Με στρατό, διπλωματία, κεφάλαια και πετρέλαιο...

Αν η γεωγραφική θέση είναι πεπρωμένο, τις χώρες της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ τις έχουν καταδικάσει, τρεις αιώνες τώρα, τα σύνορα με τη Ρωσία. Φιλικές ή εχθρικές, οι σχέσεις είναι μοιραίες, θεμέλιο του δόγματος Πούτιν για κυριαρχία στο «εγγύς εξωτερικό». Οπως οι τσάροι και οι Σοβιετικοί στο παρελθόν, θέλει κι αυτός να επιβάλει την ηγεμονία της Μόσχας, με σφαίρες επιρροής από τη Βαλτική ως τη Μαύρη Θάλασσα και την Κασπία. Με στρατό, διπλωματία, κεφάλαια και πετρέλαιο, η πρώην υπερδύναμη σφραγίζει πάλι τα σύνορά της στην Ευρασία, για να εξουδετερώσει απειλές από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την ΕΕ. Ουκρανία και Γεωργία είναι τα απαραίτητα έθνη στη σκακιέρα. Το Κίεβο αμφιταλαντεύεται, αλλά η Γεωργία μόλις έκανε στροφή. Οι εκλογές, πριν από λίγες ημέρες, ήταν νίκη για τον Πούτιν, που έχει τώρα έναν «δικό του άνθρωπο» και στην Τιφλίδα. «Πιόνι της Δύσης» τον ανέβαζαν, «εγκάθετο των ΗΠΑ» τον κατέβαζαν. Ο,τι κι αν ήταν, ο Μιχαήλ Σαακασβίλι έχασε. Η νέα κυβέρνηση της Γεωργίας έχει στραμμένο το βλέμμα στη Μόσχα. Αλλο ένα κομμάτι στο παζλ μπαίνει εκεί που το θέλει ο Πούτιν. Είναι μια εκδίκηση που τρώγεται κρύα, έπειτα από 20 έτη. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης αντέστρεψε μια διαδικασία που είχε αρχίσει τον 17ο αιώνα, με τη γέννηση της ρωσικής αυτοκρατορίας. Τελικός στόχος ήταν η ενσωμάτωση της Ανατολικής Ευρώπης, της Κεντρικής Ασίας, του Καυκάσου και της Σιβηρίας. Πυρήνας ο άξονας Αγίας Πετρούπολης - Μόσχας και κέντρο βάρους η Ρωσία, η Λευκορωσία και η Ουκρανία. Εχει ο Πούτιν ανάλογο όραμα; «Υποθέτω ότι κάποιος θα μπορούσε να χαρακτηρίσει αυτές τις προσπάθειες για τον έλεγχο των γεγονότων στο "εγγύς εξωτερικό" ως νεοϊμπεριαλισμό. Αλλά προσοχή: η λογική του ιμπεριαλισμού προϋποθέτει μία μητρόπολη και υποτελείς σατραπείες. Αν μη τι άλλο, και παρά τις επιθυμίες της Ρωσίας, τα πρώην σοβιετικά κράτη έχουν αποδείξει ότι θέλουν ανεξαρτησία στον χειρισμό των οικονομικών συμφερόντων και της πολιτικής ασφάλείας τους» λέει μιλώντας προς «Το Βήμα» η Κάρολ Σέιβετζ του Προγράμματος Μελετών Ασφαλείας στο ΜΙΤ. Και προσθέτει: «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι ευάλωτα στις ρωσικές πιέσεις. Η Μόσχα μπορεί να κάνει οικονομικούς εκβιασμούς και στην πιο ακραία περίπτωση πόλεμο, όπως είδαμε στη Γεωργία το 2008». Φαίνεται ότι εσωτερικές υποθέσεις των κρατών της πρώην ΕΣΣΔ. Από τα 14 κράτη που διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους μετά το 1991, η Ουκρανία είναι η πιο αναγκαία, από οικονομική και γεωγραφική άποψη, για την εθνική ασφάλεια της Ρωσίας. Για τον Πούτιν, η Πορτοκαλί Επανάσταση του 2004 ήταν ένας ζωντανός εφιάλτης. Πίσω από τις διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης έβλεπε το μακρύ χέρι της Ουάσιγκτον, που επιχειρούσε να εγκαταστήσει μια φιλοδυτική κυβέρνηση, μιας υποψήφιας χώρας προς ένταξη στο ΝΑΤΟ, με στόχο την περικύκλωση και τη μόνιμη αποδυνάμωση της Ρωσίας. Και όμως, έξι χρόνια αργότερα, στις εκλογές του 2010, ο κόσμος μαύρισε στις κάλπες τα φιλοδυτικά κόμματα. Η απομάκρυνση από τη ρωσική σφαίρα επιρροής και η στροφή προς τη Δύση σημαδεύτηκαν από διαδοχικές συγκρούσεις με τη Μόσχα για το