Η Σεισάχθεια και το Σιτηρέσιο

Αγγελος Μόσχοβας

Ισως να φανώ σε κάποιους προκλητικός. Οχι ότι δεν μου αρέσει να παίζω το ρόλο του «προβοκάτορα» πολλές φορές, αλλά αυτά που γράφω, τα πιστεύω ακράδαντα.

Διάβασα εχθές τα παράπονα βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ προς την Ζωή Κωνσταντοπούλου, να τους κόψουν τα βουλευτικά αυτοκίνητα. Ακούω επίσης, χρόνια τώρα, πολλούς να υποστηρίζουν να μειωθούν οι μισθοί των βουλευτών στα όρια του κατώτατου

μισθού. Η συζήτηση αυτή έφτασε στον κολοφώνα τους, μεσούσης της κρίσης.

Τα επιχειρήματα είναι λογικά, αλλά προσωπικά έχω διαφορετική γνώμη: Εγώ θα πρότεινα να αυξηθεί ο μισθός των βουλευτών. Μια που η προεκλογική συζήτηση κινήθηκε γύρω από πρακτικές της Αρχαίας Αθήνας, όπως η Σεισάχθεια του Σόλωνα την οποία υποσχέθηκε ο Αλέξης Τσίπρας για την φορολογία (μέτρο απολύτως σωστό κατ' εμέ) θα ήθελα να θυμίσω ότι εκεί στο Χρυσό Αιώνα του Περικλή, θεσμοθετήθηκε και το «σιτηρέσιο».

Τι είναι το σιτηρέσιο; Η ημερήσια «αποζημίωση» για τις πολιτικές δραστηριότητες. Οταν άρχισε να εμπεδώνεται ο θεσμός της άμεσης Δημοκρατίας, είχε προβλεφθεί μια μικρή αμοιβή για τους Βουλευτές, περίπου η ημερήσια αποζημίωση ενός στρατιώτη για την σίτισή του. Ωστόσο, επειδή περνούσαν πολύ χρόνο με τις δημόσιες υποθέσεις η αποζημίωση δεν ήταν αρκετή – τους αρκούσε ωστόσο η δόξα. Μια αξιοσημείωτη παρατήρηση επ' αυτού, ήταν ότι στα δημόσια αξιώματα, απασχολούνται κατά μείζονα λόγο ευγενείς και όχι απλός λαός – έμποροι, βιοτέχνες κλπ.

Ο Περικλής, επέκτεινε το μέτρο της αποζημίωσης και στους κρατικούς λειτουργούς, θεσπίζοντας οικονομικές απολαβές για τους δικαστές, τον λεγόμενο και «μισθό δικαστικό». Εξίσου γλίσχρα αμοιβή: Δύο οβολοί την εποχή του Περικλή, τρεις την εποχή του Κλέωνα και πέντε, στην εποχή του Αριστοτέλη.

Απέφυγε ωστόσο να αποζημιώσει και όσους μετείχαν στην εκκλησία του Δήμου, θεωρώντας ότι είναι η ύψιστη έκφραση της Δημοκρατίας. Ωστόσο, στις αρχές του τέταρτου αιώνα, μετά την ήττα της Αθήνας και την οικονομική κρίση που ακολούθησε, το ενδιαφέρον για τα κοινά άρχισε να υποχωρεί. Ετσι θεσπίστηκε και αποζημίωση – ο επονομαζόμενος και «εκκλησιαστικός μισθός» - για όσους πολίτες μετείχαν στις αμεσοδημοκρατικές συνθήκες της αρχαίας Αθήνας. Και μάλιστα αυξήθηκε σύντομα: Από ένας οβολό ημερησίως στην αρχή, αυξήθηκε σε τρεις, αργότερα σε 6 και τέλος 9 οβολούς που αντιστοιχούσαν σε μιάμιση δραχμή, την εποχή του Αριστοτέλη.

Σαν να λέμε δηλαδή, σήμερα, να δίνεται αποζημίωση επειδή ψηφίζουμε!

Ο ίδιος ο συγγραφέας των «Πολιτικών», o Αριστοτέλης, ορίζοντας τα χαρακτηριστικά του δημοκρατικού πολιτεύματος, θέτει ως μια από τις αρχές του «να παίρνουν μισθό κατά πρώτιστο λόγο όλοι όσοι μετέχουν στην εκκλησία, στα δικαστήρια, στα δημόσια αξιώματα, ειδάλλως, όσοι μετέχουν στα δημόσια αξιώματα, στα δικαστήρια, στη βουλή και στις κυριότερες συνεδριάσεις της εκκλησίας ή από τούς άρχοντες εκείνοι πού είναι ανάγκη να γευματίζουν από κοινού».

Μάλιστα, σύμφωνα με το βιβλίο της Jacqueline de Romilly «Προβλήματα της αρχαίας ελληνικής δημοκρατίας», ο Αριστοτέλης διευκρινίζει «ότι η χορήγηση μεγάλου μισθού στους μετέχοντες στην εκκλησία προκαλεί την τελευταία να μεταφέρει στην αρμοδιότητα της όλες τις υποθέσεις, μειώνοντας έτσι το ρόλο της Βουλής και κάνοντας το καθεστώς ακόμη πιο δημοκρατικό».

Συγνώμη για την μακρόσυρτη ιστορική αναδρομή, αλλά τη θεωρώ απαραίτητη για το σήμερα.

Σε συνθήκες κρίσης οικονομικής αλλά και απαξίωσης της πολιτικής, δεν είναι καιρός να μετατραπούμε σε Βουλή πλουσίων. Ο βουλευτής που δεν έχει – και ασφαλώς υπάρχουν τέτοιοι – να πληρώνει δύο πολιτικά γραφεία στην εκλογική του περιφέρεια και στην Αθήνα ή να συντηρεί δικό του ΙΧ, έχει δύο επιλογές: Είτε να μην ασχοληθεί με την πολιτική – και άρα να στερηθεί του συνταγματικού του δικαιώματος – είτε να βρει «άλλους τρόπους» να αυξήσει το εισόδημά του. Και - όπως είναι γνωστό στους παροικούντας την Ιερουσαλήμ - μέχρι τώρα εφεύρισκαν πολλούς.

Ας καταργηθούν όλα τα άλλα προνόμια: Ατέλειες τηλεφώνων, αλληλογραφίας, διοδίων, γραφεία. Ας πληρώνουν τους αστυνομικούς και τους συνεργάτες τους από την τσέπη τους.

Αλλά η βουλευτική αποζημίωση πρέπει να είναι αρκετή, υπό δύο κριτήρια:

Τόση, όση να τον κάνει να μπορεί να παρατήσει τη δουλειά του και να κινείται αξιοπρεπώς.Τόση, όση να σκεφτεί δύο και τρεις φορές να βρει «πλάγιους τρόπους».

Φυσικά ένα τέτοιο σύστημα δεν μπορεί να δουλέψει αν δεν υποστηρίζεται από ένα πλέγμα τόσο αυστηρών διατάξεων που να φοβίζει όσους σκέφτονται τους άλλους τρόπους.

Πραγματικό «ξεσκόνισμα» στο πόθεν έσχες και στα περιουσιακά τους στοιχεία, από την ώρα που αποφασίζουν να μπουν στην πολιτική.Σαφές και ισχυρό πλαίσιο που να καθορίζει πραγματικές συνέπειες για τις αλόγιστες σπατάλες κατά ητν προεκλογική περίοδο.Αυστηρότατες ποινές για κάθε περίπτωση διαφθοράς.Καμία ανοχή σε κοινά συμφέροντα με πρώην εργασίες τους και διατάξεις νομοσχεδίων (λέμε τώρα).Δήμευση περιουσίας εφόσον με τις πράξεις τους ζημιωθεί το Δημόσιο.

Σιτηρέσιο, ναι, ας είναι και παντεσπάνι. Αλλά όσοι αποφασίζουν να ασχοληθούν με την πολιτική πρέπει να ξέρουν ότι μπορεί να φύγουν και χωρίς σανδάλια, αν ζημιώσουν τον Ελληνα πολίτη.

Κατηγορία: ΠολιτικήTags: βουλευτέςαποζημίωσησιτηρέσιο