Κατακλυσμός: Παιχνίδια με το νερό βγαλμένα από την παράδοση

Κορυφώνονται σήμερα οι εορτασμοί του Κατακλυσμού σε όλες τις πόλεις της ελεύθερης Κύπρου, και κυρίως στις παράλιες, στις οποίες χιλιάδες κόσμου σπεύδουν για να απολαύσουν τη θάλασσα και να παίξουν με το νερό, όπως προστάζει άλλωστε και η παράδοση.

Σημειώνεται πως η γιορτή του Κατακλυσμού αποτελεί από τα παλιά χρόνια μια από τις πιο όμορφες λαϊκές γιορτές και χιλιάδες κόσμου απολαμβάνουν τη θάλασσα, με χορούς και τραγούδια. Η τριήμερη γιορτή του Κατακλυσμού γιορτάζεται από θρησκευτικής πλευράς την Κυριακή της

Πεντηκοστής και τη Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος. Σύμφωνα με την ιστορία, αντλεί τις ρίζες της από τη «Γένεση» της Παλαιάς Διαθήκης, από την Ελληνική Μυθολογία και την Κυπριακή Λαογραφία, που είναι συνδεδεμένη με τη Θεά Αφροδίτη, την αναδυόμενη θεά του έρωτα από τα δαντελένια ακρογιάλια της Πάφου.

Η λατρεία της Αφροδίτης

Στην Κυπριακή Λαογραφία, το λαϊκό πανηγύρι του κατακλυσμού, ως έθιμο, έχει καθιερωθεί στην Κύπρο με τη λατρεία της θαλασσογέννητης Παφίας θεάς Αφροδίτης και του εραστή της Άδωνη. Οι εορτασμοί συμβόλιζαν την αναγέννηση της γης, τη γονιμότητά της και την καρποφορία της. Οι γιορτές πλαισιώνονταν με λουτρά του καθαρμού και με αθλητικούς αγώνες, με τραγούδια και με ποιητικούς και μουσικούς διαγωνισμούς, έθιμα που διασώθηκαν και διατηρούνται μέχρι σήμερα.

Οι άλλες εκδοχές

Η πρώτη εκδοχή της γιορτής του Κατακλυσμού στηρίζεται στο βιβλίο της Γένεσης, βάση του οποίου η επιφάνεια της γης κατεκλύσθη από τεράστια καταρροή ομβρίων υδάτων και καταστράφηκε κάθε βλάστηση. Αποτέλεσμα ήταν να καταπνιγεί κάθε ζωή επί της γης. Αυτό γινόταν ως τιμωρία των ανθρώπων, επειδή ο Θεός είδε ότι επληθύνθησαν επί της γης οι αμαρτίες τους και απομακρύνθηκαν από τις εντολές Του. Από τη γενική καταστροφή διασώθηκε μόνον ο Νώε με την οικογένειά του, γιατί αυτός και η οικογένειά του έτυχαν της «θείας χάριτος». Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη εκδοχή, κατ’ εντολήν του Θεού, ο Νώε κατασκεύασε ξύλινη κιβωτό, μήκους τριακοσίων πήχεων, πλάτους πεντήκοντα, ύψους τριάκοντα, στην οποία εισήλθε αυτός και η οικογένειά του, με αρκετά τρόφιμα και ανά ένα ζεύγος απ’ όλα τα ζώα και ερπετά της γης, αφού την ασφάλισε από μέσα και απ’ έξω.

Για 150 μέρες συνέχισαν ραγδαίες βροχές που κάλυψαν την επιφάνεια της γης και κάθε ζωή επί της γης εξαφανίστηκε. Η κιβωτός επέπλεε πάνω στα νερά και όταν αυτά άρχισαν να υποχωρούν στις κοίτες τους, η κιβωτός κάθισε στο όρος Αραράτ. Αργότερα έστειλε έξω από την κιβωτό κόρακα, ο οποίος όμως δεν επανήλθε. Τότε έστειλε περιστέρα, η οποία, όμως, μη ευρούσα ξηρά ή δέντρο για να καθίσει, επανήλθε στην Κιβωτό. Έτσι ο Νώε αντιλήφθηκε ότι τα ύδατα δεν είχαν υποχωρήσει εντελώς. Μετά από λίγες μέρες ο Νώε έστειλε πάλι την περιστέρα, η οποία αυτήν τη φορά επανήλθε φέροντας στο ράμφος της κλάδον ελαίας και στα πόδια της λάσπη. Τότε ο Νώε αντιλήφθηκε ότι τα ύδατα αποσύρθηκαν τελείως από την επιφάνεια της γης και άνοιξε την Κιβωτό, από την οποία βγήκαν τα ζώα και τα ερπετά, καθώς και η οικογένειά του. Στον ουρανό φάνηκε ουράνιο τόξο, ως σημείο ότι δεν θα ξαναγινόταν άλλος κατακλυσμός.

Ο Κατακλυσμός του Δευκαλίωνα

Η δεύτερη εκδοχή προέρχεται από την ελληνική Μυθολογία, βάση της οποίας έγιναν δύο κατακλυσμοί. Ο πρώτος, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και τον Απολλώνιο, κατέκλυσε τη γη από τα ύδατα και τα πάντα εξαφανίσθηκαν, πλην της θυγατρός του Ποσειδώνα, την οποίαν αργότερα γονιμοποίησε ο Θεός Ήλιος. Ο δεύτερος κατακλυσμός έγινε επί της εποχής του Δευκαλίωνα, γιου του Προμηθέα. Για να τιμωρήσει ο Ζευς τους ασεβείς επί της γης, απογόνους των Τιτάνων, αποφάσισε να τους εξολοθρεύσει με τη συγκατάθεση όλων των θεών του Ολύμπου. Από τον δεύτερο κατακλυσμό διασώθηκε μόνον ο Δευκαλίωνας με τη σύζυγό του Πύρρα, σε πλοίο που κατασκεύασαν κατά συμβουλήν του Προμηθέα.

Το πλοίο στάθμευσε επί τους όρους Άθω και κατ’ άλλους επί του όρους Όθρυς ή στον Παρνασσό. Μετά την αποχώρηση των υδάτων το ζεύγος Δευκαλίωνα βγήκε από το πλοίο και έκανε θυσίες, για να ευχαριστήσει τον Δία. Τότε ο Δίας έστειλε τον θεό Ερμή προς τον Δευκαλίωνα και τον ρώτησε τι επιθυμία είχε, η δε απάντηση ήταν «θέλω ανθρώπους». Τότε, ο Δίας, σύμφωνα με χρησμό του Μαντείου της Θέμιδος, συμβούλευσε τον Δευκαλίωνα και την Πύρρα να ρίχνουν πίσω τους λίθους ή τα οστά της μητέρας τους, που ήταν αυτή η ίδια Γη. Οι ριπτόμενοι από τον Δευκαλίωνα λίθοι γίνονταν άντρες και οι ριπτόμενοι από την Πύρρα γίνονταν γυναίκες. Έτσι κατοικήθηκε πάλιν η γη από το ανθρώπινο γένος.

Οι εορτασμοί σήμερα

Στις μέρες μας, ο Κατακλυσμός γιορτάζεται με τον πανηγυρισμό της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος, κυρίως στις παραλιακές πόλεις. Την ημέρα αυτή, συνηθίζεται να καταβρέχει ο ένας τον άλλο με νερό, και όλοι γίνονται μούσκεμα, με γέλια και αστεία. Ο κόσμος τρέχει προς την παραλία για να απολαύσει το μπάνιο του και τα διάφορα θαλάσσια σπορ.

Το λαϊκό τούτο πανάρχαιο έθιμο συμβολίζει τον αγιασμό της ψυχής και του σώματος, όπως και την ανανέωση της ζωής με τον εμβαπτισμό του ανθρώπου στην καθαρτήρια δύναμη του «ζώντος ύδατος», που οι αρχαίοι το θεωρούσαν στοιχείο θεϊκό.

Το τριήμερο του Κατακλυσμού, οι δήμοι των παράλιων περιοχών συνηθίζουν να διοργανώνουν εκδηλώσεις και πανηγύρια με χορούς (παραδοσιακούς και μοντέρνους), μουσική και τραγούδι.

ΠΗΓΗ: Πληροφορίες από την εφημερίδα Σημερινή

Διαβάστε ακόμα:

Εορτασμοί για τον Κατακλυσμό στο κάστρο της ΠάφουΚορυφώνονται οι εκδηλώσεις για τον «Κατακλυσμό» στη Λάρνακα Αγία Νάπα και Παραλίμνι γιορτάζουν την ημέρα του Κατακλυσμού