Ηλικιωμένοι "εσωτερικοί" μετανάστες

Η μετακίνηση ηλικιωμένων ατόμων από τις μητροπολιτικές περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης προς τις νησιωτικές και παραθαλάσσιες περιοχές είναι μία τάση που φάνηκε αρκετά έντονα τη δεκαετία του 1990.

Η μεγάλη πλειοψηφία των ηλικιωμένων μεταναστών αποτελείται από "εσωτερικούς" μετανάστες και πρόκειται κυρίως για άτομα που εγκατέλειψαν την Περιφέρεια Αττικής, το Νομό Θεσσαλονίκης και πιθανότατα και άλλα αστικά κέντρα της χώρας και εγκαταστάθηκαν κυρίως στα νησιά των Κυκλάδων, τα Δωδεκάνησα, την Κρήτη, τα Ιόνια νησιά, την Ήπειρο και τμήμα της Πελοποννήσου.

Τα παραπάνω στοιχεία περιέχονται σε μελέτη του Βασίλειου Γαβαλά, λέκτορα στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και της Έφης Κωστοπούλου, λέκτορα επίσης του ίδιου πανεπιστημίου. Η συγκεκριμένη μελέτη, που δημοσιεύεται στα "Δημογραφικά Νέα" του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ανιχνεύει τη μετανάστευση των συνταξιούχων από τα αστικά κέντρα προς την επαρχία.

Αιτίες μετανάστευσης

Οι απώλειες πληθυσμού ηλικιωμένων, που σημειώθηκαν στην Περιφέρεια Αττικής και το Νομό Θεσσαλονίκης κατά τη δεκαετία του 1990, μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι έως ένα βαθμό, οι απώλειες αυτές οφείλονται στην επιστροφή συνταξιούχων στον τόπο καταγωγής τους, με το τέλος της επαγγελματικής τους καριέρας στις μητροπολιτικές περιοχές Αθηνών και Θεσσαλονίκης, διαπιστώνουν οι δύο καθηγητές.

Ειδικότερα, όσον αφορά την Περιφέρεια Αττικής, μια σειρά από οικονομικούς-αναπτυξιακούς παράγοντες κατέστησαν μεταπολεμικά την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας πόλο έλξης ανθρώπων που αναζητούσαν καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης και οδήγησαν στον υδροκεφαλισμό της πρωτεύουσας.

Ανάλογη έλξη, αν και με σαφώς διαφοροποιημένη ένταση, άσκησαν στον αγροτικό πληθυσμό και τα περισσότερα αστικά κέντρα της χώρας, για τα οποία δεν γνωρίζουμε, όμως, αν χάνουν πληθυσμό ηλικιωμένων ή όχι, καθώς η ανάλυση των δύο ερευνητών περιορίζεται σε επίπεδο Περιφέρειας.

Σε επίπεδο Περιφέρειας, η προαναφερθείσα υπόθεση (η επιστροφή τμήματος των συνταξιούχων στον τόπο καταγωγής τους, μετά τη συνταξιοδότησή τους) ενισχύεται από την ισχυρή αρνητική συσχέτιση που υπάρχει ανάμεσα στο βαθμό αστικοποίησης της κάθε Περιφέρειας και την καθαρή μετανάστευση των ηλικιωμένων.

Ένας άλλος παράγοντας, που πιθανότατα ενίσχυσε τη μετανάστευση των ηλικιωμένων στην εξεταζόμενη δεκαετία, είναι και το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι ηλικιωμένοι λαμβάνουν εργασιακή σύνταξη σήμερα απ'Α ό,τι σε προηγούμενες δεκαετίες, καθώς το ποσοστό ανασφάλιστων εργαζομένων περιορίστηκε τόσο στην Ελλάδα όσο και στις άλλες αναπτυγμένες χώρες.

Το γεγονός αυτό, συμπεραίνεται, δίνει στα ηλικιωμένα άτομα την οικονομική δυνατότητα να μετακινηθούν από τον τόπο της τελευταίας εργασίας τους, επιλέγοντας ταυτόχρονα τον νέο τόπο εγκατάστασης τους.

Ο παράγοντας κλίμα επηρεάζει πιθανόν την επιλογή του τόπου εγκατάστασης των ηλικιωμένων. Μπορούμε έτσι να υποθέσουμε- σημειώνο