Στοιχήματα και κίνδυνοι στον νέο προϋπολογισμό

Υπό τη σκιά των κόκκινων δανείων και της εξυγίανσης του τραπεζικού τομέα και με βασικά στοιχήματα τις επενδύσεις και τη μείωση της ανεργίας εγκρίθηκε το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2017 το οποίο περνάει στη διαδικασία της συζήτησης στη Βουλή, μέχρι την τελική του ψήφιση.

Με το κλίμα στην παγκόσμια οικονομία να παραμένει αβέβαιο, κυρίως λόγω του Brexit, την επιβράδυνση των αναδυόμενων οικονομιών, όπως η Κίνα και της ύφεσης που εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει η Ρωσία,

η κυπριακή Οικονομία έρχεται αντιμέτωπη με μια σειρά παραμέτρων που επιβαρύνουν τις προϋποθέσεις για οικονομική ανάπτυξη σε ένα σεβαστό βαθμό, παρά τα όσα προβλέπονται στο προσχέδιο.

Από την άλλη, η πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου οι οποίες επηρεάζουν τις χώρες εισαγωγής πετρελαίου, όπως η Κύπρος, αναμένεται να λειτουργήσουν βοηθητικά στην οικονομία -τουλάχιστον σε μεσοπρόθεσμο στάδιο- ρίχνοντας τις τιμές σε ενέργεια και κόστος παραγωγής και αυξάνοντας την προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών, με τις προϋποθέσεις να ευνοούν αυτή να γίνει σε μειωμένο κόστος για τον τελικό καταναλωτή.

Έτσι, τουλάχιστον για το υπόλοιπο του 2016, ο ρυθμός του πληθωρισμού στην Κύπρο θα κινηθεί σε αρνητικά επίπεδα, μένοντας στο -0,9% σε σχέση με τις εκτιμήσεις για την Ευρωζώνη, στην οποία αναμένεται να επιταχυνθεί, φτάνοντας το 0,2%.

Σύμφωνα, ωστόσο, με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών, στην Κύπρο ο ρυθμός του πληθωρισμού για το 2017 προβλέπεται να ανακάμψει φτάνοντας στο 0,5%, για το 2018 στο 1,5% και για το 2019 στο 2,0%, σαφές δείγμα της αισιοδοξίας του Υπουργείου για ανατροπή του κλίματος αβεβαιότητας σε νοικοκυριά κι επιχειρήσεις.

Εν προκειμένω, η αύξηση του δείκτη στηρίζεται στην εκτίμηση ότι η αγοραστική δύναμη του μέσου καταναλωτή θα αυξηθεί, βοηθώντας τη ζήτηση να μεγαλώσει και ωθώντας τις επιχειρήσεις σε μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, τις επιχειρήσεις –ίσως- σε επενδυτικά ανοίγματα και την κάνουλα της χρηματοδότησης από πλευράς τραπεζών να ξανανοίγει.

Έτσι, και δεδομένης της σταθερότητας στο οικονομικό περιβάλλον, βάσει του προσχεδίου, τίθενται οι βάσεις έτσι ώστε να αναμένεται η αναθέρμανση της οικονομίας -και κάποια στιγμή- η επιστροφή της στην εξωστρέφεια.

Τα (σταθερά) μεγάλα στοιχήματα

Καμία έκπληξη δεν προκαλούν λοιπόν τα μεγάλα στοιχήματα στα οποία θα επιχειρήσει να βγει κερδισμένο το κράτος μέσω του προϋπολογισμού του 2017, ούτως ώστε να οδηγηθεί στην αύξηση της ανάπτυξης.

Σύμφωνα λοιπόν με το προσχέδιο, η πολυπόθητη μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων, η αύξηση της κατανάλωσης, η ανάκαμψη του πληθωρισμού και η σταθεροποίησή του, αλλά και το άγιο δισκοπότηρο των επενδύσεων, είναι οι τομείς στους οποίους στηρίζεται το οικονομικό πλάνο για την επόμενη χρονιά.

Όσον αφορά στις επενδύσεις, η Κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει ρίξει το βάρος σε μια σειρά προσδοκιών που έχουν να κάνουν με την ενέργεια και τη τη βαριά βιομηχανία του τουρισμού. Συγκεκριμένα, μια σειρά έργων, υπόσχεται να δώσει ώθηση στην αγορά εργασίας, υπηρεσιών, κατασκευών και πρώτων υλών, καθώς και στην εκπαίδευση.

Τέτοια έργα είναι οι μαρίνες της Αγίας Νάπας και της Πάφου, το καζίνο, οι νέες υποδομές του Πανεπιστημίου Κύπρου, η διαχείριση του λιμανιού της Λεμεσού από στρατηγικούς ξένους επενδυτές, όπως επίσης και ο σημαντικότατος τομέας των υποδομών στους υδρογονάνθρακες και στην ηλεκτρική ενέργεια.

Επομένως, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Υπουργείου, η πραγματική οικονομία εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης για τα επόμενα τρία χρόνια αναμένεται να κινηθεί σταθερά στο 2,8%.

Εξάλλου, σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο προϋπολογισμός ρίχνει το βάρος στην υλοποίηση των αναπτυξιακών έργων που δρομολογούνται για όλες τις επαρχίες, περιλαμβανομένων και των συγχρηματοδοτούμενων αναπτυξιακών έργων.

Τέλος, μετά τις "τάσεις εξομάλυνσης" που παρουσίασε το 2016 η αγορά εργασίας στην Κύπρο, εκτιμάται ότι η ανεργία μέχρι το τέλος του έτους θα διαμορφωθεί στο 12,5% του συνολικού εργατικού δυναμικού και να μειώνεται κλιμακωτά από χρόνο σε χρόνο στο 11% για το 2017, στο 10% για το 2018 και στο 9% το 2019.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι

Αν και βάσει του προσχεδίου του προϋπολογισμού δίνεται μια εικόνα σχετικής αισιοδοξίας, σε ένα τόσο αβέβαιο οικονομικό περιβάλλον όσο αυτό το οποίο υπάρχει τα τελευταία χρόνια και εξακολουθεί να επηρεάζει πολύ την ενοποιημένη ευρωπαϊκή αγορά αλλά και την Κύπρο, οι κίνδυνοι είναι κάτι παραπάνω από υπαρκτοί και ικανοί να ανατρέψουν την ευάλωτη τροχιά ανάκαμψης στην οποία έχει εισέλθει η κυπριακή Οικονομία.

Εν προκειμένω, μια ενδεχόμενη αποσταθεροποίηση είναι πιθανό να έχει τη ρίζα της στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο ακόμα δεν έχει εξομαλυνθεί. Το ανησυχητικά υψηλό ποσοστό των κόκκινων δανείων αποδεικνύεται υπόθεση δυσκολότερη από ότι είχε εκτιμηθεί αρχικώς.

Οι τράπεζες, παρά το γεγονός ότι έχουν προχωρήσει στο θέμα των αναδιαρθρώσεων και παρά την περίοδο 12 μηνών που χρειάζεται να περάσει προκειμένου να αποχαρακτηριστεί ένα μη εξυπηρετούμενο δάνειο, ακόμα δεν έχουν επιτύχει τους στόχους τους έτσι ώστε να ξεφορτωθούν τις προβλέψεις που επιβαρύνουν τις οικονομικές τους καταστάσεις και καθυστερώντας να ενισχύσουν την οικονομική τους σταθερότητα.

Το παραπάνω, σε συνδυασμό με το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον, τον πόλεμο στη Συρία, την κλιμάκωση της τρομοκρατίας ως παράγοντα αποσταθεροποίησης, τη μη σταθερότητα στις τιμές του πετρελαίου, ενισχύουν το κλίμα αβεβαιότητας με άμεσο αντίκτυπο στην κυπριακή Οικονομία, με κίνδυνο να χρειαστεί να υπάρξουν ξαφνικές αποκλίσεις από τα προϋπολογισθέντα.

Συνεπώς, οι αρνητικές επιπτώσεις που ενδεχομένως να υποστεί ο κρατικός προϋπολογισμός σε περίπτωση ανατροπής των δεδομένων, αφορούν σε παραμέτρους όπως ο ρυθμός ανάπτυξης, τα κρατικά έξοδα και η ανεργία.