Θυμός, ανέχεια και ανασφάλεια τα τρία μέτωπα στα οποία θα δοκιμαστούν τα κόμματα εξουσίας

Αν πριν από μερικούς μήνες κάποιος έλεγε ότι η προεκλογική περίοδος στην Ελλάδα θα διαμορφωνόταν με τους όρους που διαμορφώνεται σήμερα, μάλλον δεν θα τον πίστευε κανείς.

Ήταν η εποχή που οι δημοσκοπήσεις έδιναν καθαρή κεφαλή στη Ν.Δ. και πλήρη κυριαρχία στον Κυριάκο Μητσοτάκη και την πολιτική ατζέντα του, παρά τη δυσφορία που κατέγραφαν σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση διαχειριζόταν το ζήτημα της ακρίβειας, θεωρώντας

ότι τα μέτρα που λαμβάνει είναι ανεπαρκή.

Ωστόσο το ασύλληπτο σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη και οι 57 νεκροί άλλαξαν ολοκληρωτικά το σκηνικό, υποχρέωσαν την κυβέρνηση να προχωρήσει σε πλήρη ανατροπή του προεκλογικού της σχεδιασμού και – το κυριότερο – έφεραν στο προσκήνιο διάφορες δυσαρέσκειες, αλλά και έντονη οργή των πολιτών συνολικά για τη λειτουργία του κράτους.

Οι συνέπειες αυτής της ανατροπής φάνηκαν από τις πρώτες δημοσκοπήσεις, όπου η Ν.Δ. έχασε σημαντικό ποσοστό, αλλά και από τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες άρχισαν να αντιμετωπίζουν τις εκλογές, δηλαδή όχι πλέον ως μια… τυπική διαδικασία, αλλά ενδεχομένως ως ένα μέσο για να εκφράσουν τα αρνητικά συναισθήματά τους.

Σήμερα, κάτι λιγότερο από δύο μήνες πριν από την πρώτη κάλπη της 21ης Μαΐου, το σκηνικό παραμένει ρευστό και τα κόμματα, με πρώτη τη Ν.Δ., βρίσκονται μπροστά σε μια εξαιρετικά περίπλοκη συνάρτηση: πώς θα ελέγξουν αυτά τα αρνητικά συναισθήματα και θα τα «καναλιζάρουν» με τρόπο που να ευνοεί τις πολιτικές / εκλογικές τους επιδιώξεις.

Άλλες συνθήκες

Είναι προφανές ότι τα προεκλογικά αφηγήματα προ Τεμπών έχουν πεταχτεί στον κάλαθο των αχρήστων – τουλάχιστον ως προς την ένταση και τα προκρίματά τους – και η κυβέρνηση πλέον βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, την οποία καλείται να διαχειριστεί με όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Ωστόσο, όπως προαναφέρθηκε, η τραγωδία στα Τέμπη έφερε στο προσκήνιο με αυξημένη ένταση κι άλλα προβλήματα της κοινωνίας και των πολιτών, τα οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή «σιγόβραζαν», αλλά δεν είχαν εκδηλωθεί με τρόπο που να προκαλεί ιδιαίτερο πλήγμα στην κυβέρνηση, ενδεχομένως και λόγω μιας φαταλιστικής προσέγγισης στα πράγματα.

Πλέον, όμως, το «παιχνίδι» έχει αλλάξει, οι συνθήκες είναι εξαιρετικά έντονες και οι εύκολες απαντήσεις του παρελθόντος δεν έχουν θέση στον πολιτικό λόγο, ιδίως όταν οι πολίτες πλέον απαιτούν λύσεις για προβλήματα που ενίοτε αποκτούν και υπαρξιακό χαρακτήρα για τους ίδιους και τις οικογένειες / περίγυρό τους.

Ο φόβος της φτωχοποίησης

Για παράδειγμα η… καρτερικότητα που οι πολίτες έδειχναν, παρά τη δυσφορία τους, για την ακρίβεια και η ανοχή σε μέτρα-«τσιρότα» (τα διάφορα «pass» και «καλάθια» της κυβέρνησης) πλέον δείχνει να έχει τελειώσει ή, εν πάση περιπτώσει, να τελειώνει ύστερα από κάθε επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ ή το πρατήριο υγρών καυσίμων.

Οι εισοδηματικές ανάσες, έπειτα από χρόνια συμπίεσης, λόγω των μνημονίων, που οι φορολογικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης έδωσαν μοιάζουν να εξαντλούνται, ενώ οι τρεις διαδοχικές αυξήσεις στον κατώτατο μισθό μέσα σε διάστημα λίγο μεγαλύτερο του ενός έτους εξανεμίζονται λόγω του ράλι των τιμών στα τρόφιμα και τα καύσιμα.

Στην ουσία, έπειτα από ένα σχετικά μικρό διάλειμμα, ένα μεγάλο μέρος των πολιτών βιώνει και πάλι τον κίνδυνο της φτωχοποίησης και της περιθωριοποίησης, χωρίς η κυβέρνηση να μπορεί να διαβεβαιώσει ότι η διολίσθηση αυτή έχει ορατό τέλος και φάση ανάκαμψης, παρά μόνο λαμβάνοντας μέτρα, τα οποία ωστόσο, για δημοσιονομικούς λόγους, θα γίνονται όλο και πιο στοχευμένα.

Τσαλακωμένη ασφάλεια

Στην παραπάνω εικόνα έρχεται να προστεθεί και το αυξημένο αίσθημα ανασφάλειας που πυροδότησε το δυστύχημα στα Τέμπη. Παρά τις δεσμεύσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη πως θα κάνει ό,τι περνά από το χέρι του για να αποτραπεί το ενδεχόμενο μιας άλλης τέτοιας τραγωδίας, αυτό το αίσθημα ότι το κράτος δεν μπορεί να προστατεύσει τους πολίτες του παραμένει έντονο.

Και δεν είναι μόνο τα Τέμπη: δύο προβλεφθέντες χιονιάδες «παρέλυσαν» κυριολεκτικά το λεκανοπέδιο της Αττικής, οι μεγάλες πυρκαγιές του 2021 αντιμετωπίστηκαν λίγο – πολύ στη λογική «εκκένωση και βλέπουμε», η διαχείριση της πανδημίας από το φθινόπωρο του 2020 και εντεύθεν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως επιτυχημένη, παρά τα δύο μακράς διάρκειας lockdowns, και γενικά τσαλακώθηκε το αφήγημα της κυβέρνησης που μπορεί να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά κρίσεις.

Το σχήμα της οργής

Όλα τα παραπάνω έχουν δημιουργήσει στην κοινωνία ένα αίσθημα οργής, το οποίο κάθε άλλο παρά ημερεύει όσο περνά ο καιρός.

Αντιθέτως, η προσπάθεια (και) της κυβέρνησης να αποποιηθεί την ευθύνη για τα Τέμπη, οι αποκαλύψεις για παράλογες καθυστερήσεις και γραφειοκρατικές διενέξεις σχετικά με τα συστήματα ασφαλείας στους σιδηροδρόμους και οι αργόσυρτοι ρυθμοί της έρευνας της Δικαιοσύνης για το δυστύχημα, επιτείνουν το αίσθημα αυτό, το οποίο και είναι κυρίαρχο σε όλες σχεδόν τις δημοσκοπήσεις που διεξήχθησαν μετά την τραγωδία.

Το ανησυχητικό για την κυβέρνηση είναι ότι οι δεσμεύσεις του πρωθυπουργού για «μάχη» κατά του «βαθέος κράτους» δεν μοιάζουν να έχουν «γκελ» σε μια κοινωνία που από ένα σύντομο «δόξα τω Θεώ» μοιάζει να περνά ξανά στο «βόηθα Παναγιά» τού όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος. Αντιθέτως, ενώπιον της προεκλογικής περιόδου, δεν κρύβεται η ανησυχία για το πώς – και ποιος – μπορεί να διαχειριστεί αυτή την οργή και πώς μπορεί να τη διοχετεύσει σε πιο δημιουργικές κατευθύνσεις από το «μαύρισμα» στην κάλπη.

Όπως έχει γράψει πλειστάκις το «Ποντίκι», τα δύσκολα είναι μπροστά, δεδομένου, κιόλας, ότι ήδη από φέτος οι δημοσιονομικοί κανόνες «σφίγγουν» και επανέρχεται το αίτημα για πρωτογενή πλεονάσματα, κάτι που προφανώς περιορίζει τις δυνατότητες της κυβέρνησης για παροχές οιασδήποτε μορφής. Όμως, αυτό είναι ένα ζήτημα που θα κληθεί να αντιμετωπίσει ο νικητής των εκλογών. Για την ώρα, το ερώτημα είναι ποιος θα δώσει πειστικές απαντήσεις στα κρίσιμα και πιεστικά ερωτήματα της κοινωνίας.

Διαβάστε επίσης

Τα «όπλα» και οι «φόβοι» του Μητσοτάκη

«Πρόγραμμα Illegals»: Πώς, πότε και γιατί δημιουργήθηκε το περιλάλητο ρωσικό κατασκοπευτικό δίκτυο

Νέα βάρη στους δανειολήπτες από τις αυξήσεις επιτοκίων