Η φάρσα της επαναπροώθησης

ΕΛΛAΔΑΈντυπη Έκδοση

Περισσότεροι οι αστυνομικοί συνοδοί παρά οι μετανάστες που μεταφέρονται από την Ελλάδα στην Τουρκία

Το όλο σχέδιο της επαναπροώθησης των προσφύγων και μεταναστών στην Τουρκία μοιάζει με κακόγουστη φάρσα ήδη από τις πρώτες ώρες της εφαρμογής του.

Νωρίς το πρωί της Δευτέρας, λίγο μετά τις 7.30, και με δρακόντεια μέτρα ασφαλείας από την Ελληνική Αστυνομία, αναχώρησαν από τη Λέσβο και τη Χίο με τρία ναυλωμένα πλοία από τις ελληνικές και τουρκικές αρχές οι πρώτοι παράτυποι μετανάστες από το

Πακιστάν και το Μπανγκλαντές, οι οποίοι μεταφέρθηκαν από την Ελλάδα στη γειτονική χώρα.

Σε κάθε μετανάστη αντιστοιχούσε και ένας συνοδός της Frontex ή της Ελληνικής Αστυνομίας. Τη διαδικασία της επαναπροώθησης επιτηρούσαν... διακριτικά πλοία του ΝΑΤΟ.

Μετρημένοι στα δάχτυλα είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι πρόσφυγες, δηλαδή οι Σύροι, Ιρακινοί και Αφγανοί, οι οποίοι επέστρεψαν στην Τουρκία. Πρόκειται για δύο Σύρους από τη Λέσβο, που ζήτησαν να επιστρέψουν στην Τουρκία λόγω οικογενειακών προβλημάτων. Εθελοντική ήταν και η επαναπροώθηση κάποιων Αφγανών και Ιρακινών προσφύγων οι οποίοι έφθασαν στη Χίο μετά τις 20 Μαρτίου και δεν έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου.

Οι πρώτες αναγκαστικές επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών, των οποίων οι αιτήσεις ασύλου θα απορρίπτονται, αναμένεται να αρχίσουν περί τα τέλη Απριλίου.

Αρκεί, όπως λένε πηγές της ΕΛ.ΑΣ., να έρθουν σύντομα στη χώρα μας οι 2.000 Ευρωπαίοι υπάλληλοι του EASO (European Asylum Support Office ), ώστε να ενισχύσουν την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου. Προς το παρόν, έως την Κυριακή αναμένεται να φθάσουν στην Ελλάδα 135 υπάλληλοι, αριθμός που, σύμφωνα με ελληνικές πηγές, δεν πρόκειται να βελτιώσει τον χρόνο αναμονής των αιτούντων άσυλο.

Πλέον, 9 στους 10 πρόσφυγες οι οποίοι φθάνουν σε κάποιο ελληνικό νησί από τα παράλια της Μικράς Ασίας αιτούνται άσυλο στη χώρα μας. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, τον Μάρτιο υπέβαλαν αίτημα ασύλου στη χώρα μας περισσότεροι από 3.000 πρόσφυγες, αριθμός πολλαπλάσιος από τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν τους προηγούμενους μήνες.

Είναι χαρακτηριστικό ότι από τους 2.900 πρόσφυγες οι οποίοι βρίσκονταν την περασμένη Δευτέρα στον καταυλισμό της Μόριας στη Λέσβο οι 2.700 έχουν υποβάλει αίτημα για την παροχή ασύλου,

Όσον αφορά το πολύ πιθανό ενδεχόμενο σημαντικός αριθμός προσφύγων και μεταναστών που επαναπροωθούνται στην Τουρκία να επιχειρήσει τους επόμενους μήνες να επιστρέψει στην Ελλάδα, αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. τόνισαν στο «Π» ότι έχουν δημιουργηθεί όλες οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλίδες ώστε όσοι επιχειρούν να επανεισέλθουν να συλλαμβάνονται κατά την άφιξή τους στο κέντρο υποδοχής στα νησιά και να απελαύνονται: «Τα δακτυλικά αποτυπώματα που δίνουν οι πρόσφυγες και μετανάστες κατά την πρώτη τους απογραφή στα κέντρα φιλοξενίας καταγράφονται αμέσως ηλεκτρονικά στη διεθνή βάση δεδομένων της Frontex και των ευρωπαϊκών υπηρεσιών, ώστε όλοι όσοι επιχειρήσουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα να εντοπίζονται αμέσως».

Τρεις φορές περισσότεροι

Την ίδια στιγμή, οι ροές των προσφύγων από τα παράλια της Μικράς Ασίας συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό.

Το τριήμερο 1-4 Απριλίου έφθασαν συνολικά 579 πρόσφυγες, σε έντεκα περιστατικά στα οποία επενέβη το λιμενικό: 487 πρόσφυγες αφίχθηκαν στη Λέσβο, 79 στη Σάμο και 13 στην Κω. Ένδειξη του ότι οι «δουλειές» των Τούρκων διακινητών, παρότι μειωμένες, καλά κρατούν!

Καλά κρατεί όμως και ο φόβος ότι με την καθημερινή βελτίωση των καιρικών συνθηκών οι ροές θα αυξάνονται παρά τον φόβο της απέλασης (σ.σ.: σύμφωνα πάντα με το σκεπτικό ότι θα εφαρμόζεται κατά γράμμα η τήρηση της συμφωνίας που προβλέπει την επαναπροώθηση των μεταναστών και προσφύγων που φθάνουν στην Ελλάδα και δεν παίρνουν άσυλο. Συμφωνία που ισχύει αναδρομικά από τις 20 Μαρτίου).

Οι προβλέψεις

Ενδεικτική των εφιαλτικών προβλέψεων είναι η έκθεση που κατήρτισε πρόσφατα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, όπου παρατίθενται τέσσερα πιθανά σενάρια σχετικά με τις προσφυγικές ροές στην Ελλάδα το εξάμηνο Απριλίου - Σεπτεμβρίου 2016.

Οι αισιόδοξες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ο αριθμός των εγκλωβισμένων στην Ελλάδα θα κυμανθεί μεταξύ 50.000 - 100.000. Το απαισιόδοξο σενάριο καταλήγει στα όρια του «εφιαλτικού», αφού, στην περίπτωση που οι ροές από τα τουρκικά παράλια συνεχιστούν με αμείωτο ρυθμό, η Υ.Α. προβλέπει ότι τον ερχόμενο Σεπτέμβριο θα βρίσκονται εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα περισσότερο από 500.000 πρόσφυγες!

Αναλυτικότερα, τα τέσσερα σενάρια τα οποία έχει καταρτίσει για το επόμενο εξάμηνο η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες έχουν ως εξής:

Σενάριο πρώτο: Εγκλωβισμός στην Ελλάδα 100.000-200.000 προσφύγων

Αυτό το σενάριο θεωρείται πολύ πιθανό από τη στιγμή που θα συνεχιστούν οι ροές των προσφύγων από τα τουρκικά παράλια και θα υπερβαίνουν τον αριθμό εκείνων οι οποίοι θα επαναπροωθούνται στη γειτονική χώρα.

Εκτιμάται ότι σε αυτήν την περίπτωση η ένταση θα αυξηθεί και δεν αποκλείεται να υπάρξουν έκτροπα από τους πρόσφυγες που θα παραμείνουν εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα σε καταυλισμούς οι οποίοι θα αδυνατούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες διαμονής. Ταυτόχρονα θα αυξάνεται και η αντίδραση των τοπικών κοινωνιών που θα βλέπουν μια παγιωμένη κατάσταση δίχως προοπτική άμεσης βελτίωσης.

Σενάριο δεύτερο: 50.000 και περιορισμένες ροές στην Ελλάδα

Αισιόδοξο, αλλά λιγότερο πιθανό σε σχέση με το Σενάριο 1, φαντάζει το ενδεχόμενο των εισροών και επαναπροωθήσεων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Αυτό το ενδεχόμενο προϋποθέτει ότι οι ροές θα περιοριστούν στους σημερινούς αριθμούς (λίγες εκατοντάδες καθημερινά), η διαμονή στα hotspots θα βελτιωθεί, ο στόλος του ΝΑΤΟ θα φρουρεί αποτελεσματικά τα ελληνικά χωρικά ύδατα στο Αιγαίο εντοπίζοντας όσα δουλεμπορικά προσεγγίζουν τα ελληνικά νησιά, ενώ οι ήδη παραμένοντες στην Ελλάδα πρόσφυγες θα εξασφαλίσουν άνετη πρόσβαση τόσο στις υπηρεσίες ασύλου όσο και σε βασικές δομές, όπως η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και η εκπαίδευση για τα προσφυγόπουλα.

Σενάριο τρίτο: Εγκλωβισμός προσφύγων σε άλλες βαλκανικές χώρες

Αυτό περισσότερο μοιάζει με σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας, αφού, βάσει των όσων αναφέρει η Υ.Α., προϋποθέτει τη μαζική «εισβολή» δεκάδων χιλιάδων προσφύγων, εγκλωβισμένων στην Ελλάδα, σε εδάφη της πρώην Γιουγκοσλαβίας.

Σενάριο τέταρτο: Εγκλωβισμός στην Ελλάδα 500.000 προσφύγων

Εφιαλτικό, αλλά διόλου απίθανο, εφόσον επαναληφθούν οι περσινές ροές προσφύγων και μεταναστών από τα τουρκικά παράλια, φαντάζει το συγκεκριμένο σενάριο. Αυτό θα συμβεί εφόσον η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας μείνει στα χαρτιά και το ΝΑΤΟ σε συνεργασία με τη Frontex αποτύχουν πλήρως στον έλεγχο των προσφυγικών ροών.

Σε αυτήν την περίπτωση στην Ελλάδα θα επικρατήσει χάος, με τους καταυλισμούς να θυμίζουν κολαστήρια μετατρεπόμενα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ καθημερινές θα είναι οι συγκρούσεις προσφύγων με άλλες εθνότητες και την αστυνομία και βέβαιη η έκρηξη των τοπικών κοινωνιών.

Παράλληλα, στα σύνορα πολλών ευρωπαϊκών κρατών θα αναπτυχθεί ο στρατός για τη φύλαξή τους.

Άθλια εικόνα στη «μικρή Ειδομένη»

Απελπιστική παραμένει η κατάσταση για τους πρόσφυγες και μετανάστες οι οποίοι παραμένουν στο λιμάνι του Πειραιά.

Ο αριθμός τους, σύμφωνα με τις δύο τελευταίες καταμετρήσεις, παραμένει κοντά στους 5.000 ανθρώπους, οι οποίοι ζουν σε άθλιες συνθήκες που επιδεινώθηκαν μετά την αποχώρησή του εθελοντών του Δήμου Πειραιά, που για σχεδόν έναν μήνα συνέβαλαν – σε μεγάλο ποσοστό – στο κομμάτι της κάλυψης των προσφύγων.

Ο φόβος της επαναπροώθησης στην Τουρκία, οι πάρα πολύ άσχημες συνθήκες διαμονής στα προσωρινά κέντρα φιλοξενίας της Β. Ελλάδας και η διαρκής έλλειψη ουσιαστικής ενημέρωσης από την πολιτεία αποτρέπουν τη συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων αυτών από το να εγκαταλείψουν το λιμάνι, προτιμώντας να παραμένουν εκτεθειμένοι στα σκουπίδια και τις μεταδοτικές ασθένειες, οι οποίες «θερίζουν».

Οι επαναπροωθήσεις

Η πρώτη επαναπροώθηση 2.020 προσφύγων από τη Λέσβο και τη Χίο κύλησε ομαλά, σύμφωνα τόσο με τη Frontex όσο και με τους εκπροσώπους των διεθνών οργανώσεων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των προσφύγων.

Η «ομαλότητα» όμως συμβαδίζει με τη συγκατάθεση των ίδιων των μεταναστών και προσφύγων να επιστρέψουν στην Τουρκία είτε για προσωπικούς λόγους είτε επειδή δεν κατέθεσαν καν αίτημα ασύλου από τη στιγμή που γνώριζαν εκ των προτέρων ότι θα απορριπτόταν.

Το κρίσιμο ερώτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τι θα συμβεί με τις αναγκαστικές επαπροωθήσεις των προσφύγων και μεταναστών των οποίων απορρίπτεται η αίτηση ασύλου.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Συντονιστικού Οργάνου για το Προσφυγικό και της Υπηρεσίας Μετανάστευσης, το 90% των προσφύγων και μεταναστών που έφθασαν στην Ελλάδα μετά τις 20 Μαρτίου, οπότε τέθηκε σε ισχύ η συμφωνία Ε.Ε. - Τουρκίας, έχει υποβάλει αίτημα για τη χορήγηση ασύλου στα επίσημα κέντρα καταγραφής.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι περιμένουν με αγωνία την κατάληξη της εξέτασης του αιτήματός τους με την ελπίδα ότι θα καταφέρουν είτε να μείνουν στην Ελλάδα έως ότου ανοίξουν πάλι τα σύνορα προς τα Βαλκάνια είτε να αναζητήσουν άλλους – νόμιμους αλλά και παράνομους – τρόπους διαφυγής προς την Κεντρική και Βόρεια Ευρώπη.

Σύμφωνα με πηγές της Υπηρεσίας Ασύλου, ο χρόνος διάρκειας εξέτασης καθενός αιτήματος κυμαίνεται μεταξύ 15 και 28 ημερών, κυρίως λόγω της έλλειψης του προσωπικού που απαιτείται για την εξέταση των αιτημάτων.

«Η αίτηση ασύλου αποτελεί ασφαλιστική δικλίδα για τους πρόσφυγες, προκειμένου να αποφύγουν τη βίαιη επαναπροώθησή τους» δήλωσε ο εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών για την Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Φιλίπ Λεκλέρκ μιλώντας την περασμένη Τρίτη στο διεθνές πρακτορείο Euronews.

♦ Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που το αίτημα των προσφύγων απορριφθεί;

♦ Πώς θα πεισθούν όλοι αυτοί οι άνθρωποι να μπουν στα πλοία για να επαναπροωθηθούν στην Τουρκία;

♦ Τι θα γίνει με τους 12.000 και 5.000 πρόσφυγες που παραμένουν για περισσότερο από έναν μήνα στην Ειδομένη και τον Πειραιά, αντίστοιχα, δίχως να έχουν υποβάλει καμιά αίτηση για άσυλο και δίχως να δείχνουν καμιά πρόθεση να μεταφερθούν σε κάποιο επίσημο κέντρο προσωρινής φιλοξενίας, αφού μόνο εκεί μπορούν να καταθέσουν αίτηση;

Ερωτήματα που θα απαντηθούν στην πράξη, με πάρα πολλούς να εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με το κατά πόσο η απομάκρυνση των ανθρώπων αυτών μπορεί να γίνει χωρίς να συμβούν σοβαρά επεισόδια μεταξύ των προσφύγων και των διωκτικών αρχών.

ΕλλάδαΤουρκίαεπαναπροωθήσειςΜετανάστεςπρόσφυγεςIssue: 1911Issue date: 07-04-2016Has video: