Η Αργεντινή βυθίζεται ξανά στο χάος και τη χρεοκοπία

Η Αργεντινή τα τελευταία χρόνια θεωρείται ένα παράδειγμα προς μίμηση μετά την ανάκαμψή της ύστερα από το κραχ του 2001, ειδικά για χώρες βυθισμένες στην οικονομική κρίση. Δυστυχώς όμως τώρα φαίνεται ότι η χώρα φλερτάρει ξανά με την χρεοκοπία και το χάος, συμφωνα με τα όσα αποκαλύπτει ένα άρθρο της εφημερίδας El Pais.

Η Αργεντινή με το κραχ του 2001, επέλεξε να μην αποζημιώσει τους δανειστές της και να αρνηθεί κάθε ξένη βοήθεια υπό την αιγίδα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Η στρατηγική αυτή, αφού για καιρό θεωρήθηκε μια επιτυχία των εναλλακτικών πολιτικών και μια απόδειξη της διαστροφής των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, τελικά αποδείχθηκε καταστροφική.

Το ναυάγιο της Αργεντινής χρονολογείται από το 1998, όταν συνδυάστηκε η κρίση πληρωμών των χωρών του Νότου με τα προγράμματα λιτότητας του ΔΝΤ, ενώ η υπερτίμηση του πέσο απέτυχε αφού είχε ταυτόχρονα υποτιμηθεί το ρεάλ της Βραζιλίας. Στα τέλη του 2001, η χώρα και οι τράπεζες κατέρρευσαν. Η κρίση, που ως τότε ήταν χρηματοπιστωτική, έγινε οικονομική και κοινωνική: το 2002, το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 11%, η ανεργία έφτασε το 25%, το 60% του πληθυσμού βυθίστηκε στη φτώχεια και το χρέος έφτασε το 165% του ΑΕΠ.

Η δεκαετία των Κίρχνερ, γράφει ο Γάλλος οικονομολόγος Νικολά Μπαβερέζ στην εφημερίδα Φιγκαρό, φάνηκε ότι θα οδηγούσε στην ανανέωση της χώρας και του περονικού μύθου. Η Αργεντινή σταμάτησε να αποπληρώνει τα δάνειά της προς τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα και προχώρησε σε εθνικοποιήσεις ξένων επιχειρήσεων αδιαφορώντας για τις δικαστικές διαμάχες.

Η ετήσια ανάπτυξη έφτασε το 8% ανάμεσα στο 2003 και το 2011, αποτέλεσμα κυρίως των εξαγωγών πρώτων υλών (και κυρίως σόγιας) προς τις αναδυόμενες οικονομίες. Η ανεργία μειώθηκε στο 7,2% του ενεργού πληθυσμού και η φτώχεια περιορίστηκε κατά τα δύο τρίτα. Επιπλέον, το χρέος μειώθηκε στο 41% του ΑΕΠ, καθώς αντλούνταν χρήματα από τα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας.

Τώρα όμως, η χώρα φτάνει και πάλι στη χρεοκοπία. Η ανάπτυξη δεν ξεπερνά το 2%, η ανταγωνιστικότητα της χώρας είναι τραγική με προβληματικές υποδομές στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας, ο πληθωρισμός επισήμως φτάνει το 10% και στην πράξη το 25%, και ακολουθεί μια μαζική διαρροή κεφαλαίων. Η ανεργία ανεβαίνει ξανά στα ύψη και τα δικαστήρια βγάζουν αποφάσεις που δικαιώνουν τους δανειστές με το χρέος να ξεπερνά τα 43 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η χώρα δεν έχει πια πρόσβαση στις αγορές και τη διεθνή βοήθεια.

Η παρακμή της Αργεντινής συνοδεύεται από την ανάπτυξη της υπόλοιπης Λατινικής Αμερικής. Χάρις στο άνοιγμα προς την παγκοσμιοποίηση, η φτώχεια μειώθηκε κατά 25% και η μεσαία τάξη κέρδισε 50 εκατομμύρια νέα μέλη από το 2000. Η αποτυχία της Αργεντινής δεν οφείλεται λοιπόν στον ξένο παράγοντα. Τα αίτιά της είναι εγχώρια: ένας συνδυασμός πολιτικού λαϊκισμού, κρατισμού, προστατευτισμού και άρνησης της ανοιχτής κοινωνίας.

Τρία είναι τα μαθήματα αυτής της τραγωδίας, καταλήγει ο αρθρογράφος. Πρώτον, ένα κράτος μπορεί να χρεοκοπήσει και το κόστος το πληρώνουν πρώτα οι φτωχοί. Δεύτερον, οι στρατηγικές βίαιης χρεοκοπίας αποδεικνύονται πολύ πιο οδυνηρές από τις οργανωμένες αναδιαρθρώσεις. Τρίτον, η μόνη αξιόπιστη έξοδος από την κρίση είναι η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας μέσα από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.