Τουρκία: Εγκρίθηκαν 18 άρθρα για το προεδρικό σύστημα

Τα 18 από τα 21 άρθρα της πρότασης για την αλλαγή του συντάγματος, που αφορά το προεδρικό σύστημα της Τουρκίας, ενέκρινε η αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή της τουρκικής εθνοσυνέλευσης.

Η πρόταση, η οποία υποβλήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου στην προεδρία της τουρκικής εθνοσυνέλευσης με την υπογραφή 316 βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ, συζητήθηκε χωρίς διακοπή επί πέντε μέρες στην κοινοβουλευτική επιτροπή συντάγματος.

Με βάση την πρόταση, ο αριθμός των βουλευτών θα αυξηθεί από 550 στους 600 και το δικαίωμα του εκλέγεσθαι μειώνεται από την ηλικία των 25 στην ηλικία των 18. Επίσης,

Οι εκλογές δεν θα γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια αλλά κάθε πέντε. Και οι προεδρικές εκλογές θα γίνονται κάθε πέντε χρόνια και προβλέπεται να στήνονται κάλπες την ίδια μέρα τόσο για τις προεδρικές όσο και τις εκλογές για το κοινοβούλιο. Οι βουλευτές θα μπορούν να υποβάλουν ξανά υποψηφιότητα με τη λήξη της θητείας τους. Στις προεδρικές εκλογές, στην περίπτωση που δεν υπάρχει εκλογή από τον πρώτο γύρο, προβλέπεται και δεύτερος γύρος.

Με βάση την πρόταση, οι αρμοδιότητες της βουλής θα είναι η νομοθέτηση, τροποποίηση ή κατάργηση ενός νόμου, η συζήτηση και έγκριση του προϋπολογισμού, η απόφαση για τύπωμα χρημάτων και για κήρυξη πολέμου, η έγκριση διεθνών συμφωνιών, η απόφαση για γενική ή ειδική αμνηστία με πλειοψηφία 3/5 και η χρήση των άλλων αρμοδιοτήτων που της παρέχει το σύνταγμα.

Ο Πρόεδρος θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τα 40 του χρόνια, να έχει σπουδές ανώτατης εκπαίδευσης, να είναι Τούρκος πολίτης και να εκλέγεται απευθείας από τον λαό. Η θητεία του θα είναι πέντε χρόνια και θα έχει δικαίωμα εκλογής για δύο θητείες. Ο όρος, όπως προτείνεται από 20 βουλευτές, ακυρώνεται. Αλλάζει η πρόνοια σύμφωνα με την οποία για να υποδείξουν κοινό υποψήφιο τα πολιτικά κόμματα πρέπει να ξεπερνούν το 10%. Με την τροποποίηση, ένα κόμμα που έχει 5% στη βουλή, μπορεί να υποδείξει υποψήφιο για τις προεδρικές.

Η διευθέτηση που φέρει τον πρόεδρο να διακόπτει τη σχέση του με το κόμμα του, αίρεται. Ο Πρόεδρος έχει αρμοδιότητες εκτελεστικής εξουσίας και διασφαλίζει την εφαρμογή του συντάγματος και την ομαλή λειτουργία των θεσμών του Κράτους. Εάν το θεωρήσει αναγκαίο, κάνει ομιλία στη Βουλή την πρώτη μέρα του νομοθετικού έτους. Μπορεί να επιστρέψει τους νόμους της βουλής -και στην περίπτωση που θεωρεί ότι αντιβαίνουν το σύνταγμα- να προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Ο Πρόεδρος διορίζει τους αντιπροέδρους και τους Υπουργούς. Αποστέλλει τους εκπροσώπους της Τουρκίας στο εξωτερικό και δέχεται τους εκπροσώπους των ξένων χωρών στην Τουρκία. Καθορίζει την πολιτική εθνικής ασφάλειας και λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα.

Στην περίπτωση που υπάρχει ισχυρισμός ότι ο Πρόεδρος διέπραξε αδίκημα, μπορεί η Βουλή με απλή πλειοψηφία να ζητήσει την έναρξη έρευνας εναντίον του. Μέσα σε ένα μήνα, η βουλή, με μυστική ψηφοφορία 3/5, μπορεί να αποφασίσει την έναρξη έρευνας εναντίον του Προέδρου. Σε περίπτωση που αποφασιστεί η έναρξη έρευνας, τότε μια επιτροπή 15 μελών της βουλής, η οποία θα αποτελείται από όλα τα κόμματα που εκπροσωπούνται σε αυτήν, θα κάνουν την έρευνα. Το αποτέλεσμα της έρευνας θα υποβληθεί στην προεδρία της Βουλής μέσα σε δύο μήνες. Αν χρειαστεί, μπορεί να δοθεί παράταση για ένα μήνα. Με απόφαση 2/3, έπειτα από μυστική ψηφοφορία, μπορούν να τον παραπέμπουν στο ανώτατο δικαστήριο. Η δίκη πρέπει να ολοκληρωθεί μέσα σε τρεις μήνες.

Ο Πρόεδρος θα μπορεί να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης που δεν θα ξεπερνά τους έξι μήνες σε ολόκληρη τη χώρα ή μια περιοχή, σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος για επιδημία, οικονομική ύφεση, κατάσταση πολέμου, επιστράτευση, βίαιων γεγονότων. Η απόφαση για κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα υποβάλλεται στη βουλή, η οποία θα καλείται εκτάκτως. Στην περίπτωση που η βουλή το θεωρήσει αναγκαίο, θα μπορεί να μειώσει την περίοδο έκτακτης ανάγκης ή να την ακυρώσει.

Υπουργικό Συμβούλιο δεν θα υπάρχει. Τις αρμοδιότητες της εκτελεστικής εξουσίας θα τις ασκεί ο πρόεδρος με βάση το σύνταγμα. Στο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ) θα υπάρξουν αλλαγές. Ο αρχηγός της στρατοχωροφυλακής δεν θα συμμετάσχει.

Οι επόμενες εκλογές θα πραγματοποιηθούν στις 3 Νοεμβρίου του 2019. Οι βουλευτές και ο Πρόεδρος θα συνεχίσουν τα καθήκοντά τους μέχρι τις εκλογές.

Πηγή: ΚΥΠΕ