Βιβλίο: Λογοτεχνικές προφητείες που έγιναν πραγματικότητα!

Τα τρία κορυφαία δυστοπικά μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας του 20ού αιώνα και η ιστορία της πρώτης ατομικής βόμβας σε graphic novel

Στο βιβλίο του «Θαυμαστός καινούργιος κόσμος» ο Huxley περιγράφει τον εφιάλτη ενός κόσμου όπου απαγορεύεται η ανάγνωση των βιβλίων, στο «1984» ο Orwell έτρεμε εκείνους που θα απαγόρευαν την ανάγνωση των βιβλίων, ενώ το βασικό καθήκον στον κόσμο του πυροσβέστη Γκάυ Μόνταγκ στο «Φαρενάιτ 451» του Ray Bradbury είναι να καίει βιβλία!

Στον «Θαυμαστό καινούριο κόσμο» σκιαγραφείται η εφιαλτική προοπτική ενός τέλειου τεχνοκρατικά πολιτισμού που εδράζεται στον φυσικό και ψυχολογικό καταναγκασμό.

Στο «1984» – και ύστερα από την εμπειρία του σταλινισμού – περιγράφεται ένα ολοκληρωτικό αστυνομικό κράτος, όπου τα πάντα βρίσκονται κάτω από την εποπτική παρακολούθηση του Μεγάλου Αδελφού.

Στο «Φαρενάιτ 451» οι άνθρωποι οφείλουν να εμπιστεύονται το κράτος και κάθε παρέκκλιση σε σκέψεις και στοχασμούς είναι επικίνδυνη όσο και η εμπιστοσύνη στους γύρω τους. Και όλα τα βιβλία πρέπει να καούν!

Τέλος, στην «Ιστορία της πρώτης ατομικής βόμβας» η ανάπτυξη της τεχνολογίας ξεφεύγει από τα όρια μιας δυσοίωνης προφητείας και γίνεται μια πραγματική απειλή αφανισμού για την ανθρωπότητα!

Aldous Huxley

Θαυμαστός καινούργιος κόσμος

Διασκευή – Εικονογράφηση: Fred Fordham

Μετάφραση: Βασίλης Μπαμπούρης

Εκδόσεις: Οξύ

Σελ.: 234

Ποιο είναι άραγε εκείνο το δαιμόνιο που ενεργοποιεί τους ανθρώπους να εκφράζονται καλλιτεχνικά, με δυο λόγια να γράφουν, να ζωγραφίζουν, να τραγουδούν; Η φθαρτή τους φύση, οι φουρτούνες της ανθρώπινης ζωής, η αναζήτηση μιας ανώτερης ιδέας, η ουτοπία ενός καλύτερου κόσμου; Τι θα μας χρειάζεται, ωστόσο, ή λογοτεχνία σε μιαν ιδεατή κοινωνία όπου δεν θα υπάρχει κανένα ψεγάδι που θα ενεργοποιήσει τη δημιουργικότητα και τη φαντασία μας; Όταν η επιστήμη κατασκευάσει μιαν αψεγάδιαστη παγκόσμια κοινωνία που θα παράγει παγκόσμια ευτυχία, τι απόλαυση ή τι παραπάνω θα μπορεί να προσφέρει ένα θεατρικό έργο, μια μουσική, ένα ποίημα, ένας ζωγραφικός πίνακας;

Στο εμβληματικό μυθιστόρημα του Huxley «Θαυμαστός καινούργιος κόσμος», που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1932, τα επιστημονικά επιτεύγματα, οι κοινωνικές ανακατατάξεις στην Αγγλία και στον δυτικό κόσμο αλλά και το κομμουνιστικό πείραμα που είχε πια δρομολογηθεί στη Σοβιετική Ένωση δημιούργησαν τον καμβά μιας φανταστικής προφητικής τους προβολής στο μέλλον – ένα μέλλον που έχει επιβεβαιωθεί ήδη καθώς βιώνουμε πλέον το μέλλον ως παρόν. Ωστόσο, είχε προηγηθεί μια δεκαετία ευτυχίας, η οποία «προσγειώθηκε» απότομα το 1929 με τη Μεγάλη Ύφεση, που δημιούργησε ένα τρομακτικό ντόμινο ανακατατάξεων. Μέσα σ’ αυτό το ζοφερό κλίμα, που είχε συνέπειες σε ολόκληρο τον κόσμο, ο Huxley θα συνθέσει ένα δυστοπικό μυθιστόρημα όπου προβάλλεται η μεγάλη του ανησυχία για τον εφιαλτικά πραγματικό κίνδυνο της απώλειας της ανθρώπινης ταυτότητας και κατά συνέπεια του πολιτισμού μέσα από τη δημιουργία μιας σειράς τυποποιημένων ανθρωποειδών ως αποτέλεσμα των μελλοντικών εξελίξεων. Αυτό το δυστοπικό αριστούργημα διασκεύασε και εικονογράφησε ο Fred Fordham με ιδιαίτερη λεπτότητα στη μορφή του graphic novel, που απευθύνεται κυρίως στη νέα γενιά αναγνωστών.

Το μυθιστόρημα προηγείται χρονικά άλλων δυστοπικών μυθιστορημάτων παρεμφερούς θέματος, με πιο διάσημα το «1984» του George Orwell, που εκδόθηκε το 1949, και το «Φαρενάιτ 451» του Ray Bradbury λίγα χρόνια αργότερα, το 1953.

1984

Βασισμένο στο έργο του Τζορτζ Όργουελ

Ζαν Κριστόφ Ντεριέν – Ρεμί Τορεγκροσά

Μετάφραση: Κλαιρ Νεβέ

Εκδόσεις: Μίνωας

Σελ.: 128

Δεκαεπτά χρόνια αργότερα, με την εμπειρία, αυτή τη φορά, του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και τις απαρχές του Ψυχρού, ο Τζορτζ Όργουελ κυκλοφορεί τη δική του εκδοχή, θα έλεγε κανείς, σαν συνέχεια ή στο ίδιο πνεύμα με τον «Θαυμαστό καινούργιο κόσμο» του Huxley.

«Όλα τα ζώα είναι ίσα, αλλά ορισμένα ζώα είναι πιο ίσα από τα άλλα».

«Η φάρμα των ζώων» του Τζορτζ Όργουελ, με αυτή την παροιμιώδη φράση, που βρίσκεται στα χείλη όλων όσοι έρχονται αντιμέτωποι με τις διάφορες εκφάνσεις του ολοκληρωτισμού, είχε προηγηθεί του μοναδικού «1984», ενός μυθιστορήματος που επιχειρούσε την πιο βαθιά πολιτική φιλοσοφική ανατομία των κατασταλτικών μηχανισμών που ελλόχευαν στο μέλλον. Η εμπειρία του από τον Ισπανικό Εμφύλιο όπως και από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που κάλυψε ως ανταποκριτής του BBC, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην πολιτική του διαμόρφωση αλλά και στην άποψή του για την ανθρώπινη φύση. Ο Όργουελ ήταν από τους ελάχιστους συγγραφείς της εποχής του που δεν επικεντρώθηκε μονομερώς στα διάφορα προσωπεία του ολοκληρωτισμού. Πιο συγκεκριμένα, οι περισσότεροι εστίαζαν στο φαινόμενο του ναζισμού που, ωστόσο, με την κατάρρευση του Χίτλερ δεν έδειξε σημάδια ανάκαμψης, ενώ παρέβλεπαν την επίσης διαστροφική του εκδοχή στο κομμουνιστικό στρατόπεδο και στις θηριωδίες του Στάλιν. Στο «1984» διερευνώνται με ενορατική διεισδυτικότητα οι τρομακτικοί μηχανισμοί της εξουσίας, οι οποίοι ελέγχουν όχι μόνο τις πράξεις των υπηκόων αλλά και τις σκέψεις ή ακόμα και τις ενδεχόμενες προθέσεις τους. Πρόκειται για την απόλυτη εποπτεία του καθεστώτος στο οποίο κυριαρχεί το πρότυπο του Στάλιν, ως του Μεγάλου Αδελφού, πάνω στις ζωές και στις σκέψεις των ανθρώπων.

Στην έκδοση αυτή ο Ζαν Κριστόφ Ντεριέν και ο Ρεμί Τορεγκροσά συνεργάζονται ιδανικά, μεταφέροντας επιτυχώς το μεγάλο αυτό μυθιστόρημα σε μορφή κόμικς!

Ray Bradbury – Tim Hamilton

Φαρενάιτ 451

Μετάφραση: Αλέξης Καλοφωλιάς

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Σελ.: 160

«Τα βιβλία έπρεπε να καούν, μαζί με τα σπίτια όπου ήταν κρυμμένα».

Πρόκειται για ένα από τα θρυλικά βιβλία του 20ού αιώνα ενός συγγραφέα που κατάφερε να αφήσει το αποτύπωμά του στη λεγόμενη λογοτεχνία του φανταστικού! Χαρακτηριστικό της επίδρασης που άσκησε αυτό το βιβλίο είναι το γεγονός ότι στην επιτύμβια στήλη του συγγραφέα στο νεκροταφείο Westwood Memorial Park του Λος Άντζελες, ο επισκέπτης διαβάζει: «Ρέι Μπράντμπερι, 1920 – 2012. Συγγραφέας του “Φαρενάιτ 451”».

Στην προσπάθειά τους να μιλήσουν για τα δυσοίωνα σημάδια της εποχής τους, αρκετοί συγγραφείς της επιστημονικής φαντασίας καταφεύγουν στο μέλλον. Ο Bradbury δανείζεται ένα σημαντικό θέμα από την ιστορία, δηλαδή από το παρελθόν, αυτό της καύσης των βιβλίων, με ό,τι μπορεί να σημάνει μια παρόμοια πράξη, και την ξαναπροβάλλει σαν μια μελλοντική ιστορία όπου οι πυροσβέστες (καταπληκτικό εύρημα!) αντί να σβήνουν τις φωτιές έχουν ως αποστολή τους να καίνε τα βιβλία όπου τα βρίσκουν. Η αξία του μυθιστορήματος έγκειται στο ότι ο συγγραφέας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου όσον αφορά τον δυτικό πολιτισμό: ο νέος, πολλά υποσχόμενος κόσμος αναπροσαρμόζει τον κώδικα των αξιών του με την επέλαση του κομφορμισμού αποπνευματοποιόντας την κοινωνία και ανατρέποντας όλο το αξιακό σύστημα. Σημειώνουμε ότι το «Φαρενάιτ 451» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1953. Το δυστοπικό μυθιστόρημα μεταφέρθηκε το 1966 στον κινηματογράφο από τον Φρανσουά Τρυφώ.

Το μυθιστόρημα αυτό κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο ως graphic novel, σε εικονογράφηση Tim Hamilton. Οι άνθρωποι ζουν σε μιαν εποχή όπου κυριαρχεί η τεχνολογία, όλα είναι εικόνα και μια συνεχής ροή ειδήσεων που έχει εκφυλίσει κάθε δυνατότητα σκέψης.

«Μη σκέφτεσαι. Είναι επικίνδυνο.

Μην εμπιστεύεσαι κανέναν άλλο εκτός από το κράτος.

Πρόδωσε τους γείτονές σου.

Και το κυριότερο: Κάψε όλα τα βιβλία».

Jonathan Fetter – Vorm

Τρίνιτι

Η ιστορία της πρώτης ατομικής βόμβας

Μετάφραση: Χριστόφορος Λιθαρής

Εκδόσεις: Παπαδόπουλος

Σελ.: 160

Ως Τρίνιτι, αγγλιστί Trinity, δηλαδή «Τριάδα», έμεινε γνωστή η πρώτη στην ανθρώπινη ιστορία δοκιμή της ατομικής βόμβας. Την ονομασία την έδωσε ο ίδιος ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ, από ποίημα του Άγγλου ποιητή και λογίου Τζων Ντον. Ο Jonathan Fetter – Vorm στο πρώτο του graphic novel διηγείται την ιστορία του «Σχεδίου Μανχάταν», μέσω του οποίου ουσιαστικά η ανθρωπότητα εισάγεται στην ατομική εποχή. Η πρώτη πυρηνική δοκιμή πραγματοποιήθηκε από τον αμερικανικό στρατό τα ξημερώματα της 16ης Ιουλίου 1945, στο σημερινό Πεδίο Δοκιμών Χουάιτ Σαντς του Νέου Μεξικού, ως ένα μέρος του «Σχεδίου Μανχάταν». Ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ υπήρξε ο εμπνευστής και επικεφαλής αυτού του πρωτοφανούς στην ανθρώπινη ιστορία σχεδίου, που άλλαξε τα δεδομένα τόσο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου όσο και της μεταπολεμικής εποχής. Υπήρξε ο Προμηθέας της Αμερικής, «ο πατέρας της ατομικής βόμβας», ο ήρωας που ανέλαβε την πρωτάκουστη αποστολή εν καιρώ πόλεμου και υπό την πίεση των παγκόσμιων εξελίξεων να ανακαλύψει το μεγάλο όσο και τρομακτικό μυστικό του Ήλιου για χάρη της χώρας του. Ταυτόχρονα όμως επωμίστηκε μια δυσανάλογη για ανθρώπινο ον ηθική ευθύνη, καθώς γνώριζε πολύ καλά τι σήμαινε η ανακάλυψή του και πόσο εφιαλτική ήταν η αναπόφευκτη εξέλιξη να πέσει σε λάθος χέρια…

Στο πρωτότυπο αυτό graphic novel περιγράφονται αυτές οι ιστορικές στιγμές μιας συναρπαστικής όσο και επικίνδυνης ανακάλυψης, που δυνητικά θα μπορούσε να οδηγήσει την ανθρωπότητα στην καταστροφή. Παράλληλα εκτυλίσσεται το υπαρξιακό δράμα όπου η ανθρώπινη ύπαρξη αδυνατεί να επωμιστεί το βάρος ενός τέτοιου επιστημονικού άθλου: μια βόμβα που αν σκάσει στα χέρια της ανθρωπότητας θα την τινάξει στον αέρα. Το πείραμα Τρίνιτι υπήρξε μια κληρονομιά θριάμβου του ανθρώπινου πνεύματος και συνάμα μια παρακαταθήκη για την καταστροφή του.

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Επτανησιακός πολιτισμός – Τα «Ιονικά» και «200 χρόνια από την εγκατάσταση των Εφοριών της Φιλικής Εταιρείας στην Επτάνησο»

Βιβλίο: Ένα πορτρέτο του κόσμου από το (άμεσο) μέλλον!

Βιβλίο: Μια μαρτυρία από το μακρινό 1948