Ναγκόρνο Καραμπάχ: Ο Καύκασος φλέγεται ξανά - Φόβοι για περαιτέρω κλιμάκωση

Τρία χρόνια μετά τον δεύτερο πόλεμο των 44 ημερών μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας, ο εφιάλτης μιας νέας σύρραξης ξύπνησε στον Καύκασο.  Το Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσε την Τρίτη (19/9) στρατιωτική επιχείρηση, βομβαρδίζοντας με μονάδες πυροβολικού και μη επανδρωμένα αεροπλάνα τον αρμενικό θύλακο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ο οποίος βρίσκεται εντός της επικράτειας του Αζερμπαϊτζάν, αλλά έχει ανακηρυχθεί αυτόνομη Δημοκρατία του Αρτσάχ από τον Δεκέμβριο του 1991.

Η Αρμενία κατήγγειλε την «ευρείας κλίμακας επίθεση» που εξαπέλυσε το Αζερμπαϊτζάν, εκτιμώντας ότι στόχος του Μπακού είναι να πραγματοποιήσει

την «εθνοκάθαρση» σε αυτόν τον διαφιλονικούμενο θύλακα στο νότιο Καύκασο, ο οποίος κατοικείται κυρίως από Αρμενίους. Ο Αρμένιος πρωθυπουργός Νικόλ Πασινιάν κατηγορεί τους Αζέρους ότι θέλουν «να σύρουν την Αρμενία στις εχθροπραξίες». Η αντιπολίτευση στην Αρμενία τον κατηγορεί για την ήττα του 2020 και ο ίδιος χθες κατήγγειλε τις εκκλήσεις «για πραξικόπημα» στη χώρα του. Εξάλλου το βράδυ ξέσπασαν στο Γερεβάν συγκρούσεις μεταξύ της αστυνομίας και διαδηλωτών που τον κατηγορούσαν ως «προδότη» και ζητούσαν την παραίτησή του.

Από την πλευρά του το Αζερμπαϊτζάν ισχυρίζεται ότι άρχισε «τοπικές αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις» στην αποσχισθείσα περιοχή Ναγκόρνο Καραμπάχ, προκειμένου να αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη στον θύλακα. «Στο πλαίσιο των μέτρων αυτών εξουδετερώθηκαν, με τη βοήθεια όπλων υψηλής ακρίβειας, θέσεις των ενόπλων δυνάμεων της Αρμενίας, καθώς και στρατιωτικές εγκαταστάσεις στη γραμμή του μετώπου και βαθιά» στο έδαφος του θύλακα, διευκρίνισε το υπουργείο Άμυνας του Αζερμπαϊτζάν.

Το υπουργείο τόνισε ότι σκοπεύει «να αφοπλίσει τις ένοπλες δυνάμεις της Αρμενίας, να διασφαλίσει και την αποχώρησή τους από τα εδάφη μας και να εξουδετερώσει τις στρατιωτικές τους υποδομές». Παράλληλα επεσήμανε ότι βάλλει εναντίον νόμιμων στρατιωτικών στόχων και όχι εναντίον πολιτών ή μη στρατιωτικών υποδομών στο πλαίσιο της προσπάθειάς του να «αποκαταστήσει τη συνταγματική τάξη της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν».

Παρά τους ισχυρισμούς του Μπακού, από τις συγκρούσεις έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον 29 άνθρωποι. Οι αυτονομιστές του θύλακα έκαναν λόγο για 27 νεκρούς, ανάμεσά τους δύο άμαχοι, και περισσότερους από 200 τραυματίες, ενώ περίπου 7.000 κάτοικοι 16 περιοχών απομακρύνθηκαν από τις εστίες τους. Το Αζερμπαϊτζάν επεσήμανε ότι δύο άμαχοι σκοτώθηκαν στις περιοχές που ελέγχει. Στην πόλη Σούσα, ένας οικοδόμος σκοτώθηκε από βλήμα όλμου και ένας ακόμη άμαχος έχασε τη ζωή του στην περιοχή Αγκντάμ. Οι αυτονομιστές δήλωσαν ότι σε πολλές πόλεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπως και στη, πρωτεύουσά του Στεπανακέρτ, σημειώνονται «σφοδρά πυρά» που έχουν στόχο και μη στρατιωτικές υποδομές. Οι ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν επεσήμαναν ότι έκαναν χρήση του «πυροβολικού», ρουκετών, επιθετικών drones και αεροσκαφών, ενώ ανακοίνωσαν ότι κατέλαβαν 60 θέσεις των Αρμένιων.

Το Ναγκόρνο Καραμπάχ αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν, αλλά οι κάτοικοί του είναι στην πλειονότητά τους Αρμένιοι. Ο θύλακας αποσχίστηκε έπειτα από πόλεμο στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Το 2020, το Αζερμπαϊτζάν ανακατέλαβε εδάφη μέσα και γύρω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ έπειτα από έναν πόλεμο σύντομης διάρκειας, ο οποίος κατέληξε σε εκεχειρία με τη μεσολάβηση της Ρωσίας. Στον πόλεμο του 2020, η Αρμενία ηττήθηκε και αναγκάστηκε να παραχωρήσει μεγάλες εκτάσεις εδάφους στο Αζερμπαϊτζάν.

Στον πόλεμο του 2020 οι Αζέροι ανακατέλαβαν εδάφη που είχαν κερδίσει οι Αρμένιοι το 1991, αφήνοντας μόνο έναν ανοιχτό διάδρομο ανάμεσα στην Αρμενία και το Ναγκόρνο-Καραμπάχ για την τροφοδοσία με τα αναγκαία είδη. Την ανακωχή εγγυήθηκε η Ρωσία, παραδοσιακός σύμμαχος της Αρμενίας, όπου διατηρεί στρατιωτική βάση, στέλνοντας στην περιοχή 3.000 στρατιώτες της ως ειρηνευτική δύναμη. Ωστόσο, το τελευταίο διάστημα οι Αζέροι έκλεισαν τον διάδρομο, υποστηρίζοντας ότι χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά αρμενικών όπλων και στρατευμάτων.

Διεθνείς αντιδράσεις

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ζήτησε «τον άμεσο τερματισμό των συγκρούσεων» στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, εναντίον του οποίου το Αζερμπαϊτζάν εξαπέλυσε χθες, Τρίτη, νέα επίθεση με αποτέλεσμα τουλάχιστον 29 άνθρωποι να έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής.

Τρία χρόνια έπειτα από έναν πόλεμο που κατέληξε στην ήττα της Αρμενίας, η χθεσινή ανάφλεξη των συγκρούσεων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ συζητήθηκε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, με τη Γαλλία να ζητεί την έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Η συνεδρίαση αυτή ενδέχεται να πραγματοποιηθεί «τις επόμενες ημέρες», δήλωσαν στο AFP δύο διπλωματικές πηγές, αναφέροντας ως πιθανή ημέρα διεξαγωγής της την Πέμπτη.

Από την πλευρά του ο Γκουτέρες ζήτησε «με τον πιο έντονο τρόπο να τερματιστούν οι συγκρούσεις, να υπάρξει αποκλιμάκωση και να γίνουν αυστηρά σεβαστές η εκεχειρία του 2020 και οι αρχές του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου», σύμφωνα με ανακοίνωση που εξέδωσε χθες, Τρίτη, το βράδυ ο εκπρόσωπός του Στεφάν Ντιζαρίκ.

Η Ρωσία επίσης ζήτησε σήμερα το πρωί «να τερματιστεί αμέσως η αιματοχυσία, να σταματήσουν οι εχθροπραξίες και οι απώλειες αμάχων», ανακοίνωσε το υπουργείο Εξωτερικών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν βαθιά για τις στρατιωτικές ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και καλούν το Μπακού να τις σταματήσει αμέσως, δήλωσε εξάλλου ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Άντονι Μπλίνκεν.