Ένα βήμα «πριν την άβυσσο»

 Γράφει ο Αχιλλέας Λεοντάρης

«όπου γαρ μη νόμοι άρχουσιν, ουκ έστι πολιτείαν»
                                                  Αριστοτέλης Πολιτικά : 1310a     28

 
Η δημοκρατία δεν είναι μόνο ένα ευαίσθητο πολίτευμα. Κυρίως είναι μια διαρκής πορεία προς  έναν μεταϊστορικό εαυτό της. Την πραγμάτωση του οποίου  υπόσχεται μόνον.
Κι ίσως τη γοητεία της  σ’ αυτό ακριβώς να την οφείλει: Στο ότι, δηλαδή,  ποτέ δεν εκπληρώνει  τις υποσχέσεις της. Αλλά διαρκώς  πορεύεται προς μια ιδεατή μορφή, που όμως  δεν υπάρχει παρά μόνο ως έλλειψη. Δηλαδή, ως ένα «κενό σημαίνον», του οποίου  το περιεχόμενό του θα καλυφθεί ή δεν θα καλυφθεί από τις επιλογές μας. Και μάλιστα από τις επιλογές και την ευθύνη όλων μας. Αναλογικά βεβαίως, αλλά πάντως όλων μας. Που σημαίνει ότι η δημοκρατία, όντας ένα καθεστώς συλλογικού αυτοστοχασμού, ευνοείται και βελτιώνεται μόνον όταν στηρίζεται, αλλά και κρίνεται, από όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες. Και άρα, η δημοκρατία είναι μεν πραγματοποιήσιμη, αλλά όχι πραγματοποιημένη.
 Από την άλλη πλευρά ζούμε σε μια κοινωνία διαστρωματωμένη με ανισοκατανεμημένη τη δύναμη επιρροής και παρέμβασης στα δημόσια πράγματα, γεγονός που ευνοεί τη δημιουργία ........ ανεξέλεγκτων εξουσιαστικών δομών. Σε αυτή την κοινωνία  η δημοκρατία, έστω και ως υπόσχεση, είναι και παραμένει το μοναδικό όπλο με το οποίο μπορούμε να αντιπαραταχτούμε στις  δομές αυτές. ΄Η έστω να τις περιορίσουμε. Που σημαίνει ότι κάθε θετικό  βήμα  είναι το μοναδικό ανάχωμα στην πλημμυρίδα, που εξαιτίας αυτών ακριβώς των κινδύνων,  απειλούν τη συλλογική αυτονομία και ελευθερία μας. Και αντιστρόφως : Κάθε βήμα εκτός πορείας, όπως και κάθε παραπάτημα, ακόμη και κάθε βραδυπορία, δρομολογούν μια οπισθοδρόμηση,  που δεν μας αποπροσανατολίζει μόνον, αλλά μας στέλνει κατ ευθείαν στον αντίποδά της.   Που δεν είναι άλλος παρά τα ποικιλώνυμα ολοκληρωτικά συστήματα.
Τούτο σημαίνει πως η ύπαρξη, ή ακριβέστερα, η πορεία  προς την ύπαρξη του πολιτεύματος της δημοκρατίας,  που υπόσχεται να στηρίξει την αυτονομία και την ελευθερία όλων μας,   έχει ως αυτονόητη προϋπόθεση και την αναλογική και έμπρακτη στήριξη επίσης όλων μας. Άλλωστε, το πολίτευμα που μοιράζει, θεωρητικά τουλάχιστον, σε όλους του πολίτες τα ίδια δικαιώματα, ταυτόχρονα μοιράζει σε όλους  και την αναλογική ευθύνη. Το να την αποποιούνται οι πολίτες, αλλά να την αναμένουν να προκύψει μόνον από τους άρχοντες πέραν του ότι είναι υποκριτικό, παραπέμπει σε έναν πολιτικό μεσσιανισμό όπου η σωτηρία αναμένεται (επί ματαίω) εξ …ουρανού.
Και όμως : Είναι κοινή η αίσθηση ότι  σήμερα πάμε ανάποδα. Και ας κορυφώνεται μια  πρωτόγνωρη οικονομική κρίση, που κατά την πλέον επίσημη διατύπωση, μας έφερε ήδη  ένα βήμα «πριν την άβυσσο».
Και ας έχουμε όλοι διαισθανθεί ότι η οικονομική  κρίση ήταν πρωτευόντως  πολιτική κρίση. Και άρα και του συστήματος. Και ας έχουμε, ακόμη, υποψιαστεί ότι για την κρίση αυτή κανένας μας δεν είναι ανεύθυνος. Αναλογικά βεβαίως.  Και όμως  ακόμη και σήμερα, ο τρόπος σ