Προβλέπεται πτώση στα ενοίκια

Ύστερα από παρατεταμένη πτώση και προσπάθεια μείωσης της έκθεσης σε δανεισμό (deleveraging) στον απόηχο της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, ο κλάδος της ακίνητης περιουσίας διεθνώς δείχνει να σταθεροποιείται και τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης είναι κοντά, σύμφωνα με τη μελέτη της Deloitte με τίτλο "Commercial Real Estate Outlook: Top 10 Issues in 2011 - Generating Momentum for Recovery".

Όσον αφορά στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Deloitte Μιχάλη Χατζηπαύλου προβλέπεται ακόμη μεγαλύτερη πτώση στα ενοίκια και στις τιμές των ακινήτων όσο βαθαίνει η κρίση. Επιχειρηματίες αναγκάζονται να πωλήσουν ακίνητά τους για να εξασφαλίσουν ρευστότητα, ενώ και οι τράπεζες λόγω μη εξυπηρετούμενων δανείων αρχίζουν να αυξάνουν το απόθεμά τους σε ακίνητα, το οποίο βέβαια θα πρέπει κάποια στιγμή να ρευστοποιήσουν. Εντωμεταξύ, λόγω και των προβλημάτων ρευστότητας που οι ίδιες παρουσιάζουν, αρχίζουν να πωλούν δικά τους υποκαταστήματα, αφού πρώτα τα "προικίσουν" με καλά ενοικιαστήρια συμβόλαια.

Η τάση αυτή, σύμφωνα με τον κ. Χατζηπαύλου, αναμένεται να συνεχιστεί και να αυξηθεί δημιουργώντας πολύ μεγαλύτερη προσφορά από ότι ζήτηση στην αγορά, ζήτηση η οποία δραστικά περιορίζεται ακόμη περισσότερο με τη σημαντική μείωση της δυνατότητας χρηματοδότησης αγοράς ακινήτων από τις τράπεζες λόγω των δικών τους προβλημάτων ρευστότητας και της απροθυμίας να παίρνουν ακόμη περισσότερες εξασφαλίσεις σε ακίνητα. Αυτό σημαίνει και την εμφάνιση σημαντικών ευκαιριών στην αγορά για μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ενώ αυτή τη στιγμή τα κύρια χαρακτηριστικά του κλάδου θα μπορούσαν να διατυπωθούν ως εξής:

Εμπορικά Καταστήματα (Retail): Παρατηρείται αύξηση του ποσοστού κενών καταστημάτων ακόμα και σε κεντρικές οδικές αρτηρίες της Αθήνας, μείωση/επαναδιαπραγμάτευση ενοικίων και αλλαγές στις εμπορικές μισθώσεις. Οι μικτές αποδόσεις για το 3ο τρίμηνο 2010 κυμαίνονταν μεταξύ 7,0% - 7,5%.

Γραφεία (Office): Παρατηρείται σταδιακή υποχώρηση ενοικίων ακόμα και σε παραδοσιακές αγορές όπως το κέντρο της Αθήνας, καθώς και μετεγκαταστάσεις ή συγχωνεύσεις εταιριών σε μικρότερους χώρους. Οι μικτές αποδόσεις για το 3ο τρίμηνο 2010 κυμαίνονταν μεταξύ 8,0% - 8,5%.

Βιομηχανικοί Χώροι (Industrial, Logistics): Παρατηρείται χαμηλή ζήτηση για αποθηκευτικούς χώρους, έλλειψη νέων χώρων υψηλών κατασκευαστικών προδιαγραφών, καθώς και υψηλό κόστος αγοράς γης. Οι μικτές αποδόσεις για το 3ο τρίμηνο 2010 κυμαίνονταν μεταξύ 9,0% - 10,0%.

Κατοικίες (Residential): Επίσης εδώ παρατηρείται χαμηλή ζήτηση για αγορά κατοικίας, πτώση στις τιμές διαμερισμάτων, καθώς και στροφή σε διαμερίσματα μικρότερης επιφάνειας και αξίας. Πρόσφατα θεσπίστηκαν τα νέα αφορολόγητα όρια για την πρώτη κατοικία, οι αλλαγές στο φόρο ακίνητης περιουσίας και στον ειδικό φόρο ακινήτων.

Η έκθεση της Deloitte αποκαλύπτει τα ακόλουθα 10 κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τα εμπορικά ακίνητα σήμερα:

1. Επικρατούσα αβεβαιό