Αλέξης ή Αλέκα;

του Γιώργου Καραμπελιά

… Από την εποχή της λεγόμενης περεστρόικα και στο εξής –η οποία οδήγησε προς στιγμή, και στην Ελλάδα, σε μια ενοποίηση των άσπονδων εχθρών στον ενιαίο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, το 1988-91–, η κατάσταση μεταβάλλεται. Η Σοβιετική Ένωση και το ανατολικό μπλοκ καταρρέει, το ΚΚΕ αποψιλώνεται από τα πιο σύγχρονα μεσοστρωματικά στελέχη του, και ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ συγκροτείται ως ένα νέο μόρφωμα που περιλαμβάνει το εκσυγχρονιστικό ΚΚΕ και το ΚΚΕεσ. Η Δαμανάκη, ο Λαφαζάνης, ο Αλαβάνος, ο Δραγασάκης, ο νεαρός Τσίπρας προέρχονται όλοι από το ΚΚΕ, το οποίο, στη διάσπαση του 1991, απογυμνώνεται από την πλειοψηφία των μέχρι τότε προβεβλημένων στελεχών του, τα οποία συγχωνεύονται σε ένα νέο μόρφωμα με τους προερχόμενους από το ΚΚΕεσ. – Βούτσης, Παπαδημούλης, Κωνσταντόπουλος, Κουβέλης. Το ΚΚΕ περιορίζεται στους ηλικιωμένους της Εθνικής Αντίστασης –που σταδιακά εκλείπουν–, σε μια περαστική από τις τάξεις του νεολαία –οι Κνίτες έχουν ελάχιστο χρόνο ζωής στο κόμμα– και ένα τμήμα των λαϊκών στρωμάτων, μικρομεσαίων και εργατικών.

Αντίθετα, ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ (μετέπειτα ΣΥΡΙΖΑ), εκπροσωπεί κατεξοχήν τα μεσαία στρώματα του δημοσιοϋπαλληλικού τομέα, ιδιαίτερα στην εκπαίδευση, τις ΔΕΚΟ, τις τράπεζες, τα ανώτερα μεσαία στρώματα των ελεύθερων επαγγελματιών –αρχιτέκτονες, μηχανικοί– και κατ’ εξοχήν τους διανοουμένους. Συνέβη δηλαδή κάτι ανάλογο με αυτό που είχε συμβεί στην πρώην Σοβιετική Ένωση και τις λοιπές ανατολικές χώρες. Τα νεαρά διευθυντικά στελέχη της Κομσομόλ και του σοβιετικού κόμματος, οι αίλουροι νεαροί, μεταβλήθηκαν στα νέα ηγετικά στρώματα της μετά την περεστρόικα περίοδο, ενώ στο Κομμουνιστικό Κόμμα έμεινε ο Τζουγκάνοφ, ο Γκίζι και ένα τμήμα των λαϊκών στρωμάτων.

Έτσι και οι διψασμένοι για εξουσία νεαροί κνίτες της δεκαετίας του 1970 και 1980, που κάποτε υμνούσαν το σοβιετικό στρατόπεδο, πείστηκαν πλέον πως θα έπρεπε να επενδύσουν, για το μέλλον τους, μάλλον στις… Βρυξέλλες. Γι’ αυτό και πολλοί από αυτούς προχώρησαν και πέρα από τον Συνασπισμό, περνώντας στο ΠΑΣΟΚ, όπως η Δαμανάκη, ο Λοβέρδος, ο Ανδρουλάκης ή, προσεκτικότερα, ο Κοτζιάς. Στο ΚΚΕ έμειναν στελέχη μεγαλύτερης ηλικίας και μικρότερων προσδοκιών, αγκιστρωμένα στην αναπαραγωγή του μηχανισμού.

Είναι προφανές, με βάση αυτή την ανάλυση, πού βρισκόταν η δυναμική. Ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ-ΣΥΡΙΖΑ, σε όλη την περίοδο των είκοσι χρόνων που ακολούθησε, εξέφρασε την αριστερά της παγκοσμιοποίησης σε όλες τις εκδοχές της: από την πλέον ενσωματωμένη στο σύστημα (καθηγητές πανεπιστημίων, υπεύθυνοι εταιρειών ευρωπαϊκών προγραμμάτων, κ.λπ.) έως την πλέον «αμφισβητησιακή» (οι αριστερίστικες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ).Η τελευταία στρατολογούνταν συχνά από τους γόνους των ενσωματωμένων πατεράδων, αλλά έμεναν και αυτοί πιστοί στις αξίες του κοσμοπολιτισμού και «διεθνισμού». Γι’ αυτό, εξάλλου, όλα τα προηγούμενα χρόνια, και ιδιαίτερα στον κομβικό Δεκέμβρη του 2008, επέμεναν στο σχήμα της συμμαχίας Εξαρχείων-Κολωνακίου. Παρότι λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ έπαιρνε μικρότερα εκλογικά ποσοστά από το ΚΚΕ, ή