Γιατί δεν πέφτουν οι τιμές! – 6,3% αύξηση στα βασικά είδη διατροφής την πενταετία της κρίσης

Η πρωτοφανής οικονομική ύφεση, η μείωση των εισοδημάτων, τα τεράστια ποσοστά ανεργίας και η γενικότερη δύσκολη κατάσταση της χώρας μας, δεν φαίνεται πως είναι ικανά για να «χτυπήσουν» τις τιμές και η ακρίβεια στην χώρα μας «καλά κρατεί».

Νέα έρευνα του ΙΝΕΜΥ και ΕΣΕΕ με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας και τη Τράπεζας της Ελλάδος δείχνει ότι βασικά προϊόντα τροφίμων έχουν αυξηθεί σε ποσοστό 6,3% την πενταετία 2008-2013, με

μεγαλύτερη επιβάρυνση να εντοπίζεται στα προϊόντα εισαγωγής.

Μάλιστα, τις μεγαλύτερες αυξήσεις παρουσίασαν η ζάχαρη (21,53%), τα αυγά (19,05%), το ρύζι (13,85%) και οι σοκολάτες (10,86%).

Παρά το γεγονός ότι τα δεδομένα δεν επιτρέπουν την διατύπωση ασφαλών συμπερασμάτων, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η έρευνα της ΕΣΕΕ, καταγράφονται ενδείξεις περί μείωσης των τιμών στο πρώτο τρίμηνο του 2013.

Μάλιστα οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για περαιτέρω υποχώρηση του επιπέδου τιμών. Ειδικότερα, μόνο τα αυγά κατέγραψαν σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2012 ενώ το νωπό -παστεριωμένο γάλα, τα αναψυκτικά και η ζάχαρη σημείωσαν οριακή άνοδο. Οι τιμές όλων των υπολοίπων προϊόντων υποχώρησαν το πρώτο τρίμηνο του 2013.

Στην έρευνα που παρουσιάζεται στην «Καθημερινή» διαφαίνεται επιπρόσθετα μια μικρή συσχέτιση του μισθολογικού κόστους με την εξέλιξη του επιπέδου των τιμών.

Στις μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις που συγκεντρώνουν και τον μεγαλύτερο αριθμό απασχολουμένων φαίνεται ότι το μισθολογικό κόστος διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο στα λειτουργικά τους έξοδα και δεν έχουν προσαρμόσει την ελάφρυνση από το κόστος εργασίας στις τιμές των προϊόντων. Αντίθετα, στις πολύ μικρές επιχειρήσεις (που απασχολούν έως 4 άτομα) έχουν ενσωματώσει τις μειώσεις των τιμών, κυρίως στον κλάδο ένδυσης - υπόδησης.

Μια πιθανή εξήγηση της συμπεριφοράς των τιμών που δεν ακολουθούν τον κανόνα της εσωτερικής υποτίμησης, σύμφωνα με την έρευνα, θα μπορούσε να προέλθει από το κλείσιμο των μικρών εμπορικών καταστημάτων εξαιτίας της ύφεσης. Η οριστική διακοπή της λειτουργίας τους και ο δραστικός περιορισμός του αριθμού των μικρών εμπορικών επιχειρήσεων ενδεχομένως να διεύρυνε τις δυνατότητες επηρεασμού του επιπέδου των τιμών σε σύγκριση με τις μεγάλες εμπορικές επιχειρήσεις.

Σε αντίθεση με τον κλάδο των τροφίμων πάντως, ραγδαία αποκλιμάκωση τιμών παρατηρείται σε όλα τα είδη του κλάδου ένδυσης - υπόδησης. Οι τιμές για την διετία 2010-2012 μειώθηκαν μεσοσταθμικά κατά 28,2% στον κλάδο ένδυσης - υπόδησης και κατά 29,4% στον κλάδο της ένδυσης. Τη μεγαλύτερη υποχώρηση εμφανίζει η γυναικεία ένδυση με ποσοστό 34,1% και ακολουθεί η ανδρική με 27,9%. Τα ποσοστά μείωσης στην παιδική ένδυση περιορίστηκαν στη διετία στο 16,3%.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα στοιχεία της έρευνας για την καταναλωτική συμπεριφορά στα είδη ένδυσης - υπόδησης στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Όπως φαίνεται ο μέσος καταναλωτής δεν αγοράζει πλέον εάν δεν πετύχει πρώτα περαιτέρω μείωση στην τιμή (τιμή ταμείου κατόπιν διαπραγμάτευσης). Σε σχέση με το 2011 η διαπραγμάτευση της τιμής (το παζάρι) ακόμα και σε προϊόντα με εξαιρετικά χαμηλές τιμές (π.χ. αξίας 3 ευρώ) έχει λάβει σχεδόν καθολικό χαρακτήρα. Παρατηρείται επίσης ότι οι καταναλωτές, ακόμη και στη νέα χαμηλότερη τιμή που πετυχαίνουν μετά το παζάρεμα, ζητούν απόδειξη.