληνικός Λαός. Ναι, το είπεν ο Ελληνικός Λαός, αλλά αφού το είχε ειπεί ο Μεταξάς! Ο ατυχής και συμπαθής Emanuelle Grazzi, εκτελών εντολήν που δεν του άρεσε καθόλου, εξύπνησε, την 3ην πρωινήν, τον Μεταξά και όχι τον Ελληνικόν Λαόν. Εάν έλεγεν ο Μεταξάς ΝΑΙ, πώς θα έλεγεν ΟΧΙ ο Ελληνικός Λαός, που θα εξυπνούσε αργότερα; Θα το έλεγε βέβαια μέσα του και θα το εξεδήλωνε και έμπρακτα, όταν θα οργάνωνε μυστικά την αντίστασή του, αλλά η Αλβανική Εποποιία δεν θα εγράφετο ποτέ. Ας είμεθα, λοιπόν, τίμιοι απέναντι της ιστορίας. Το μέγα ΟΧΙ είναι πράξις του Ιωάννου Μεταξά».

Και για να θυμηθούμε και ποιος ήταν ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, μετά το 1935, όταν και έγινε το στρατιωτικό κίνημα του στρατηγού Κονδύλη, δημοσίευσε σειρά άρθρων υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας στην εφημερίδα «Ακρόπολις». Μάλιστα μετά την έλευση του Γεωργίου Β΄ απομακρύνθηκε από την πανεπιστημιακή του έδρα και το Ι.Κ.Α. κατόπιν της άρνησής του να ορκιστεί πίστη στο βασιλιά. Στις 15 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους ίδρυσε το «Εθνικόν Ενωτικόν Κόμμα». Λαμβάνοντας μέρος στις εκλογές του Ιανουαρίου του 1936, σε συνεργασία με τον βενιζελικό στρατηγό Αλέξανδρο Μαζαράκη – Αινιάν κατέβηκε με σύνθημα τον τερματισμό του διχασμού αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής. Με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, απηύθυνε υπόμνημα διαμαρτυρίας στον Γεώργιο Β' και στις 7 Φεβρουαρίου 1937 συνελήφθη και εκτοπίστηκε στην Κύθνο και έπειτα στη Θάσο και την Κάρυστο. Η κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου τον βρήκε εξόριστο και ζήτησε άμεσα να στρατευθεί. Έτσι το Νοέμβριο εντάχθηκε ως οπλίτης στη 13η Μεραρχία Αρχιπελάγους στην πρώτη γραμμή στο Πόγραδετς και την Κορυτσά.

Ένα άλλο όμως ερώτημα είναι, πώς φτάσαμε στην 4η Αυγούστου και γιατί αυτό το καθεστώς επέλεξε το «ΌΧΙ»; Ο Μεταξάς δεν πήρε την εξουσία με τα τανκς όπως πολλοί φαντάζονται ή θέλουν να πιστεύουν. Αντιθέτως η πορεία ήταν πολύ πιο ομαλή. Στις 26 Ιανουαρίου στις εκλογές που διεξήχθησαν, η χώρα βρέθηκε μπροστά σε ισοψηφία Βενιζελικών και Αντιβενιζελικών και ο τότε βασιλιάς Γεώργιος Β΄ έπρεπε να δώσει την λύση. Τοποθετεί πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Δεμερτζή και τον Ιωάννη Μεταξά αντιπρόεδρο της κυβέρνησης και υπουργό των Στρατιωτικών. Η συγκεκριμένη τοποθέτηση προκάλεσε πολλές αντιδράσεις καθώς δημοκρατικοί αλλά και κομμουνιστές πολιτικοί διέβλεπαν κίνδυνο για την Δημοκρατία. Μία Δημοκρατία ωστόσο η οποία είχε έλθει σε τέλμα με τις συνεχόμενες εναλλαγές κυβερνήσεων και τα πολιτικά πάθη τα οποία είχαν βάλει σε δεύτερη μοίρα το μέλλον και την ευημερία του τόπου.

Τίποτα από αυτά που ζήσαμε στο μέλλον δεν θα είχε γίνει εάν έναν μήνα μετά την ορκωμοσία ο πρωθυπουργός Δεμερτζής δεν πέθαινε αιφνιδίως από ανακοπή καρδιάς. Ο δρόμος της εξουσίας για τον μικρό όχι μόνο σε ανάστημα αλλά και σε πολιτική επιρροή Ιωάννη Μεταξά είχε ανοίξει διάπλατα. Διορίζεται πρωθυπουργός από τον βασιλιά και στην συνέχεια λαμβάνει απόλυτη ελευθερία από την ίδια την Βουλή προκειμένου να χειριστεί την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στην χώρα. Ποια ήταν αυτή; Η οικονομία και το στράτευμα ήταν σε άθλια κατάσταση τόσο από την Μικρασιατική Καταστροφή όσο και από την οικονομική κρίση του 1929, ενώ στο εσωτερικό της χώρας επικρατούσε σε πολλές περιπτώσεις το χάος, η αναρχία και οι δίκαιες σε πολλές περιπτώσεις εξεγέρσεις. Το ημερολόγιο έδειχνε τότε 13 Απριλίου του 1936.

Προς διευκρίνιση, η κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά είχε την απόλυτη σχεδόν εμπιστοσύνη της Βουλής. Χαρακτηριστικό είναι πως τις εξουσίες αυτές που του δόθηκαν τις έλαβε αφού 241 φιλελεύθεροι και αντιβενιζελικοί επέλεξαν το «ναι» στην Βουλή για την ψήφο εμπιστοσύνης. Τρεις μέρες αργότερα, η Βουλή με ψήφισμά της διέκοψε τις εργασίες της για πέντε μήνες εξουσιοδοτώντας την κυβέρνηση να εκδίδει νομοθετικά διατάγματα για όλα τα θέματα, με τη σύμφωνη γνώμη μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής, η οποία δεν λειτούργησε ποτέ. Η Βουλή τελικά, έμελλε να ξανανοίξει δέκα χρόνια μετά, το 1946, μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Οι εργάτες σε όλη την χώραήταν απογοητευμένοι από τις συνεχείς μειώσεις των ημερομισθίων τους. Οι αφορμές για τις μειώσεις ήταν πολλές. Από την μία η αποτυχία της Μικρασιατικής Εκστρατείας και η άφιξη των προσφύγων, έδωσε την αφορμή σε πολλούς εργοδότες να ρίξουν τα μεροκάματα. Από την άλλη το Κράχ του 1929 επηρέασε και την Ελλάδα η οποία όπως προαναφέρθηκε ήδη είχε ατελείωτα προβλήματα να επιλύσει. Έτσι φτάνουμε στον Ματωμένο Μάιο του 1936, που ενέπνευσε και τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον Επιτάφιο. Το διήμερο 8-10 Μαΐου η Θεσσαλονίκη παραλύει από την καπνεργατική απεργία. Ο απολογισμός των διαδηλώσεων που βάφτηκαν με αίμα, ήταν 12 νεκροί και 300 τραυματίες. Το ΚΚΕ επιδεικνύοντας έναν πρωτοφανή επαναστατισμό κηρύσσει πανελλαδική απεργία για τις 5 Αυγούστου.

Δεν θα προλάβει όμως. Ο Ιωάννης Μεταξάς βλέπει την καταλληλότερη ευκαιρία, πείθει τον βασιλιά να του δώσει έκτακτες εξουσίες, και στις 4 Αυγούστου εγκαθιδρύει ένα νέο αστυνομοκρατούμενο καθεστώς με την δικαιολογία της τήρησης της τάξης. Ήταν φανερό πως ο Ιωάννης Μεταξάς εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο την ολιγωρία και τον φόβο των δημοκρατικών οι οποίοι και τον στήριξαν, για να μετατρέψει την Ελλάδα σε ένα φασιστικού τύπου Νέο Κράτος το οποίο ονειρευόταν.

Όπως προαναφέρθηκε λοιπόν το Νέο αυτό Κράτος του Ιωάννη Μεταξά ήταν αυτό που έφερε την ευθύνη να απαντήσει στο ιταλικό τελεσίγραφο τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου. Ο Ιωάννης Μεταξάς είπε το «ΟΧΙ» έστω και περιφραστικά έχοντας όχι μόνο αφουγκραστεί την βούληση του λαού αλλά και διαβλέποντας τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Έδωσε έτσι στον Έλληνα την δυνατότητα να γράψει με χρυσά γράμματα στις σελίδες της Ιστορίας του το Αλβανικό Έπος. Με δύο λόγια λοιπόν το «ΟΧΙ» το είπε ο Μεταξάς και όχι ο λαός.

ΥΓ: Τα εγκλήματα της 4ης Αυγούστου

Επειδή όμως δεν είμαστε απολογητές του Ιωάννη Μεταξά, ούτε και υπερασπιστές του, πρέπει να παραδεχθούμε πως το αντικομμουνιστικό μένος του καθσετώτος του δεν είχε εφαρμοστεί ποτέ ξανά και ούτε εφαρμόστηκε και στην συνέχεια της ελληνικής ιστορίας.

Σε άρθρο μου στο iefimerida.gr με τίτλο: Η δικτατορία του Μεταξά: Ο Ιδεολογικός πρόγονος της Χούντας και της Χρυσής Αυγής έγραφα για τον αντικομμουνιστικό χαρακτήρα της 4ης Αυγούστου: "Με την αυγή της διακυβέρνησης του Μεταξά, γίνονται ολοφάνερες οι προθέσεις του, αλλά και η πολιτική που θα ακολουθούσε απέναντι στους «αντιφρονούντες». Μόνο την νύχτα της 4ης με 5ης Αυγούστου έγιναν σε όλη την Ελλάδα, εκατοντάδες συλλήψεις κομμουνιστών, σε μία προσπάθεια αποψίλωσης της ηγεσίας του κόμματος. Πολλές ήταν και οι έφοδοι των αστυνομικών δυνάμεων στα γραφεία των κομμουνιστικών εφημερίδων αλλά και στα κεντρικά γραφεία του ΚΚΕ. Την νύχτα αυτή συνελήφθησαν μεταξύ άλλων και πολλοί δημοκράτες πολιτικοί. Τελικά στις 18 Σεπτεμβρίου, ο υφυπουργός Δημοσίας Ασφαλείας, Κωνσταντίνος Μανιαδάκης, ανακοινώνει περιχαρής την σύλληψη του γενικού γραμματέως της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη. Ήταν η αρχή ενός ανηλεούς αντικομμουνιστικού αγώνα ο οποίος, ίσως εάν δεν είχε μεσολαβήσει ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, να είχε οδηγήσει το ΚΚΕ στον αφανισμό.

Οι συλλήψεις και οι εξορίες των αντιφρονούντων ήταν ένα καθημερινό φαινόμενο. Μερικά από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στα οποία στάλθηκαν οι κομμουνιστές ήταν: Η Ανάφη, η Γαύδος, ο Άη Στράτης, το κάτεργο της Ακροναυπλίας, η Γυάρος, το Ιτζεδίν στα Χανιά, η Λέρος, η Ικαρία, η Αίγινα κ.α.

Μία μικρή ιδέα για το πώς η 4η Αυγούστου έβλεπε το κομμουνιστικό κίνημα, την παίρνουμε από τα όσα λέει ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης στο προλογικό του σημείωμα σε έκδοση της Εθνικής Εταιρείας με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ο Κομμουνισμός στην Ελλάδα»: «Ο Κομμουνισμός ας μην αυταπατώμεθα, δεν εξαφανίζεται δια των συνήθων αστυνομικών μέσων και δια της υλικής επιβολής της κρατικής δυνάμεως. Διότι, ούτος δεν είναι απλώς και μόνον ένα κοινωνικό και οικονομικόν φαινόμενον, αλλά, προπαντώς, ένα ψυχικό νόσημα, το οποίο καταλαμβάνει κάθε άτομον, στερούμενον της δυνάμεως της αντιστάσεως και αυτενεργείας κατά του ανατροπέως και εκθεμελιωτού αυτού της κοινωνικής, πολιτικής και πνευματικής συγκροτήσεως της ζωής μας. Ως εκ τούτου, δε, ο Κομμουνισμός είναι ικανός να εμφολεύη παντού απαρατήρητος και να εξαπλώνεται ύπουλα μέσα εις τον Λαόν, χωρίς να δύναται κανείς να τον ξεχωρίσει, αν δεν γνωρίζει καλά τι εστί Κομμουνισμός».

Η εφευρετικότητα της μεταξικής δικτατορίας στο κυνήγι κατά του ΚΚΕ, δεν είχε όρια. Χαρακτηριστική είναι η έμπνευση του Μανιαδάκη, να ιδρύσει έναν ψεύτικο Ριζοσπάστη προκειμένου να διασπάσει την οργάνωση των έγκλειστων και των ελεύθερων κομμουνιστών. Τον ρόλο αυτό έπαιξε και η Προσωρινή Διοίκηση του ΚΚΕ η οποία ήταν υπό τον πλήρη έλεγχο των αρχών ασφαλείας. Με άλλα λόγια η 4η Αυγούστου δημιούργησε ένα δικό της ΚΚΕ, αλλά και έναν δικό της Ριζοσπάστη"