Σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης

Ο Ερντογάν δήλωσε πως τρίτες χώρες ενδεχομένως να εμπλέκονται στα γεγονότα της Παρασκευής
Ο Τούρκος Πρόεδρος υποστήριξε χθες ότι η απόφαση λήφθηκε για να προστατευθεί η δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και προανήγγειλε «κάθαρση» από το κίνημα Γκιουλέν

Σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης τέθηκε η Τουρκία για διάστημα τριών μηνών, όπως ανακοίνωσε αργά χθες βράδυ ο Πρόεδρος της χώρας Ταγίπ Ερντογάν, μετά τις συνεδρίες του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και του Υπουργικού Συμβουλίου. Το τουρκικό Σύνταγμα επιτρέπει

η χώρα να τίθεται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για διάστημα μέχρι έξι μηνών, αλλά η απόφαση τέθηκε σε εφαρμογή χθες και εκπνέει στις 20 Οκτωβρίου.

Εξηγώντας την απόφαση, ο Ερντογάν ανέφερε ότι κρίθηκε αναγκαίο ώστε να ληφθούν μέτρα γρήγορα και αποτελεσματικά, για να αντιμετωπιστεί η οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν. Χαρακτήρισε καρκίνωμα αυτούς που πρόσκεινται στο κίνημα Γκιουλέν και δεσμεύθηκε για «κάθαρση», ενώ τόνισε πως οι πολίτες δεν πρέπει να έχουν την παραμικρή ανησυχία αναφορικά με τη δημοκρατία, το δίκαιο, τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι «η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης θα προστατεύσει αυτές τις αξίες από τις επιθέσεις εναντίον τους».

Δεν ήταν, πάντως, χθες βράδυ ξεκάθαρο τι ρυθμίσεις προνοεί αυτή η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης που αποφασίστηκε, καθώς η νομοθεσία ανοίγει τον δρόμο για άσκηση πολιτικής μέσω προεδρικών διαταγμάτων, όπως ανέφερε το ΑΠΕ. Ο ίδιος ο Ερντογάν δήλωσε πως οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν στο παρελθόν λάβει αντίστοιχα μέτρα έπειτα από τρομοκρατικές επιθέσεις και δεν έχουν κανένα δικαίωμα να ασκήσουν οποιαδήποτε κριτική στην τουρκική απόφαση.

Ξένος δάκτυλος
Για ενδεχόμενη εμπλοκή τρίτων χωρών στο αποτυχημένο πραξικόπημα της Παρασκευής είχε κάνει λόγο λίγο νωρίτερα ο Τούρκος Πρόεδρος, στη συνέντευξη που έδωσε στο δίκτυο Al Jazeera, αν και αρνήθηκε να τις ονοματίσει. Ανέφερε πως στο πραξικόπημα έλαβε μέρος μια μειοψηφία των ενόπλων δυνάμεων της χώρας του, αλλά αυτήν τη στιγμή δεν είναι ξεκάθαρο πόσοι συμμετείχαν.

«Η τρομοκρατική οργάνωση επιχειρούσε η μειοψηφία αυτή να κυριαρχήσει επί της πλειοψηφίας», είπε. Απέρριψε, παράλληλα, τις κατηγορίες εναντίον του, ότι γίνεται αυταρχικός και απειλεί τη δημοκρατία στη χώρα του, λέγοντας ότι «θα παραμείνουμε εντός του δημοκρατικού κοινοβουλευτικού συστήματος, δεν θα απομακρυνθούμε ποτέ από αυτό».
Αναφερόμενος στον αυτοεξόριστο ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο η τουρκική κυβέρνηση παρουσιάζει ως υπεύθυνο για τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου, ο Ερντογάν τον κατηγόρησε ότι οργάνωσε το πραξικόπημα, λέγοντας ότι «δεν νομίζω ότι έχουμε φτάσει στο τέλος της μάχης ενάντια στην τρομοκρατική οργάνωση του Γκιουλέν».

Η Άγκυρα ευελπιστεί ότι οι ΗΠΑ, στις οποίες ζει ο Γκιουλέν, θα τον εκδώσουν στην Τουρκία, ωστόσο οι Αμερικανοί ζητούν αποδεικτικά στοιχεία εναντίον του για να κάνουν κάτι τέτοιο, τα οποία η τουρκική Κυβέρνηση διατείνεται πως έχει αλλά δεν τα γνωστοποιεί. Θα ήταν μεγάλο λάθος εκ μέρους των ΗΠΑ να μην τον εκδώσουν, είπε, «τους δίνουμε όλες τις αποδείξεις». Ο Τούρκος Πρόεδρος ισχυρίστηκε, πάντως, πως δεν θέλει να διασυνδέσει το θέμα της χρήσης από τις ΗΠΑ της αεροπορικής βάσης στο Ιντσιρλίκ με το αίτημα της Άγκυρας για έκδοση του Γκιουλέν.

Κάνει πως δεν ήξερε
Ο Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει να αρνείται ότι γνώριζε εκ των προτέρων για το πραξικόπημα, αναφέροντας πως είχε πάει για τέσσερεις-πέντε ημέρες διακοπές στο Μαρμαρίς και ενημερώθηκε για το πραξικόπημα από τον γαμπρό του. «Στην αρχή δεν το πήρα σοβαρά, δεν ήθελα να πιστέψω στις ειδήσεις. Αλλά μετά, όταν επιβεβαιώθηκε από τις μυστικές υπηρεσίες και άλλα κανάλια, λάβαμε τα αναγκαία μέτρα», υποστήριξε.

Πρόσθεσε πως δυστυχώς υπήρξε αδυναμία στις μυστικές υπηρεσίες και αν υπήρχαν οι σωστές πληροφορίες θα το προλάβαιναν. Υπενθυμίζεται ότι προχθές η στρατιωτική ηγεσία της χώρας είχε δηλώσει πως έλαβε τις πρώτες πληροφορίες από τις μυστικές υπηρεσίες στις 4 το απόγευμα της 15ης Ιουλίου, ενώ το πραξικόπημα εκδηλώθηκε γύρω στις 10.30 το βράδυ της Παρασκευής.

Σε ό,τι αφορά την επαναφορά της θανατικής ποινής, ο Τούρκος Πρόεδρος επανέλαβε πως ο λαός έχει εκφράσει το αίτημα αυτό και αν η Βουλή πάρει την απόφαση αυτή, θα την εγκρίνει. Υποστήριξε, μάλιστα, πως αν η Ε.Ε. σέβεται τη δημοκρατία, θα αποδεχθεί την απόφαση του λαού.

Κι άλλοι ακαδημαϊκοί
Κατά τη διάρκεια της χθεσινής ημέρας και εν αναμονή των αποφάσεων, ο ακαδημαϊκός κόσμος βρέθηκε και πάλι στο στόχαστρο των τουρκικών Αρχών, καθώς είναι ξεκάθαρος, πλέον, ο στόχος της Κυβέρνησης να κάνει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο «ξεκαθάρισμα» σε όσους πρόσκεινται στο κίνημα Γκιουλέν και μπορεί να ασκήσουν επιρροή.

Με εντολή του Συμβουλίου Ανώτατης Παιδείας, απαγορεύθηκε σε όλους τους πανεπιστημιακούς των κρατικών και ιδιωτικών πανεπιστημίων της χώρας να αναλαμβάνουν υπηρεσία στο εξωτερικό και ζητήθηκε η άμεση επιστροφή όσων ακαδημαϊκών βρίσκονται στο εξωτερικό για δουλειά, αφού αξιολογηθεί επιστημονικά η περίπτωσή τους. Εξαιρούνται μόνο όσοι πανεπιστημιακοί βρίσκονται σε πανεπιστήμια του Καζακστάν και της Κιργιζίας. Επίσης παύθηκαν ακόμη τέσσερεις κοσμήτορες, μετά τις εκατοντάδες παύσεις την Τρίτη.

Το Συμβούλιο ζήτησε, επίσης, από τις πρυτανικές Αρχές να πραγματοποιήσουν έρευνα για τυχόν αντιπρυτάνεις, διευθυντές ινστιτούτων και ανωτέρων σχολών, προέδρους τμημάτων και πανεπιστημιακούς σε διοικητικές και μη θέσεις -συμπεριλαμβανομένων και ξένων υπηκόων- που έχουν σχέση με το τάγμα του Φετουλάχ Γκιουλέν και να προβούν διαδικασίες εναντίον τους. Θα πρέπει να ενημερώσουν για τις ενέργειές τους μέχρι τις 5 Αυγούστου.

Επιπλέον, μετά τους 15.200 εργαζόμενους του Υπουργείου Παιδείας, που τέθηκαν σε διαθεσιμότητα προχθές αλλά και την αναστολή των αδειών 21.000 δασκάλων, χθες σε διαθεσιμότητα τέθηκαν ακόμη 6.500 υπάλληλοι του Υπουργείου. Διακόπηκε, παράλληλα, η λειτουργία 626 ιδρυμάτων, κυρίως ιδιωτικών εκπαιδευτικών μονάδων.

Κατηγορίες σε 99
Οι πιο πολλοί από τους συλληφθέντες για ανάμειξη στο πραξικόπημα προέρχονται από τις τάξεις των ενόπλων δυνάμεων. Όπως έγινε χθες γνωστό, επίσημα έχουν μέχρι στιγμής απαγγελθεί κατηγορίες σε 99 από αυτούς, ενώ άλλοι 14 παραμένουν υπό κράτηση. Ο αριθμός αυτός κρίνεται ιδιαίτερα μεγάλος, αν ληφθεί υπ' όψιν το γεγονός πως συνολικά υπηρετούν στον στρατό περίπου 360 ανώτατοι αξιωματικοί.

Έχουν, επίσης, τεθεί σε διαθεσιμότητα 262 από τους στρατοδίκες και τους εισαγγελείς των στρατοδικείων της χώρας, για τους οποίους διεξάγονται έρευνες. Στην Άγκυρα χθες παύθηκαν και 900 αστυνομικοί. Συνολικά περίπου 60.000 στρατιώτες, αστυνομικοί, δικαστές, δημόσιοι υπάλληλοι και εκπαιδευτικοί έχουν απομακρυνθεί από την εργασία τους τα τελευταία εικοσιτετράωρα, ενώ οι συλληφθέντες φαίνεται να ξεπερνούν τις 10.000.

Πάνω μόνο οι… σημαίες
Ο οίκος αξιολόγησης Standard and Poor's ανακοίνωσε χθες ότι μείωσε κατά μία βαθμίδα το κρατικό αξιόχρεο της Τουρκίας σε BB (από BB+), εκφράζοντας ανησυχία για την εξασθένηση των μηχανισμών ελέγχου και εξισορρόπησης της εξουσίας και την περίοδο αβεβαιότητας στην οποία εισήλθε η χώρα μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος.

Στην ανακοίνωσή του, ο S&P σημειώνει ότι η προοπτική του νέου κρατικού αξιόχρεου είναι αρνητική, κάτι που σημαίνει ότι ενδέχεται να υποβαθμιστεί εκ νέου μεσοπρόθεσμα. Σχολιάζοντας την αξιολόγηση, ο Ταγίπ Ερντογάν διερωτήθηκε «τι σχέση έχετε εσείς με την Τουρκία;».

Υπάρχει, πάντως, ένας τομέας της τουρκικής οικονομίας που τα πάει εξαιρετικά καλά από την 15η Ιουλίου και έκτοτε, καθώς σημαντική αύξηση καταγράφεται στην αγορά σημαιών από την ημέρα εκδήλωσης του αποτυχημένου πραξικοπήματος. Όπως αναφέρουν δημοσιεύματα, οι κατασκευαστές τουρκικών σημαιών εργάζονται πυρετωδώς για να ανταποκριθούν στη ζήτηση που έχει προκύψει, καθώς από την Παρασκευή έχουν πωληθεί περίπου 1,5 εκατομμύριο σημαίες.

Σύμφωνα, δε, με τον Ορκούν Αλτιέρ, ιδιοκτήτη μιας κατασκευάστριας εταιρείας, οι πωλήσεις αναμένεται να εκτοξευθούν στα πέντε εκατομμύρια τις επόμενες ημέρες. «Όλοι θέλουν σημαίες αυτήν τη στιγμή. Δεν μου έμεινε καμιά για να κρεμάσω στο σπίτι μου», είπε. Οι τουρκικές σημαίες αναρτώνται σε κτήρια και οχήματα, ενώ πολλοί πολίτες τις έχουν μαζί τους στις διαδηλώσεις στους δρόμους.

Του έκοψαν τη σύνταξη
Πάντως η τουρκική κυβέρνηση φρόντισε να εξηγήσει στον Γκιουλέν πόσο ανεπιθύμητος είναι αποκόπτοντάς του τη… σύνταξη. Σύμφωνα με το πρακτορείο Ανατολή, το Τουρκικό Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων «διέκοψε την καταβολή της σύνταξης του ηγέτη της τρομοκρατικής οργάνωσης FETO Φετουλάχ Γκιουλέν και τον διέγραψε από τα μητρώα κοινωνικής ασφάλισης». Το γεγονός αυτό καθιστά τον αυτοεξόριστο ιεροκήρυκα, που δεν έχει οικονομικό πρόβλημα, κατά 380 ευρώ τον μήνα φτωχότερο, που είναι και η υψηλότερη σύνταξη που μπορεί να πάρει κάποιος στην Τουρκία.