Κομισιόν: Δέσμη μέτρων για ενισχυση δικαιωμάτων επιβατών στις αερομεταφορές

Δέσμη μέτρων για την ενίσχυση των δικαιωμάτων των επιβατών αεροπορικών μεταφορών στους τομείς της ενημέρωσης, της φροντίδας και της μεταφοράς με άλλες πτήσεις όταν καθηλώνονται σε κάποιο αερολιμένα, ανακοίνωσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η πρόταση αποσαφηνίζει γκρίζες ζώνες στην εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας και εισάγει, όπου απαιτείται, νέα δικαιώματα για τον πλήρη κατάλογο.

«Είναι πολύ σημαντικό τα δικαιώματα των επιβατών να μην υπάρχουν μόνο στο χαρτί, γι’ αυτό εστιαζόμαστε στην ενημέρωση, την φροντίδα

και την αποτελεσματική μεταφορά με άλλες πτήσεις», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος της Κομισιόν για τις μεταφορές Σιμ Κάλας, προσθέτοντας ότι στόχος είναι οι επιβάτες να μεταφέρονται εκεί που επιθυμούν το ταχύτερο δυνατό και ταυτόχρονα να παρέχεται στις αεροπορικές εταιρείες ο απαιτούμενος χρόνος για να επιλύουν τα προβλήματα.

Αναφορικά με την αποσαφήνιση των γκρίζων ζωνών της υφιστάμενης νομοθεσίας, η πρόταση εισάγει ρητή υποχρέωση σύμφωνα με την οποία οι επιβάτες πρέπει να ενημερώνονται το συντομότερο δυνατόν σχετικά με την κατάσταση της πτήσης τους που καθυστερεί ή ματαιώθηκε. Ο μεταφορέας πρέπει να ενημερώνει τους επιβάτες σχετικά με την κατάσταση το συντομότερο δυνατόν και, σε κάθε περίπτωση όχι αργότερα από 30 λεπτά μετά την προγραμματισμένη ώρα αναχώρησης.

Ο όρος «έκτακτες περιστάσεις» είναι πολύ σημαντικός διότι εάν συντρέχουν, οι αερομεταφορείς δεν υποχρεούνται να καταβάλλουν αποζημίωση στους επιβάτες. Η πρόταση αποσαφηνίζει τώρα τη βασική αρχή για τον καθορισμό του είδους των περιστάσεων που μπορεί να χαρακτηριστούν έκτακτες. Στην πρόταση της Επιτροπής ως «έκτακτες περιστάσεις» ορίζονται οι περιστάσεις οι οποίες δεν συνδέονται αναπόσπαστα με την κανονική άσκηση της δραστηριότητας του οικείου αερομεταφορέα και διαφεύγουν από τον αποτελεσματικό έλεγχό του. Η πρόταση προχωρά πέραν αυτού και περιέχει επίσης παραδείγματα περιστάσεων που θεωρούνται έκτακτες. Για παράδειγμα, οι φυσικές καταστροφές ή οι απεργίες ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας θα πρέπει να θεωρηθούν έκτακτη περίσταση, αλλά όχι τα τεχνικά προβλήματα που εντοπίζονται κατά τη διάρκεια της τακτικής συντήρησης των αεροσκαφών. Ο ορισμός αυτός θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου για τις αεροπορικές εταιρείες και τους επιβάτες.

Για τις μεγάλες καθυστερήσεις και «καθυστερήσεις διαδρόμου» σήμερα οι επιβάτες απολαύουν δικαιώματος συνδρομής για καθυστερήσεις 2, 3 ή 4 ωρών ανάλογα με την απόσταση της πτήσης. Σύμφωνα με απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μπορούν να αξιώσουν αποζημίωση για καθυστέρηση 3 ωρών και άνω (εκτός από έκτακτες περιστάσεις). Η πρόταση ενισχύει τα δικαιώματα των επιβατών στην παροχή φροντίδας και συνδρομής κατά τρόπο ώστε τα δικαιώματα αυτά να ενεργοποιούνται πάντοτε μετά από δύο ώρες καθυστέρηση, ανεξάρτητα από την απόσταση της πτήσης. Οσον αφορά τη χρηματική αποζημίωση, η πρόταση επιβεβαιώνει την απόφαση του Δικαστηρίου στο κείμενο του κανονισμού, αλλά καθορίζει την προθεσμία για αποζημίωση σε 5 ώρες για όλες τις ενδοενωσιακές πτήσεις και βραχείς διεθνείς πτήσεις κάτω των 3.500 χλμ. Για τις υπόλοιπες διεθνείς πτήσεις η προθεσμία είναι 9 ώρες για πτήσεις κάτω των 6.000 χλμ. και 12 ώρες για πτήσεις άνω των 6.000 χλμ.

Οι ισχύοντες κανόνες όσον αφορά τη συνδρομή εφαρμόζονται επίσης σιωπηρώς στις καθυστερήσεις διαδρόμου, δηλαδή όταν οι επιβάτες βρίσκονται σε αναμονή επί του αεροσκάφους. Οι κανόνες αυτοί προβλέπουν το δικαίωμα για αναψυκτικά/γεύματα και το δικαίωμα να μπορεί να αποφασίζει ο επιβάτης να μην χρησιμοποιήσει την πτήση μετά από καθυστέρηση 5 ωρών. Η πρόταση καθιστά τα δικαιώματα αυτά ρητά και επιπλέον, σε περίπτωση καθυστέρησης διαδρόμου πέραν της μίας ώρας, παρέχει δικαίωμα σε κλιματισμό, στη χρήση τουαλέτας, σε ιατρική βοήθεια και σε πόσιμο νερό. Εξάλλου, για να καταστήσει το δικαίωμα μη χρησιμοποίησης της πτήσης πραγματικό, ο επιβάτης μπορεί να ζητήσει την αποβίβαση μετά από καθυστέρηση 5 ωρών.

Σχετικά με την αλλαγή δρομολογίου, σήμερα, οι επιβάτες ενδέχεται να καθηλωθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της αναμονής για αλλαγή δρομολογίου με άλλη πτήση από τον ίδιο αερομεταφορέα. Η στιγμή κατά την οποία ο μεταφορέας πρέπει να επιτρέπει στον επιβάτη να του παρέχεται μεταφορά με άλλο δρομολόγιο μέσω άλλης αεροπορικής εταιρείας δεν είναι σαφής και οδήγησε σε πολλές διαφορές μεταξύ αερομεταφορέων και επιβατών. Η πρόταση παρέχει την αναγκαία σαφήνεια δηλώνοντας ότι, σε περίπτωση που ο αερομεταφορέας δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει την αλλαγή δρομολογίου εντός 12 ωρών με τις δικές του υπηρεσίες, πρέπει να προτείνει αλλαγή δρομολογίου με άλλους αερομεταφορείς ή άλλους τρόπους μεταφοράς, εφόσον είναι διαθέσιμοι.

Σχετικά με τις πτήσεις με ανταπόκριση, τα δικαιώματα στην παροχή συνδρομής και αποζημίωσης όταν ο επιβάτης χάσει την πτήση ανταπόκρισης λόγω καθυστέρησης της πρώτης πτήσης του δεν καθορίζονται επί του παρόντος με σαφήνεια. Η πρόταση καθορίζει σαφώς τα δικαιώματα αυτά, δηλ. συνδρομή μετά από 2 ώρες καθυστέρηση και παροχή αποζημίωσης σε περίπτωση καθυστέρησης κατά την άφιξη πάνω από 5 ώρες για όλες τις ενδοενωσιακές πτήσεις και για τις βραχείες διεθνείς πτήσεις κάτω των 3.500 χλμ. Για τις υπόλοιπες διεθνείς πτήσεις η προθεσμία είναι 9 ώρες για πτήσεις κάτω των 6.000 χλμ. και 12 ώρες για πτήσεις άνω των 6.000 χλμ.

Επί του παρόντος, δεν είναι σαφές αν οι επιβάτες των οποίων η πτήση έχει αναπρογραμματιστεί απολαύουν παρόμοιων δικαιωμάτων με τους επιβάτες των οποίων η πτήση έχει καθυστερήσει ή ματαιωθεί. Η πρόταση ορίζει σαφώς την εν λόγω ίση μεταχείριση στις περιπτώσεις κατά τις οποίες η πτήση αναπρογραμματίστηκε σε διάστημα μικρότερο των 2 εβδομάδων πριν από την αρχική ώρα αναχώρησης.

Δυνάμει της πρότασης, οι αερομεταφορείς πρέπει να παρέχουν έντυπα που επιτρέπουν στους επιβάτες να υποβάλουν καταγγελία άμεσα στον αερολιμένα, και οι αερομεταφορείς πρέπει να αποδέχονται ως έγκυρες τις καταγγελίες. Οι αεροπορικές εταιρείες θα πρέπει να προβλέπουν σαφείς διαδικασίες διεκπεραίωσης καταγγελιών (ηλεκτρονικό έντυπο, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου). Θα πρέπει, επίσης, να απαντούν στους επιβάτες εντός καθορισμένων προθεσμιών (μία εβδομάδα για την αποστολή βεβαίωσης παραλαβής και δύο μήνες για την αποστολή επίσημης απάντησης). Όταν προκύπτουν διαφορές, οι επιβάτες θα μπορούν να στρέφονται σε εξωδικαστικούς φορείς διεκπεραίωσης καταγγελιών οι οποίοι θα επιδιώξουν την επίλυση της διαφοράς (με φθηνό και απλό τρόπο).

Σε σχέση με τις κυρώσεις, η πρόταση ενισχύει τον συντονισμό και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών φορέων επιβολής, με τη στήριξη της Επιτροπής. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να ζητήσει τη διεξαγωγή ερευνών.

Για την αντιμετώπιση της αφερεγγυότητας, οι εθνικές αρχές θα κληθούν να συντονίσουν τις δράσεις τους προκειμένου να διασφαλιστεί η κατάλληλη παρακολούθηση της οικονομικής κατάστασης των αερομεταφορέων και, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, να υιοθετήσουν μια συντονισμένη προσέγγιση στην αναστολή των δραστηριοτήτων τους ώστε να ελαχιστοποιήσουν τις επιπτώσεις στους επιβάτες.

Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, οι αερομεταφορείς πρέπει να παρέχουν αναψυκτικά, γεύματα και κατάλυμα για απεριόριστο χρονικό διάστημα. Δυνάμει της πρότασης, η παροχή καταλύματος θα περιορίζεται σε τρεις διανυκτερεύσεις σε έκτακτες περιστάσεις. Ο περιορισμός αυτός δεν εφαρμόζεται στους επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα και τα πρόσωπα που τους συνοδεύουν, ασυνόδευτα παιδιά, έγκυες και άτομα με ειδικές ανάγκες.

Όσον αφορά τις περιφερειακές πτήσεις μικρής κλίμακας – πτήσεις με μικρά αεροσκάφη μικρών αποστάσεων – το κόστος των υποχρεώσεων που προβλέπεται από τον κανονισμό μπορεί να καταστεί δυσανάλογο σε σχέση με τα έσοδα των αερομεταφορέων. Η πρόταση αίρει την υποχρέωση παροχής καταλύματος σε επιβάτες πτήσεων απόστασης μικρότερης από 250 χλμ. και με αεροσκάφη κάτω των 80 θέσεων. Ομοίως, ο περιορισμός αυτός δεν εφαρμόζεται στους επιβάτες με μειωμένη κινητικότητα, τα πρόσωπα που τους συνοδεύουν, ασυνόδευτα παιδιά, έγκυες και άτομα με ειδικές ανάγκες.