Αξίζει τελικά ή όχι να ψηφίσουμε στις εκλογές; (vid)

Στο συμπέρασμα ότι οι πολίτες αξίζει να προσέλθουν στην κάλπη την Κυριακή προκειμένου να ασκήσουν το δημοκρατικό τους δικαίωμα στο πλαίσιο των προεδρικών εκλογών, παρά τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζει η δημοκρατία ως πολιτειακό σύστημα και παρά τις δομικές της αδυναμίες, κατέληξαν ο δικηγόρος Γιώργος Κολοκασίδης και ο Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου Σταύρος Τομπάζος.

Συμμετέχοντας σε ραδιοφωνική συζήτηση στην εκπομπή «Όλα στο φως» του

Ράδιο Πρώτο, περί Δημοκρατίας, ο κ. Τομπάζος ανέφερε ότι πάντα υπάρχει μια πολιτική διακύβευση η οποία μπορεί να μην βρίσκεται «στο ύψος των προβλημάτων» που αντιμετωπίζει σήμερα ο τόπος, ωστόσο η αποχή από τη διαδικασία είναι σαν να καταμερίζει κανείς την ψήφο του σε όλους τους υποψήφιους, περιλαμβανομένων και των πιο ακραίων.

Από την πλευρά του, ο κ. Κολοκασίδης ανέφερε ότι στις επερχόμενες εκλογές «υπάρχει διακύβευμα», με το κυπριακό να βρίσκεται και αυτό στην πλάστιγγα μαζί με τη διακυβέρνηση του τόπου. «Ακόμα κι αν δεν στηρίζει κάποιος καμία από τις πολιτικές δυνάμεις, καλύτερα να δώσει λευκή ψήφο, να συμμετάσχει, να δείξει ότι πήγε μέχρι την κάλπη και τους μηδένισε όλους, παρά να μείνει στον καναπέ», είπε.

Όσον αφορά στη Δημοκρατία όπως αυτή υπάρχει και εφαρμόζεται εν έτει 2018 τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και διεθνώς, ο κ. Τομπάζος τη χαρακτήρισε «ταλαιπωρημένη».

«Η οικονομική κρίση, δυστυχώς οδήγησε σε πολύ σοβαρές περικοπές στο δημοκρατικό κεκτημένο σε όλες τις χώρες, αλλά κυρίως στις χώρες της νότιας Ευρώπης. Σε μια χώρα σαν την Ελλάδα, για παράδειγμα, βλέπουμε το κοινοβούλιο να μην λειτουργεί κανονικά, να επιβάλλονται πολιτικές από την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και ουσιαστικά οι βουλευτές να υιοθετούν νομοθεσίες μέσα σε ένα βράδυ, τις οποίες δεν έχουν καν διαβάσει», είπε, προσθέτοντας ότι μπαίνουμε σε μια δημοκρατία παράδοξη, πολύ παράξενη, πολύ ταλαιπωρημένη και υπό κηδεμονία.

Με μεγάλη απαισιοδοξία βλέπει το ζήτημα της δημοκρατίας και ο κ. Κολοκασίδης. Όπως ανέφερε, θεωρεί ότι η ιδιότητα του πολίτη, η οποία αποτελεί τη συναίρεση του ατόμου με τη συλλογικότητα, δεν σημαίνει πως το άτομο απλώς προσέρχεται στην κάλπη κάθε πέντε χρόνια.

«Αυτή είναι μια προσχηματική, μια ελλιπής δημοκρατία και θεωρώ ότι και η δική μας δημοκρατία, δυστυχώς, έχει σοβαρότατες ελλείψεις. Το λέω με επίγνωση της σοβαρότητας αυτού που λέω. Νιώθω ότι ο Κύπριος ξεχνά τον ρόλο του ως πολίτη για πέντε χρόνια και πάει στην κάλπη νομίζοντας ότι η δημοκρατία μας είναι καταξιωμένη», σημείωσε.

Όπως τόνισε, ο πολίτης πρέπει να αναλαμβάνει τις ευθύνες του πέραν της εκλογικής διαδικασίας, η οποία αποτελεί απλώς μια έκφραση της δημοκρατίας.

Ο κ. Κολοκασίδης, εξέφρασε επίσης την άποψη ότι ο πολίτης δεν θα πρέπει να εκχωρεί τις ευθύνες του στα κόμματα, όπως συμβαίνει στην Κύπρο, καθώς με αυτό τον τρόπο «νομίζει ότι ξοφλά», ενώ στην πραγματικότητα «εγκαταλείπει τις δικές του υποχρεώσεις».

Επισήμανε δε ότι πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο, δηλαδή οι πολίτες που απέχουν «νιώθουν ότι δεν βλέπουν αυτούς που ενδεχομένως θα ήθελαν να δουν, δεν βλέπουν συνείδηση στα κόμματα, αλλά, απέχοντας, παροξύνουν το φαινόμενο, ενισχύοντας την απόσταση κομμάτων και λαού».

Πώς σπάει όμως αυτό;

«Σπάει είτε αν συγκυριακά βρεθεί κάποιος ηγέτης που θα αλλάξει τα ζητήματα από την κορυφή, είτε με μια οιονεί επανάσταση στη βάση, δηλαδή οι πολίτες μέσα από μια έκρηξη να πετύχουν σοβαρές αλλαγές στα θεσμικά πράγματα», είπε.

Ερωτηθείς αν είναι όντως πρόβλημα προσώπων, ο κ. Τομπάζος απάντησε ότι το πρόβλημα είναι καταρχήν δομικό και όχι ζήτημα προσώπων.

«Καταρχάς, είναι ο τρόπος που λειτουργεί πλέον η οικονομία, η οποία πολλές φορές επιβάλλει τις δικές της λογικές, παρακάμπτοντας την πολιτική λογική.

Δημιουργείται δηλαδή ένα πλαίσιο στο οποίο τα πολιτικά κόμματα και οι θεσμοί περιορίζονται, έχοντας επιπτώσεις στη συμπεριφορά των πολιτών. Υπάρχουν πολίτες που αισθάνονται ότι οι ηγέτες των κρατών τους έχουν πολύ μικρή εξουσία και μπορούν να αλλάξουν πολύ λίγα πράγματα. Καθιερώθηκε δηλαδή ένα θεσμικό πλαίσιο που δημιούργησε ένα τρόπο σκέψης που περιορίζει τις πραγματικές επιλογές των πολιτών. Αυτό έχει επιπτώσεις και στο ίδιο το κομματικό σύστημα», είπε.

Μιλώντας περί «μικρής εξουσίας» και τον ρόλο των «πολλών», ο κ. Τομπάζος ανέφερε ότι «εθνικό κράτος» και «λαϊκή κυριαρχία» είναι δυο πράγματα που κάποτε βρίσκονταν σε αντιστοιχία, ωστόσο από τη στιγμή που τα κυριαρχικά δικαιώματα του εθνικού κράτους συρρικνώνονται χωρίς ταυτόχρονα να διαμορφώνονται σε ένα νέο δημοκρατικό πλαίσιο, δημιουργείται πρόβλημα. Ως εκ τούτου, το δημοκρατικό διακύβευμα είναι πολύ μικρότερο και δεν υπάρχει εμβάθυνση της δημοκρατίας σε πιο περιφερειακό επίπεδο.

«Ο χώρος της δημοκρατικής συζήτησης και της ανταλλαγής απόψεων πάνω σε ζητήματα που απασχολούν τους πολίτες μεταφέρεται, όχι από ένα δημοκρατικό επίπεδο ενός έθνους-κράτους σε ένα άλλο δημοκρατικό επίπεδο, αλλά σε ένα γραφειοκρατικό επίπεδο διαχείρισης, με την εξουσία να μετατρέπεται σιγά σιγά σε ένα είδος τεχνοκρατικής προσέγγισης των ζητημάτων, η οποία υποτίθεται ότι είναι πολιτικά ουδέτερη, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι», τόνισε.

Σύμφωνος όσον αφορά στην επιρροή του οικονομικού στοιχείου στη λειτουργία της δημοκρατίας είναι και ο Γιώργος Κολοκασίδης, χαρακτηρίζοντάς το «κυρίαρχο» και «καταλυτικό» επί τούτης.

«Το βλέπουμε σε διάφορα επίπεδα. Δείτε για παράδειγμα τις προεκλογικές δαπάνες. Σκεφτείτε πόσο απαγορευτικό είναι για κάποιον ο οποίος αποφασίζει να διεκδικήσει αν δεν έχει οικονομική επιφάνεια. Αμέσως αποκλείεται. Εκεί αρχίζουν λοιπόν οι συμβιβασμοί, γιατί θα πρέπει να γυρέψει έναν μηχανισμό ο οποίος, για να του δώσει τα χρήματα, θα ζητήσει ενδεχομένως κάποια ανταλλάγματα. Αρχίζει επομένως και χάνει την ψυχή του. Άρα, είτε θα πας με άδειες τσέπες και θα χάσεις είτε θα γεμίσεις τις τσέπες και θα χάσεις την ψυχή σου και το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο», είπε.

Όσον αφορά στη «μικρή εξουσία», εξέφρασε την άποψη ότι η εξουσία των κομμάτων είναι μεγάλη, αλλά διεφθαρμένη, με το χρήμα να έχει διεισδύσει στο μεδούλι της κομματικής λειτουργίας και πλέον καθορίζει τα πράγματα μέσα στα κόμματα.

Η δημοκρατία υπό αμφισβήτηση

Στην παρατήρηση ότι ιδιαιτέρως κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη ενισχύθηκαν, αναδείχθηκαν και εκλέχθηκαν στα κοινοβούλια κόμματα των οποίων οι ιδεολογίες αμφισβητούν τη δημοκρατία στον πυρήνα τους, όπως τα εθνικοσοσιαλιστικά κόμματα, ο κ. Τομπάζος σημείωσε ότι αυτά τα κόμματα εκμεταλλεύονται την απογοήτευση και την κοινωνική ματαίωση που υπάρχει, που σε περιόδους οικονομικής κρίσης είναι μεγάλη.

Όπως ανέφερε, τα εν λόγω κόμματα εργαλειοποιούν τη δημοκρατία με σκοπό να αμφισβητήσουν τις ίδιες τις δημοκρατικές διαδικασίες.

«Είναι γενικό το φαινόμενο του να εργαλειοποιούν ακόμα και την ίδια την ιδεολογία. Ας πάρουμε το παράδειγμα της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα. Είναι η Χρυσή Αυγή μια χριστιανική οργάνωση; Πουλάει χριστιανισμό, αλλά στην πραγματικότητα, αν διαβάσει κανείς τα πιο θεωρητικά τους κείμενα, που δεν έχουν ευρεία “κατανάλωση”, που δεν πολυδιαφημίζονται, οι απόψεις που προβάλλονται είναι μάλλον παγανιστικές και αντιχριστιανικές. Δεν έχω κανένα πρόβλημα να προβάλλει κανείς αυτές τις απόψεις αν το επιθυμεί. Το θέμα είναι, γιατί ταυτοχρόνως πουλούν και Χριστιανισμό», είπε.

Διατύπωσε δε την αμφιβολία σχετικά με το κατά πόσο τέτοιες οργανώσεις που αυτοπροσδιορίζονται ως «εθνικιστικές», είναι όντως εθνικιστικές. «Αν διαβάσει κανείς τις απόψεις τους σε σχέση με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και την κατοχή της Ελλάδας, δεν υποστηρίζουν τις δυνάμεις αντίστασης, αλλά τις δυνάμεις του Άξονα. Υπάρχουν δε σύγχρονα κείμενα, που λένε ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να υποταχθεί στις δυνάμεις του Άξονα. Συνεπώς, ακόμα και αυτός ο “πατριωτισμός” που αυτοί ονομάζουν “εθνικισμό”, φτιάχνουν ένα εργαλείο προπαγάνδας και όχι μια πραγματικότητα», είπε, προσθέτοντας ότι ο ναζισμός βασίζεται σε μια θεωρία αίματος.

Τέτοια κόμματα, συμπλήρωσε, ασχολούνται με πραγματικά ερωτήματα, δίνοντας ωστόσο τις λάθος απαντήσεις.

Τη συμφωνία του περί «κοινωνικής ματαίωσης» που οδηγεί σε φαινόμενα τύπου Χρυσής Αυγής, εξέφρασε και ο κ. Κολοκασίδης, ο οποίος είπε ότι πρόκειται για μια «συντριβή των ονείρων», είτε κοινωνικής είτε οικονομικής καταξίωσης, η οποία μας κάνει να αναζητούμε κάποιες νέες επιλογές.

«Καμιά φορά, η λαϊκή απελπισία με την κομματικοκρατία και την οικονομική καταπίεση, οδηγεί σε λύσεις οι οποίες είναι αναιρετικές της δημοκρατίας», σημείωσε, προσθέτοντας ότι σε στιγμές απελπισίας τα πράγματα είναι αρρύθμιστα.

«Ελπίζει κανείς ότι από μια τέτοια προεπαναστατική συνθήκη, μπορεί να προκύψει κάτι καλύτερο», υπογράμμισε.