Ο Μητσοτάκης, ο Ερντογάν και η διεθνής ισορροπία

Με το εκπαιδευτικό ταξίδι από το λιμάνι της Καβάλας προς την οριογραμμή των έξι ναυτικών μιλίων ολοκληρώθηκε το Δεύτερο Διεθνές Σχολείο (Καβάλα, 3-11 Σεπτεμβρίου 2023) με αντικείμενο συζήτησης τα ύδατα, τα λιμάνια, την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και βεβαίως το εύρος του εναερίου χώρου της Ελλάδος.

Ο δεύτερος κύκλος υπάγεται επίσης στη διαρκή έρευνα του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων (www.fainst.eu) για τη συμφιλίωση, την ανοχή, την κοινωνική συνοχή και την καλή γειτονία.

Με το πέρας των εργασιών ανακοινώθηκε ήδη το θέμα του επόμενου έτους που αφορά την Κύπρο

και τον κομβικό της ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο, με ειδικότερες αναφορές στη γεωστρατηγική της Ευρωατλαντικής Συμμαχίας, στις συνέργειες μεταξύ χωρών της ανατολικής Μεσογείου, στη σπουδαιότητα των τριμερών και διευρυμένων συνεργασιών και βεβαίως στην ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.

Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας των εργασιών του θερινού σχολείου εξελίχθηκαν σημαντικές διεθνείς πρωτοβουλίες, με προεξάρχουσα για την περιοχή μας τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδος και Τουρκίας, αλλά συνέβησαν και φυσικές καταστροφές, που προκλήθηκαν από την ασυγκράτητη δύναμη του νερού.

Οι σύνεδροι και οι εισηγητές, με ιδιαίτερο προβληματισμό και ακαδημαϊκή ωριμότητα που επιβάλλει το πρόγραμμα των δύο συνεργαζόμενων πανεπιστημίων (ACThessaloniki και Friedrich Schiller, Jena-Germany) και του Ινστιτούτου Εξωτερικών Υποθέσεων, ακολούθησαν τις θεσμοθετημένες εργασίες τους, χωρίς βεβαίως να αφήσουν ασχολίαστα τα εν εξελίξει επίκαιρα γεγονότα.

Αδυναμία κατανόησης

Έλληνες αναλυτές τολμούν να προτείνουν παραμερισμό του Κυπριακού από την ατζέντα

Με την ικανοποίηση του συμμετέχοντος σε μία τόσο σημαντική θεσμική δράση, που αφορά τη διεθνή διπλωματία, προβληματίστηκα ιδιαίτερα, για πολλοστή φορά, από την ευκολία με την οποία «έγκριτοι» Έλληνες αναλυτές, αποδεχόμενοι τη σοβαρότητα της συνάντησης των κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν, τολμούν να προτείνουν, με δημόσιες τοποθετήσεις, που τους εξασφαλίζει ο Τύπος, παραμερισμό του Κυπριακού από την προετοιμαζόμενη ημερήσια διάταξη που θα απασχολήσει τον Έλληνα πρωθυπουργό και τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας στη συνάντησή τους, που θα πραγματοποιηθεί στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Διερωτώμαι αν το σοβαρό πολιτικό και αναλυτικό ολίσθημα οφείλεται σε κεκτημένη συνήθεια και προσήλωση σε οτιδήποτε ο καθένας υποστήριξε από τον χώρο εργασίας του για να εξασφαλίσει πολιτικά οφέλη και συμπάθειες ή αν πρόκειται για αδυναμία σύνδεσης της πραγματικότητας που έχει επιτύχει η Κυπριακή Δημοκρατία μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. με την εξελισσόμενη διεθνή πραγματικότητα του 21ου αιώνα, στον οποίο ζούμε.

Νέες προοπτικές συνεργασιών και συνεργιών διανοίγονται στην ευρύτερη περιοχή μας

Στις διμερείς συνομιλίες των ηγετών Ελλάδος – Τουρκίας, η ευρωπαϊκή πραγματικότητα της ελληνικής πλευράς επιβάλλει στην τουρκική πλευρά, που βρίσκεται σε πλήρη ενταξιακή διαδικασία και αποδέχεται θετικά την ελληνική υποστήριξη για προώθηση των «βαλτωμένων» τουρκικών ευρωπαϊκών επιδιώξεων, να προσέλθει στις διμερείς συνομιλίες με διπλωματική αποδοχή των ισχυόντων, χωρίς οποιαδήποτε απαίτηση δημοσίων δηλώσεων ή και δεσμεύσεων.

Επειδή οι ηγεσίες των δύο χωρών επιμένουν στην αξιοπιστία των συναντήσεων και στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, οι αυτονόητες πολιτικές συμπεριφορές δεν χρειάζεται να γίνονται «παντιέρες» συνεπούς συμπεριφοράς όταν κυρίως τα μέρη με τη στάση τους και τις ενέργειές τους αποδέχονται το θεσμικό πλαίσιο του ΟΗΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

Οι πολιτικοί ηγέτες και οι εκπρόσωποί τους με τις πολιτικές και διπλωματικές επιλογές τους επιβεβαιώνουν την απόφαση των δύο συμμαχικών κρατών να συνεργαστούν στη βάση του αμοιβαίου πολιτικού σεβασμού, επιδιώκοντας την οικοδόμηση μέτρων εμπιστοσύνης, αξιοποιώντας τις συνθήκες κοινών γεωστρατηγικών επιδιώξεων που διαμορφώνονται πρωτίστως στο ΝΑΤΟ.

Μια νέα πραγματικότητα

Υποστηρίξαμε από πολύ νωρίς την άποψη της συνεχούς και συνεπούς συνομιλίας με οποιονδήποτε κάθεται στο τραπέζι της διπλωματίας.

Χωρίς δισταγμό και επίμονα αναδείξαμε την ανάγκη να περάσουμε στη θέση του συνομιλητή μας, κυρίως επειδή ισχυρίζεται ότι δεν μπορεί να μας εμπιστευθεί, με αποτέλεσμα η πολιτικά ικανοποιητική συνάντηση της Κωνσταντινούπολης των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν – που πραγματοποιήθηκε μετά τη διπλωματικά ατυχέστατη συνάντηση των τότε υπουργών Εξωτερικών Τσαβούσογλου και Δένδια – να μετατρέπεται σε άκαμπτη τουρκική θέση, εκφρασμένη με δύο σκληρά συνθήματα από την πλευρά του Προέδρου Ερντογάν: «Mitsotakis yok» και έξαρση της «Γαλάζιας Πατρίδας», δηλαδή προώθηση με κάθε ευκαιρία της ακρότατης θέσης περί «casus belli».

Επειδή όμως οι διεθνείς σχέσεις χαρακτηρίζονται από κινητικότητα και δυναμισμό, θετικό και αρνητικό, γεγονότα και γεωστρατηγικές απαιτήσεις ευρύτατου ενδιαφέροντος δημιούργησαν νέα πραγματικότητα, την οποία, όπως διαπιστώθηκε στο Βίλνιους, αντιλαμβάνονται πλήρως οι ηγέτες της Ελλάδος και της Τουρκίας. Η συναντίληψή τους ως προς την ερμηνεία των διεθνών προκλήσεων διευκόλυνε τις πολιτικές συγκλίσεις και συναποφάσισαν να συναντηθούν στη Νέα Υόρκη στη βάση μίας καλά προετοιμασμένης και συνεπούς ημερήσιας διάταξης εργασιών.

Έλληνες αναλυτές τολμούν να προτείνουν παραμερισμό του Κυπριακού από την ατζέντα

Την προετοιμασία ανέλαβαν τα υπουργεία Εξωτερικών, όπως συμβαίνει πάντοτε σε καλά κουρδισμένες δομές των διεθνών σχέσεων. Με πολλή προσοχή και διπλωματική ακρίβεια προετοιμάστηκε η συνάντηση των δύο υπουργών Εξωτερικών. Στη συνάντηση ορίστηκε το πλαίσιο των συνομιλιών των δύο ηγετών και οι περαιτέρω εργασίες ανατέθηκαν στους υφυπουργούς, οι οποίοι κατευθύνουν την υπηρεσιακή δομή, ώστε οι φάκελοι των πολιτικών συζητήσεων, της θετικής ατζέντας και των ΜΟΕ να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των υψηλών συνομιλιών.

Οι διαδικασίες αποτελούν ρουτίνα υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων για τα υπουργεία Εξωτερικών και της υπηρεσιακής τους δομής, όσο και αν το γεγονός δικαίως εντυπωσιάζει τους αμύητους στη διπλωματία.

Όσο και αν προσπαθούν να εκμεταλλευτούν το γεγονός της σύγκλισης κακοπροαίρετοι ή και κουρασμένοι συντελεστές του εσωτερικού μας διαλόγου για εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων, διαπιστώνεται ότι θα αποτυγχάνουν (θα παίρνουν Χ) στις προσπάθειές τους, επειδή το σύνολο των Ελλήνων δεν ανέχεται οι «ξεπερασμένοι κονδυλοφόροι» ετσιθελικά να διαγράφουν την κομβική σημασία της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διευρυμένη ευρωπαϊκή, ευρωατλαντική και διεθνή διαμόρφωση του μέλλοντος της ευρύτατης περιοχής μας.

Η μεγάλη πρόκληση

Υπηρετώντας στο υπουργείο Εξωτερικών απόλαυσα την ικανοποίηση προετοιμασίας πολύ σοβαρών φακέλων, κυρίως για θέματα όπως είναι η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε., οι σχέσεις της Ελλάδος με τις χώρες στη Μέση Ανατολή, τον Κόλπο, τον μουσουλμανικό κόσμο, η Συνθήκη της Λωζάννης, είτε από τη θέση του χειριστή, του επικεφαλής Διεύθυνσης του υπουργείου ή Αρχής μας στο εξωτερικό, είτε ως εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Εξωτερικών ή και τεχνικός σύμβουλος της πρώτης και δεύτερης διακομματικής επιτροπής του Κοινοβουλίου για την ανάπτυξη της Θράκης.

Οι ημέρες που ζούμε και η συνέχιση των εργασιών της Ελλάδος και της Τουρκίας, όπως θα την επαναπροσδιορίσουν στη Νέα Υόρκη οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν, σε συνεργασία με τις ΗΠΑ, την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ και τρίτους που πραγματικά ενδιαφέρονται για την άμβλυνση των εντάσεων στη διεθνή κοινότητα, δεν αποτελούν πυροτέχνημα της διπλωματίας, αλλά μία ακόμη μεγάλη πρόκληση της σύγχρονης διεθνούς σκηνής στην οποία οι ηγέτες των δύο χωρών, Ελλάδος και Τουρκίας, αναλαμβάνουν με δική τους πολιτική επιλογή πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Η επίγνωση των εθνικών τους ευθυνών και των διεθνών δεσμεύσεων, που αναλαμβάνουν με εντολή των ψηφοφόρων τους, εξηγεί την επιμονή των κ. Μητσοτάκη και Ερντογάν στις σταθερές πολιτικές στρατηγικές για την προώθηση αμοιβαίων συμφερόντων, που εξυπηρετούν την καλή γειτονία, την ανάπτυξη των οικονομιών τους και την προώθηση των ενιαίων ευρωατλαντικών στόχων που και οι δύο χώρες με αποκλειστικά δικές τους επιλογές αποφάσισαν να προωθούν συνεργαζόμενες μεταξύ τους, αλλά και με το σύνολο των συμμάχων και εταίρων.

Αξιοποίηση ενεργειακών δυνατοτήτων

Η διαχρονικά αποκτηθείσα εμπειρία, κάτω από την πίεση των μεγάλων προκλήσεων για τη διεθνή ισορροπία, προφανώς και υποχρεώνει το σύνολο των ομονοούντων χωρών να συγκλίνουν, προτάσσοντας πολιτικές που προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της παραδοσιακής διπλωματίας. Ταυτοχρόνως όλοι εισερχόμαστε στον νέο κόσμο που αξιοποιεί την τεχνολογία, τους αλγορίθμους και την τεχνητή νοημοσύνη για τη συνέχιση του πραγματικού, χρησιμοποιώντας την εικονική πραγματικότητα και τα ολογράμματα προς όφελος του υπαρκτού, ελέγχοντας (;) την πιθανότητα επικυριαρχίας του εικονικού στις κοινωνίες του μέλλοντός μας.

Οι ηγέτες Ελλάδος και Τουρκίας αναλαμβάνουν το βαρύ πολιτικό φορτίο διαμόρφωσης της νέας πραγματικότητας, με προσαρμογή στις ανάγκες που αναδεικνύουν οι διμερείς μας σχέσεις, σε μία προσπάθεια το όραμα των χωρών να προβληθεί στο πεδίο της καθημερινής προσδοκίας των πολιτών και να μετουσιωθεί σε επίκαιρη πολιτική πραγματικότητα.

Οι δύο ηγέτες ανέλαβαν προσφάτως την ηγεσία των χωρών τους με ισχυρή πλειοψηφία ακριβώς επειδή το εκλογικό σώμα στην Ελλάδα και στην Τουρκία αξιολογεί θετικά τις ικανότητες των δύο πολιτικών ανδρών. Με τον τρόπο τους Έλληνες και Τούρκοι υπενθυμίζουν στους ηγέτες ότι στερεότυπα και προκαταλήψεις δεν μπορούν να κυριαρχούν στη γειτονιά μας.

Από την πλευρά τους οι αναλυτές που επιθυμούν να συμβάλουν δημιουργικά στη συνολική προσπάθεια τοποθετούνται δημόσια υποστηρίζοντας ότι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου, η αποδοχή του ευρωπαϊκού κεκτημένου και η ανάδειξη των πλεονεκτημάτων της διαφορετικότητας, που πηγάζει από την εφαρμογή της Λωζάννης, κεφάλαιο περί μειονοτήτων, διευκολύνουν στη διαμόρφωση του πλαισίου των διμερών σχέσεων Ελλάδος και Τουρκίας.

Νέες προοπτικές συνεργασιών και συνεργιών διανοίγονται στην ευρύτερη περιοχή μας. Οι ανησυχούντες, που ίσως φοβικά ερμηνεύουν κάθε συνεργασία ως παραχώρηση, θα πρέπει να εγκύψουν με πολλή προσοχή και καθαρή ερευνητική διάθεση:

● Στις «συναξιοποιήσεις» ενεργειακών δυνατοτήτων, που διαμορφώνουν τα συμφέροντα επιχειρηματικών επενδύσεων και προσδοκία κέρδους.

● Στα οφέλη που προκύπτουν για τα κράτη, τα οποία μεμονωμένα ή συνεργαζόμενα παρέχουν στις εταιρείες υδρογονανθράκων τις άδειες εντοπισμού και εκμεταλλεύσεως των ενεργειακών κοιτασμάτων.

Τα φυσικά γεγονότα, που επέφεραν τόσο μεγάλες καταστροφές και απώλειες ανθρώπων, παραμένουν πολιτική και κοινωνική προτεραιότητα του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης. Όμως ο κόσμος όλος προσέχει οτιδήποτε συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, επειδή το διπλωματικό και οικονομικό ενδιαφέρον εστιάζεται στην περιοχή μας. Στην εποχή των μεγάλων αλλαγών και των συνεχών προκλήσεων οι ηγέτες Ελλάδος και Τουρκίας καλούνται να ανταποκριθούν στις ιστορικές απαιτήσεις που οδηγούν στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα.

Διαβάστε επίσης:

ΣΥΡΙΖΑ: Κάλεσμα συμμετοχής από Κασσελάκη – Δώστε μου μισή ώρα από την Κυριακή σας

Καστανιδης: Ποινικές ευθύνες επιφέρει το σπάσιμο του φράγματος στον Καλέντζη

ΣΥΡΙΖΑ: Εκλογικό θρίλερ με σκιές διάσπασης, καρφιά και μία δημοσκόπηση που δείχνει «ντέρμπι» Κασσελάκη – Αχτσιόγλου