Δυνατό παιχνίδι σε τέσσερα μέτωπα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΈντυπη ΈκδοσηΠοιες προοπτικές ανοίγονται για την κυβέρνηση στο πολύπλοκο ενεργειακό παζλ Μπορεί πολλοί τομείς της οικονομίας να έχουν στην κυριολεξία «παγώσει» εν αναμονή των εξελίξεων για τη συμφωνία με τους εταίρους, όμως στην ενέργεια, και ιδιαίτερα στη διπλωματία των αγωγών, όπου τα πράγματα βρίσκονται σε καθεστώς διαπραγματεύσεων, η κυβέρνηση παίζει «μπάλα» προετοιμάζοντας εξελίξεις σε τέσσερα πεδία, για να πάρει ό,τι και όσα περισσότερα μπορεί. Ο αγωγός ΤΑΡ για το αζερικό αέριο, ο Greek Stream για το ρωσικό, αλλά και η αναβίωση των σχεδιασμών για τον ελληνοβουλγαρικό IGB και τον ελληνοϊταλικό ITGI δείχνουν ότι η Αθήνα παραμένει παίκτης στο παιχνίδι των ενεργειακών κόμβων, επιχειρώντας να αποκομίσει τα περισσότερα δυνατά οφέλη... Και Βέλγοι στον ΤΑΡ Αν δεχτούμε ότι ο αγωγός ΤΑΡ είναι το ισχυρότερο χαρτί που έχει στο «μανίκι» της η ελληνική ενεργειακή διπλωματία, η απόσχιση της αποκρατικοποίησης του ΔΕΣΦΑ από την ίδια την κατασκευή του αγωγού (κάτι που επί Σαμαρά πήγαινε χέρι - χέρι) υπήρξε μια από τις ευφυέστερες τακτικές του ενεργειακού επιτελείου. Ουσιαστικά απέμπλεξε τον αζερικό αγωγό από τις διαφωνίες της Κομισιόν για το αν πρέπει να πωληθεί ο διαχειριστής του αερίου στην Ελλάδα στους Αζέρους της SOCAR. Οι εξελίξεις τη δικαίωσαν. Η πώληση του 67% του ΔΕΣΦΑ στη SOCAR (έναντι τιμήματος 400 εκατ. ευρώ) που είχε «κλείσει» από το 2013, με τους Αζέρους να καταβάλλουν μάλιστα προκαταβολή 40 εκατ. ευρώ, είχε εξ αρχής συναντήσει τις διακριτικές αντιρρήσεις της Επιτροπής Ανταγωνισμού (DG Comp). Οι αντιρρήσεις έγιναν εντονότερες πέρυσι, όταν επιτροπή διέταξε εις βάθος έρευνα για την υπόθεση με το ερώτημα εάν ένας ευρωπαϊκός ρυθμιστής ενέργειας μπορεί να πωληθεί εκτός Ε.Ε., και μάλιστα σε κρατική εταιρεία με μονοπωλιακά χαρακτηριστικά. Η πρώτη αντίδραση των Αζέρων (που δεν είναι μαθημένοι σε τέτοια σνομπαρίσματα) ήταν ότι υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές για το επενδυτικό πρόγραμμα της SOCAR. Ο ορίζοντας της Κομισιόν για την απάντηση στο εν λόγω θέμα ήταν ο Μάρτιος του 2015. Όμως οι Ευρωπαίοι το «τράβηξαν» και πριν από μερικές ημέρες μετέθεσαν την προθεσμία για το τέλος της χρονιάς... Παράλληλα η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, με τοποθέτηση του πρωθυπουργού, περιόρισε το «προς πώληση αντικείμενο» στον ΔΕΣΦΑ στο 49%, ώστε να παραμείνει σε συμφωνία με τις προγραμματικές δηλώσεις για μη πώληση πλειοψηφικών μεριδίων ενεργειακών οργανισμών. Σε αυτό οι Αζέροι της SOCAR «απάντησαν» ότι ανάλογα θα αναπροσαρμοστεί και το τίμημα. Δηλαδή ότι τα 400 εκατ. ευρώ είναι ένα τίμημα που πλέον «δεν παίζει»... Με το όλο θέμα για τον ΔΕΣΦΑ να «παίζεται», και μάλιστα με αρνητικές προοπτικές, η απόφαση του ενεργειακού επιτελείου να διαχωρίσει την υπόθεση του ΤΑΡ αποδείχτηκε ορθή. Οι διαδικασίες για την κατασκευή του, με προβλήματα έστω, προχωρούν κανονικά από τη διεθνή κοινοπραξία. Και όχι μόνο αυτό... Η έκπληξη ήρθε από την εκδήλωση του ενδιαφέροντος της βελγικής Fluxys (πρόκειται για τον αντίστοιχο ΔΕΣΦΑ του Βελγίου) να «μπει» στο ποσοστό των Αζέρων, είτε σε όποιο ποσοστό αποφασίσει να παραχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση. Γνωστό το ενδιαφέρον των Βέλγων για τις ενεργειακές υποδομές στη ΝΑ. Ευρώπη. Έχει καταγραφεί με τη συμμετοχή της ELIA (πρόκειται για τον Βέλγο διαχειριστή δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας) στον διαγωνισμό για την πώληση του ΑΔΜΗΕ (που ναυάγησε), τη συμμετοχή της Fluxys στον αγωγό ΤΑΡ, αλλά και με την περυσινή συμφωνία συνεργασίας της ίδιας εταιρείας με τον ΔΕΣΦΑ. Οι άνθρωποι της Fluxys, που συναντήθηκαν με τον Λαφαζάνη, δήλωσαν ότι μπορούν να μελετήσουν όλα τα σενάρια. Ακόμη και την αποζημίωση της SOCAR. Και βέβαια το γεγονός ότι η εν λόγω εταιρεία είναι ένας ιδιωτικού δικαίου όμιλος που ελέγχεται μετοχικά από το βελγικό Δημόσιο λέει πολλά για τις δυνατότητές της να ελιχθεί στις Βρυξέλλες και παράλληλα να καλύψει τις προϋποθέσεις που βάζει η Αθήνα... Η ευρωπαϊκή έκπληξη Το δεύτερο μέτωπο αφορά τον Greek Stream. Τον ρωσικό αγωγό που μέσω Τουρκίας (Turkish Stream) θα διοχετεύσει αέριο στην Ευρώπη, σε αντικατάσταση πρακτικά του South Stream. Με τον αγωγό (που πρωταγωνίστησε στις επαφές Πούτιν - Τσίπρα και την περιβόητη υπόθεση της προκαταβολής) να πρέπει να λάβει «ευρωπαϊκή βούλα» για να προχωρήσει, μια εξέλιξη έδειξε πάλι ότι, παρά το αμερικανικό βέτο και τις ενστάσεις των Βρυξελλών, το έργο μπορεί να προχωρήσει. Ο αγωγός εντάχθηκε στις επιλεγόμενες υποδομές (TYNDP) του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαχειριστών Συστημάτων Φυσικού Aερίου (ENTSO-G), κάτι που σημαίνει ότι δυνάμει μπορεί να χαρακτηριστεί «PCI», δηλαδή ένα πρόγραμμα «κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος» και να χρηματοδοτηθεί από κοινοτικά κονδύλια. Το αξιοσημείωτο είναι μάλιστα ότι την προοπτική άνοιξε η ίδια η Επιτροπή Ανταγωνισμού ζητώντας από τους αρμόδιους οργανισμούς και τις χώρες - μέλη να προταθούν προγράμματα αγωγών που θα καλύψουν το κενό από την ακύρωση του South Stream. Με τον αγωγό να έχει σχεδιαστεί ώστε να αντικαταστήσει από το 2019 τη σημερινή «οδό» ρωσικού αερίου προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω Ουκρανίας, θα χρειαστούν ακόμη πολλά βήματα για την υλοποίησή του, αλλά το πρώτο έχει γίνει... Κάπου εκεί τα πράγματα άρχισαν να γίνονται πιο ενδιαφέροντα, καθώς ένας παλαιός παίκτης στα ενεργειακά της περιοχής, η Edison, δείχνει πρόθυμη να εμπλακεί στον Greek Stream προσφέροντας μια εναλλακτική οδό του ρωσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Οι επαφές Λαφαζάνη με στελέχη της εταιρείας πριν από μερικές ημέρες έδειξαν κυρίως δύο πράγματα: 1. Την προσήλωση των Ιταλών στην τελική επενδυτική προοπτική του αγωγού IGB (πρόκειται για τον βασικό σύνδεσμο του TAP), που προωθείται με τη συμμετοχή ΔEΠA, Edison και ΔEH. 2. Την αναβίωση του ITGI, που είχε σχεδιαστεί να μεταφέρει ρωσικό αέριο από τα ελληνοτουρκικά σύνορα στην Ηγουμενίτσα και από εκεί υποθαλάσσια προς την Ιταλία. Και βέβαια η Edison δεν είναι ένας παίκτης «μόνος». Έχει πλέον και τη γαλλική υποστήριξη, αφού η εταιρεία ελέγχεται από τον γαλλικό κολοσσό EDF. Το εάν με τη στήριξη αυτήν ο ελληνικός σχεδιασμός θα προχωρήσει κόντρα στις επιθυμίες της Ουάσιγκτον, η οποία προωθεί αντίστοιχα τη νεκρανάσταση του Nabucco, απέναντι στα ρωσικά σχέδια για τις εναλλακτικές του South Stream, θα το δούμε σύντομα...ΤΑΡGreek StreamσυμφωνίαIssue: 1866Issue date: 28-05-2015Has video: