Ερντογάν: Η φρενήρης κούρσα της εξουσίας

Οργωσε τη χώρα για να μιλήσει σε δεκάδες συγκεντρώσεις, δυναμίτισε τα πλήθη μέχρι που έχασε τη φωνή του. Ο ακούραστος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν οραματίζεται τον θρίαμβό του στη σημαντικότερη ψηφοφορία της ζωής του.

Εννέα μήνες αφού αντιμετώπισε την αιματηρή απόπειρα πραξικοπήματος, ο 63χρονος πρόεδρος της Τουρκίας έχει ποντάρει όλες του τις μάρκες στο δημοψήφισμα για τη συνταγματική

Για τους υποστηρικτές του Ερντογάν, η μεταρρύθμιση είναι αναγκαία για «να διασφαλισθεί η σταθερότητα στην κορυφή του Κράτους». Οι αντίπαλοί του καταγγέλλουν ένα κείμενο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του σημερινού προέδρου, που κατηγορείται για αυταρχική παρεκτροπή.

Την στιγμή που η έκβαση του αποτελέσματος της ψηφοφορίας αναγγέλλεται αβέβαιη, ο Ερντογάν προσπάθησε να εξασφαλίσει τις τελευταίες εβδομάδες υποστήριξη, μιλώντας καθημερινά σε συγκεντρώσεις από το κουρδικό Ντιγιάρμπακιρ μέχρι τη Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη, από την οποία ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα.

Στο τέλος, αναγκάσθηκε να ακυρώσει στα τέλη Μαρτίου ομιλίες στα ανατολικά της χώρας, λόγω αφωνίας που του επιβλήθηκε.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας εκμεταλλεύθηκε εξαντλητικά τις ικανότητες του δεινού αγορητή, με ομιλίες πασπαλισμένες με εθνικιστικό ποιητικό λόγο και στίχους του κορανίου, φροντίζοντας να κάνει μεγάλες παύσεις για να ερεθίσει τα πλήθη.

«Ο Ερντογάν είναι ένας ιμάμης, με την έννοια του αγορητή, που μπορεί να δυναμιτίσει τα πλήθη, να προκαλέσει το κλάμα, αλλά και τον φόβο», λέει ο Σαμίμ Ακγκενούλ, καθηγητής του Πανεπιστημίου του Στρασβούργου. «Ο οίστρος του είναι εντυπωσιακός».

Κληρονομιά

Εάν ο Ερντογάν περιγράφεται στη Δύση ως ακλόνητος σουλτάνος, αυτή η φρενήρης κούρσα εν όψει του δημοψηφίσματος αποκαλύπτει, σύμφωνα με την Αϊντίν Αϊντινταμπάς, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων, ότι ο έλεγχός του επί των εξελίξεων δεν είναι πλήρης.

«Ο Ερντογάν είναι υποχρεωμένος να συνεχίσει να επικρατεί σε ψηφοφορίες για να παραμείνει στη εξουσία και είναι αναγκασμένος να βρίσκεται σε διαρκή εκστρατεία», εξηγεί.

Από την έλευση του κόμματός του, του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), στην εξουσία το 2002, ο Ερντογάν έχει αντιμετωπίσει περί τις δέκα ψηφοφορίες. Επικράτησε σε όλες.

Το δημοψήφισμα της Κυριακής έρχεται έπειτα από την εξαντλητικότερη χρονιά της πολιτικής καριέρας του, που σημαδεύτηκε από αλυσιδωτές φονικές τρομοκρατικές επιθέσεις και από την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης και 16ης Ιουλίου.

Η εικόνα ενός κάτωχρου Ερντογάν να απευθύνεται προς το έθνος μέσω ενός smartphone εκείνη τη νύκτα, έχει χαραχθεί στη μνήμη των ανθρώπων. Το ίδιο και η θριαμβευτική του άφιξη στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης τα ξημερώματα, για να κηρύξει την ήττα των πραξικοπηματιών.

Ο Ερντογάν, που κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική ζωή εδώ και 15 χρόνια, μοιάζει αποφασισμένος να σημαδέψει ανεξίτηλα και την ιστορία της, όπως και ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ.

«Ενας γάιδαρος πεθαίνει, το σαμάρι του παραμένει. Ενας άνθρωπος πεθαίνει, το έργο του παραμένει», επαναλαμβάνει συχνά ο Ερντογάν, πληθαίνοντας επίσης τις αναφορές του στον σουλτάνο Μωάμεθ Β' που κυρίευσε την Κωνσταντινούπολη το 1453.

Ηδη τα γιγάντια κατασκευαστικά του έργα έχουν μεταμορφώσει το πρόσωπο της Τουρκίας, κυρίως την Κωνσταντινούπολη, όπου μία τρίτη τεράστια γέφυρα στον Βόσπορο ενώνει την ασιατική με την ευρωπαϊκή πλευρά της πόλης.

Ραΐς

Γεννημένος στο Κασέμπασα, λαϊκή συνοικία της Κωνσταντινούπολης, ο Ερντογάν τονίζει την ταπεινή του καταγωγή. Τελείωσε θρησκευτικό λύκειο, έγινε πωλητής του δρόμου, για ένα διάστημα φιλοδόξησε να γίνει ποδοσφαιριστής, αλλά τελικά στράφηκε στην πολιτική, με εφαλτήριο το ισλαμικό κίνημα.

Το 1994, εξελέγη δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, ενώ το 2002, το AKP θριαμβεύει στις βουλευτικές εκλογές και ο ίδιος αναλαμβάνει την πρωθυπουργία έναν χρόνο αργότερα, αφού αμνηστευθεί για ποινή φυλάκισης που του έχει επιβληθεί επειδή ανάγνωσε δημόσια θρησκευτικό ποίημα.

Ο «Ραΐς» παραμένει για τους υποστηρικτές του ο άνθρωπος του οικονομικού θαύματος και των μεταρρυθμίσεων που απελευθέρωσαν τη θρησκευτική και συντηρητική πλειοψηφία της χώρας από την κυριαρχία της κοσμικής ελίτ.

Ομως, μετά τις μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις της άνοιξης του 2013 και τη βίαιη καταστολή τους, συγκέντρωσε τις επικρίσεις των πολέμιών του, που του καταλογίζουν αυταρχική και ισλαμική παρεκτροπή.

Στο πλαίσιο της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που κήρυξε στην Τουρκία μετά την απόπειρα του πραξικοπήματος, οι τουρκικές αρχές εξαπέλυσαν πογκρόμ κατά δικαστικών, αστυνομικών, δημοσιογράφων, επιχειρηματικού κόσμου, φιλοκούρδων πολιτικών, πανεπιστημιακών...

Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι παρά το φλογερό του ταμπεραμέντο, ο πραγματιστής Ερντογάν μπορεί να κατεβάσει τους τόνους απέναντι στην Ευρώπη και να κάνει μία κίνηση ανοίγματος προς τους Κούρδους. Μετά το δημοψήφισμα και εάν νικήσει.

Η συνταγματική αναθεώρηση που επιδιώκει, θα του επιτρέψει να παραμείνει στην εξουσία, θεωρητικά, μέχρι το 2029. Τότε θα είναι 75 ετών.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ