Πότε πρέπει να χειρουργηθώ στη Σπονδυλική Στήλη;

Πού και πότε σταματάει αλήθεια η συντηρητική αγωγή και υπάρχει ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση στη Σπονδυλική Στήλη;

Ποιος έχει την ευθύνη να ''ανακοινώσει'' στον ασθενή ότι χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση για να λύσει το πρόβλημα του;

Γιατί ο ασθενής πιστευεί ότι αν παέι στον Νευροχειρουργό θα του προτείνει αμέσως επέμβαση και γιατί αυτό υποστηρίζεται και από μέρος της ιατρικής κοινότητας (κυρίως παθολογικού τομέα);

Είνα αλήθεια ότι υπάρχει ένας ''μύθος'' γύρω από την Χειρουργική της Σπονδυλικής Στήλης. Ακόμα και καλά καταρτισμένοι σε άλλες ειδικότητες

ιατροί θεωρούν τον τομέα αυτό ταμπού και προτρέπουν τους ασθενείς που τους συμβουλέυονται να μην προτιμήσουν χειρουργική λύση αλλά να μάθουν να ζουν με το πρόβλημα τους (δηλαδή με τον πόνο τους) ή να εξαντλησουν τα περιθώρια μέχρι να εγκατασταθεί νευρολογική αδυναμία. Αυτό είναι απαράδεκτο και δείχνει άγνοια και προχειρότητα στην αντιμετώπιση που πραγματικά επιθυμεί ο ασθενής.

Πρέπει όλοι να καταλάβουμε ότι όπως και το υπόλοιπο σώμα μας γερνάει και εκφυλίζεται, το ίδιο (και ίσως ακόμα ταχύτερα) συμβαίνει με την Σπονδυλικής μας Στήλη. Έτσι το μυικό μας σύστημα αδυνατίζει, οι σύνδεσμοι χαλαρώνουν, οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι αφυδατώνονται και χάνουν την λειτουργία τους, οι σπόνδυλοι χάνουν την πλαστικότητα και πυκνότητα τους και πολύ συχνά σπάζουν.

Όπως ένα ισχίο σπάει λόγω οστεοπόρωσης και χρήζει άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης, το ίδιο συμβαινει και με τον σπόνδυλο ο οποίος για τον ίδιο λόγο μπορεί να υποστεί κάταγμα και να χρειάζεται άμεσα επέμβαση. Γιατί όμως ο ασθενής (ακόμα και με την συμβουλή ιατρού) δεν αποδέχεται την ιδέα της επέμβασης σε ένα κάταγμα σπονδύλου με την ίδια ευκολία που θα δεχτει και την επέμβαση για ένα κάταγμα στο ισχίο;

Συνήθως τα περιστατικά με πρόβλημα στη Σπονδυλική Στήλη αναζητούν λύση σε γραφεία παθολόγων, νευρολόγων, ρευματολόγων ή ακομά και νευροχειρουργων/ορθοπαιδικών που μόνο επιφανειακή σχέση έχουν με την κατανόηση της εμβιομηχανικής και παθολογίας της Σπονδυλικής Στήλης. Στο βωμό της αμοιβής της επίσκεψης οι ασθενείς μπορεί να αναλώνονται σε ποικίλες θεραπείες με φάρμακα άνευ χρησιμότητας και με την τρομοκρατία ''να γλιτώσουμε το χειρουργείο'' και ας βολευτούμε αν χρειαστεί με κάτι λιγότερο από το προσδοκόμενο και επιθυμητό. Τελικά η παραπομπή στον χειρουργό γίνεται οταν πλέον πραγματικά δεν υπάρχει άλλη επιλογή πέρα της επέμβασης είτε διότι η θεραπεία που ακολουθήθηκε ήταν λανθασμένη έιτε επειδή η παθολογία ήταν από την αρχή και απαιτούσε χειρουργική θεραπεία.

Στην πραγματικότητα όμως η παραπομπή δεν γίνεται σε έναν χειρουργό αλλά σε έναν επιστήμονα που ασχολείται με όλο το φάσμα της παθολογίας της Σπονδυλικής Στήλης. Ο εξειδικευμένος ιατρός Σπονδυλικής Στήλης πρέπει να αναλαμβάνει τον ασθενή από την πρώτη στιγμή και να είναι σε θέση να ακολουθήσει όλο το πρωτόκολλο αγωγής: στοχευμένη στο πρόβλημα φαρμακευτική αγωγή και/ή ενέσιμη θεραπεία, παραπομπή σε φυσικοθεραπευτή και παράλληλη παρακολούθηση, ελάχιστα επεμβατική ή κλασσική χειρουργική θεραπεία, όπου αυτό είναι απαραίτητο. Είναι επίσης σε θέση να αποφύγει βήματα του πρωτοκόλου αυτού που εκ προοιμίου και βάσει γνώσης και εμπειρίας δεν θα προσφέρουν τίποτα. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται άσκοπες θεραπείες και πάνω απ' όλα καθυστερήσεις με καταστροφικά μερικές φορές αποτελέσματα.

Τρανό παράδειγμα κλασσικής λανθασμένης αντιμετώπισης αποτελεί ο ασθενής με αποτυχημένη χειρουργική επέμβαση στη Σπονδυλική Στήλη. Ο ίδιος δεν επισκέπτεται χειρουργό είτε επειδή φοβάται είτε επειδή τον διαβεβαίωσαν ψευδώς οτι όλα είναι καλά. Αλήθεια ποια παθολογική ειδικότητα είναι σε θέση να αξιολογήσει μία χειρουργικη΄επέμβαση αν είναι επιτυχης ή όχι και αν μπορεί και πρέπει να χειρουργηθεί ξανά; Συνήθως οι ασθενείς αυτοί κατευθύνονται τελείως λάθος, λαμβάνουν θεραπείς και αγωγές για χρόνιο πονο με ελάχιστη ή καθόλου βελτίωση και τελικά αναπτύσσουν πληθος ψυχοσωματικών προβλημάτων και η αντιμετώπιση του καταλήγει να είναι αδύνατη.

Σε μία ιδανική κατάσταση ο ασθενής με πρόβλημα στη Σπονδυλική Στήλη πρέπει να κατευθύνεται αμέσως από την πρωτοβάθμια περίθαλψη στον ειδικό ιατρό Σπονδυλικής Στήλης, χωρίς ενδιάμεση παραπομπή, όπως ακριβώς ένα γυναικολογικό πρόβλημα κατευθύνεται στον γυναικολόγο χωρίς δεύτερη σκέψη. Ο υπευθυνός ιατρός Σπονδυλικής Στήλης θα καθορίσει το πλάνο θεραπείας και θα αναζητήσε,ι αν κριθεί απαραίτητο , περισσότερες πληροφορίες από άλλες ειδικότητες (νευρολόγο, ρευματολόγο, γενικό ορθοπαιδικό ,ενδοκρινολόγο κτλ). Ο ίδιος ιατρός πρέπει να αναλάβει και τον ρόλο ενημέρωσης του ασθενούς για ενδεχομενη χειρουργική θεραπεία εφοσον αυτό κριθει απαραίτητο και να αναλάβει τελικά την θεραπεία αυτή. Φυσικά στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί η σημασία της ειλικρίνειας και του επαγγελματισμού του ιατρού-χειρουργού ο οποίος από την φύση του έχει μια τάση να ''σπρώχνει'' τον ασθενή προς την λύση του χειρουργείου ακόμα και όταν αυτό δεν είναι απαραίτητο. Αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει και είναι άλλο τόσο ανεπίτρεπτο.

Συμπέρασμα

Ο ειδικος ιατρός-χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης αποφασίζει πότε ο ασθενής πρέπει να χειρουργηθεί και ο ασθενής σε κάθε περίπτωση και αφού ενημερωθεί αποφασίζει αν θα δεχτεί ή όχι την ενδεδειγμένη χειρουργική θεραπεία. Αλλά ακόμα και αν λογω φόβου ο ασθενής αρνηθει θα πρέπει ο θεράπων να είναι σε θέση να προτείνει εναλλακτικούς τρόπους αντιμετώπισης ακόμα κι αν αυτοί δεν είναι πλήρως θεραπευτικοί αλλά κυρίως ανακουφιστικοί.

Δρ Μανώλης Γ. Πετρίδης, Νευροχειρουργός, εξειδικευμένος Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης