To αιώνιο «γιατί» μια μάνας πάνω από τα πτώματα των αθώων της Σρεμπρένιτσα 18χρόνια μετά τη σφαγή

(11/07/2013) Μπορεί η ομαδική εκτέλεση 8.000 μουσουλμάνων από Σέρβους της Βοσνίας που διήρκησε συνολικά οκτώ ημέρες να αναγνωρίστηκε από τη Χάγη ως Γενοκτονί, ωστόσο 18 χρόνια μετά το αναπάντητο «γιατί» των ανθρώπων που έφυγαν πίσω δεν έχει σβήσει. Το κενό βλέμμα της μητέρας ενός από τα θύματα που επισκέφθηκε το μνημείο των νεκρών μαζί με το μικρό της εγγονάκι δίνει το στίγμα του αιώνιου ανθρώπινου πόνου αλλά και της ελπίδας ότι ένα τέτοιο έγκλημα δεν θα επαναληφθεί.

Στις 11 Ιουλίου 1995, σερβικές δυνάμεις υπό τη διοίκηση του στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς, κατέλαβαν τη Σρεμπρένιτσα,

η οποία βρισκόταν υπό την προστασία των ειρηνευτικών δυνάμεων του ΟΗΕ. Μάλιστα, φυλασσόταν από λίγους Ολλανδούς στρατιώτες. Όταν οι Σέρβοι κατέλαβαν τη Σρεμπρένιτσα, οι πολύ λιγότεροι σε αριθμό Ολλανδοί, δεν έκαναν καμία προσπάθεια για να υπερασπιστούν την πόλη.

Πολλοί Βόσνιοι πήγαν στο στρατόπεδο του ΟΗΕ για να ζητήσουν προστασία και αρκετοί δεν έγιναν δεκτοί. Οι στρατιώτες του ΟΗΕ ζήτησαν απεγνωσμένα υποστήριξη, η οποία δεν τους δόθηκε ποτέ. Οι Σέρβοι ξεχώρισαν τους άνδρες και αγόρια από τις γυναίκες και τους σκότωσαν, ρίχνοντας τα πτώματά τους σε ομαδικούς τάφους. Μέσα σε διάστημα οκτώ ημερών εκτέλεσαν περίπου 8.000 μουσουλμάνους άνδρες, μεταξύ των οποίων και πολλά παιδιά, ενώ εκτόπισαν 30.000 γυναικόπαιδα.

Η σφαγή αυτή ήταν η μεγαλύτερη της Ευρώπης μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μετά από την εξέταση των όσων συνέβησαν, η Ολλανδική κυβέρνηση παραιτήθηκε.

Στις δίκες που ακολούθησαν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) το 2007, τα εγκλήματα των σερβικών δυνάμεων στη Σρεμπρένιτσα χαρακτηρίστηκαν επίσημα ως πράξη γενοκτονίας.

Σε εξέλιξη βρίσκονται ακόμα δίκες που αφορούν στη Σρεμπρένιτσα. Πρόκειται για τις δίκες των δύο βασικών κατηγορούμενων, στρατηγού Ράτκο Μλάντιτς και του τότε πολιτικού ηγέτη των Σέρβων, Ράντοβαν Κάρατζιτς.

Σήμερα στο μνημειακό χώρο «Ποτοτσάρι» στη Σρεμπρένιτσα θα τελεστεί η ταφή των λειψάνων 409 θυμάτων που βρέθηκαν σε ομαδικούς τάφους το τελευταίο έτος, ενώ στο χώρο αυτόν μέχρι στιγμής έχουν ταφεί συνολικά 5.657 άτομα.

H σφαγή στη Σρεμπρένιτσα έριξε την κυβέρνηση της Ολλανδίας τον Απρίλιο του 2002, καθώς ο τότε πρωθυπουργός Βιμ Κοκ παραιτήθηκε μετά τη δημοσίευση έκθεσης η οποία αποδίδει στους Oλλανδούς κυανόκρανους - υπεύθυνους για τη Σρεμπρένιτσα - μεγάλο μερίδιο της ευθύνης.