Κληρωτή Δημοκρατία

Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, όπως διεκπεραιώνεται δια μέσου του κομματικού συστήματος, είναι ένα μοντέλο διακυβέρνησης που δεν χαίρει πλέον εκτίμησης. Οι λόγοι πολλοί, όπως ο εκπεσμός σε μια ομφαλοσκοπική κομματική γραφειοκρατία και πολιτική ελίτ, οι οποίες με το να ασχολούνται κυρίως με τη δική τους αναπαραγωγή απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από την κοινωνία και τα....
προβλήματά της. Έτσι, αυτό που χαρακτηρίζει πλέον τα κοινοβούλια είναι η εξασφάλιση του ατομικού συμφέροντος των βουλευτών, παρά του κοινού καλού.
Η άμεση δημοκρατία φαντάζει σαν μια ελκυστική επιλογή, αλλά για την πλήρη εφαρμογή της υπάρχουν αντικειμενικές δυσκολίες, όπως το μέγεθος των κοινωνιών, αλλά και θεωρητικό και πειραματικό έλλειμμα.

Ένα εναλλακτικό μοντέλο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί εντός των υπαρχόντων δομών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας είναι η κληρωτή αντιπροσωπευτική δημοκρατία, με τους βουλευτές να βγαίνουν όχι με ψηφοφορία αλλά με το ρίξιμο ενός ζαριού. Η ιδέα είναι ότι με τον τρόπο αυτό οι βουλευτές που θα προκύπτουν μπορεί πράγματι να αντιπροσωπεύουν με αναλογικό τρόπο τις διάφορες κοινωνικές και επαγγελματικές τάξεις, και εφ όσον η πιθανότητα επανεκλογής τους θα είναι μηδενική, θα μπορούν να ψηφίζουν τα νομοσχέδια με βάση το κοινό καλό και όχι το δικό τους. Επίσης, για τον ίδιο λόγο θα είναι απαλλαγμένοι από την ανάγκη καλλιέργειας πελατειακών σχέσεων με τους δυνητικούς ψηφοφόρους τους και σχέσεων εξάρτησης από δόλιους χρηματοδότες και χορηγούς.

Πόσο αποτελεσματικό όμως είναι ένα τέτοιο μοντέλο, στο βαθμό που δεν έχει δοκιμαστεί στις σύγχρονες πολύπλοκες και μαζικές κοινωνίες; Ευτυχώς που υπάρχουν και τα μαθηματικά μοντέλα, τα οποία ανάλογα με την επιδεξιότητα των κατασκευαστών τους μπορούν να δώσουν μια κάποια γεύση, ή αλλιώς τα όρια καλής λειτουργίας τους.

Ένα τέτοιο μοντέλο, με τίτλο «Accidental Politicians: How Randomly Selected Legislators can Improve Parliament Efficiency» έρχεται από τους Alessandro Pluchino, Cesare Garofalo, Andrea Rapisarda, Salvatore Spagano και Maurizio Caserta, του πανεπιστημίου της Κατάνια, στη Σικελία, το οποίο και θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε όσο πιο κατανοητά γίνεται.

Το κύριο ερώτημα που θέτουν οι ερευνητές αφορά στον βέλτιστο αριθμό των κληρωτών και κομματικά ανεξάρτητων βουλευτών, ώστε το κοινοβούλιο να αποκτά τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα ως προς την εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος.

Προϋποθέσεις του μοντέλου

Οι ερευνητές υποθέτουν ότι το κοινοβούλιο απαρτίζεται από δύο μόνο κόμματα, υπόθεση η οποία καλύπτει πλήρως τον δικομματισμό. Σε κάθε κόμμα αποδίδεται μια παράμετρος, r, που κυμαίνεται στο διάστημα [0-1] και η οποία αναπαριστά το βαθμό ανεκτικότητας στη διαφωνία, ή αλλιώς το βαθμό της κομματικής πειθαρχίας. Για r=0 η διατύπωση ανεξάρτητης γνώμης είναι απαγορευτική, περίπτωση που θα προσομοίαζε προς το ΚΚΕ, ενώ για r=1, η διαφωνία είναι η νόρμα, περίπτωση που θα προσέγγιζε τη λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ.

Η δε αποτελε