CSR | Περιβάλλον, Κοινωνία, Άνθρωπος: «Συγκοινωνούντα δοχεία» τα κριτήρια ESG και η εταιρική υπευθυνότητα

Περισσότερο επείγουσα από ποτέ διαφαίνεται η ανάγκη για τις εταιρείες να ενισχύσουν περαιτέρω τη στρατηγική τους σχετικά με την εταιρική υπευθυνότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη, τα οποία αποτελούν προϊόν των αυξανόμενων προσδοκιών του κοινού απέναντί τους, τόσο σε σχέση με το ίδιο και τις ανάγκες του, όσο και σε σχέση με το περιβάλλον και την κοινωνία. Ωστόσο, εκτός από τους προφανείς ωφελούμενους, θετικές είναι οι επιπτώσεις της συγκεκριμένης στρατηγικής και για τις ίδιες τις εταιρείες, καθώς, αφενός, επιτυγχάνουν ισχυρότερο engagement και retention των καταναλωτών και, αφετέρου, «χτίζουν» με

γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξή τους. Σύμφωνα με την Aflac, το επενδυτικό κοινό αντιμετωπίζει με άκρως θετική ματιά τις δράσεις ΕΚΕ των εταιρειών, χαρακτηρίζοντάς τις, όπως ανέφερε το Forbes, δείκτη μιας επιχειρηματικής κουλτούρας, στο πλαίσιο της οποίας τα «δαπανηρά» σφάλματα φαίνονται λιγότερο πιθανά. Παράλληλα, 61% των ερωτηθέντων επενδυτών στην έρευνα της Aflac συμφώνησαν ότι η εταιρική υπευθυνότητα αποτελεί ένδειξη ηθικής εταιρικής συμπεριφοράς, η οποία μειώνει τον επενδυτικό κίνδυνο. Αυτό, άλλωστε, φαίνεται ότι είναι πλέον το μέγα ζητούμενο για τις εταιρείες παγκοσμίως, η ενίσχυσή τους, η δόμηση ισχυρού προφίλ και η μεγαλύτερη προσέλκυση επενδυτών, με σκοπό να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα.

Η υιοθέτηση των ESG κριτηρίων από τις επιχειρήσεις ήρθε για να μείνει, ωστόσο, όπως σημείωνε και η πρόσφατη έρευνα της KPMG «2022 Sustainability Reporting», οι γνωστοποιήσεις για τα ESG συνεχίζουν σε μεγάλο βαθμό να στηρίζονται σε περιγραφές, και όχι στη δημοσιοποίηση ποσοτικών ή οικονομικών δεδομένων σε σχέση με το αντίκτυπο. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να λειτουργούν με μόνο κίνητρό τους το κέρδος σε βάρος του περιβάλλοντος, της κοινωνίας, την οικονομίας, των καταναλωτών ή και των ανθρώπων τους. Αντίθετα, οφείλουν να δημιουργούν τρόπους με τους οποίους θα προσφέρουν πίσω στην κοινωνία, γεγονός το οποίο μπορεί να συμβάλλει στην προσέλκυση πελατών και στη διακράτηση των ανθρώπων τους -τα στοιχεία «κλειδί» για την επιτυχή λειτουργία τους, ανέφερε σε άρθρο του το Forbes.

«Άγιο δισκοπότηρο» η μετάβαση στη βιωσιμότητα;
Παγκοσμίως, το ποσοστό των μελών των διοικητικών συμβουλίων και των ανώτατων στελεχών που εκτιμούν ότι η πανδημία ενίσχυσε τις προσδοκίες των καταναλωτών, των εργαζόμενων, των κυβερνήσεων και της ευρύτερης κοινωνίας, καθώς και ότι οι επιχειρήσεις θα τεθούν επικεφαλής της προσπάθειας για θετικό κοινωνικό αντίκτυπο, περιβαλλοντική βιωσιμότητα και ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, έχει αυξηθεί σημαντικά, από 66% σε 84%, ανέφερε η ετήσια παγκόσμια έρευνα της EY, «Long-Term Value and Corporate Governance Survey». Ωστόσο, παρατηρήθηκε και μια αύξηση -από 28% σε 43%- των ερωτηθέντων που διαπιστώνουν έλλειψη επαρκούς δέσμευσης από τα διοικητικά συμβούλια για λήψη αποφάσεων οι οποίες ενσωματώνουν πλήρως κριτήρια ESG που θα δημιουργούσαν μακροπρόθεσμη αξία, ενώ 55% αναφέρουν ότι υπάρχει σημαντική διάσταση απόψεων μεταξύ των ηγετικών στελεχών των επιχειρήσεων, σχετικά με τον τρόπο εξισορρόπησης των βραχυπρόθεσμων προβληματισμών με τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Επιπλέον, η έρευνα διαπίστωσε μια απόκλιση μεταξύ, αφενός, των πλεονεκτημάτων της εταιρικής στρατηγικής ESG για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς και, αφετέρου, της προθυμίας των ηγετών να την υποστηρίξουν μέσω της εταιρικής διακυβέρνησης. Το 66% των ηγετικών στελεχών θεωρεί, πρώτον, τη μακροπρόθεσμη αξία μέσω νέων προϊόντων και υπηρεσιών για θέματα ESG και, δεύτερον, την ανθεκτικότητα στους κινδύνους ESG, ως τα δύο κορυφαία πλεονεκτήματα της ενσωμάτωσης των εν λόγω κριτηρίων στην εταιρική τους στρατηγική. Παράλληλα, 83% δήλωσαν ότι επιθυμούν την καθιέρωση υποχρεωτικών εταιρικών αναφορών για τις επιδόσεις σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και διακυβέρνησης, με βάση διεθνή πρότυπα. Το δε 82% πιστεύει ότι οι οργανισμοί τους έχουν σημειώσει σημαντική πρόοδο στην εφαρμογή των ελέγχων και των συστημάτων διαχείρισης κινδύνου, που απαιτούνται για την αντιμετώπιση σημαντικών κινδύνων ESG.

Πρόκληση η βιώσιμη ανάπτυξη και στην Ελλάδα
Χρόνο, επιμονή, κουλτούρα και εκπαίδευση απαιτεί η επένδυση στη βιωσιμότητα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα ημερίδας, την οποία διοργάνωσαν ο Σύνδεσμος Επενδυτών & Διαδικτύου (ΣΕΔ) και το CSR Hellas για τη μετάβαση των επιχειρήσεων και τη βιώσιμη χρηματοδότηση. Παρά το γεγονός ότι σημαντικές εταιρείες της ελληνικής οικονομίας, όπως όμιλος ΟΤΕ, V Group, Ολυμπιακή Ζυθοποιία, Mytilineos, Alpha Services & Holdings, όμιλος φαρμακευτικών επιχειρήσεων Τσέτη κ.ά. δημοσιοποιούν πλέον, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, Απολογισμούς Βιωσιμότητας ή Εταιρικής Υπευθυνότητας, η βιώσιμη ανάπτυξη, σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της συζήτησης, αποτελεί πρόκληση για όλες τις επιχειρήσεις, εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και μη, με βάση τις επερχόμενες εξελίξεις σε σχέση με τη δημοσιοποίηση των μη χρηματοοικονομικών πληροφοριών. Επιπλέον, διεξήχθη το συμπέρασμα ότι τα κριτήρια ESG -τα οποία καλούνται να ενσωματώσουν οι επιχειρήσεις- αποτελούν όχι μόνο βασική προϋπόθεση, προκειμένου να διεκδικήσουν τη συμμετοχή τους στο ευρωπαϊκό σχέδιο «Βιώσιμη Ανάπτυξη», που προβλέπει επενδύσεις άνω του ενός τρισ. ευρώ την επόμενη δεκαετία, αλλά και προτεραιότητα των συμμετόχων -ιδιαίτερα των πελατών / καταναλωτών, των επενδυτών, αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα. Παράλληλα, η επένδυση στον τρόπο με τον οποίο παράγει αξία μια επιχείρηση σε βάθος χρόνου και στο πώς αντιμετωπίζει το μέλλον της απαιτεί μακροχρόνιο ορίζοντα και καλλιέργεια συγκεκριμένης κουλτούρας. Ωστόσο, το οικοσύστημα θα πρέπει να στηρίξει έμπρακτα τις επιχειρήσεις -ιδιαίτερα τις μικρομεσαίες- οι οποίες θα αναλάβουν το κόστος της μετάβασης.
Όπως συζητήθηκε, σημαντικός εκτιμάται ότι θα είναι και ο ρόλος των επαγγελματιών διαχειριστών χαρτοφυλακίου, κυρίως μέσα από τη δική τους προσαρμογή στον τρόπο επιλογής των επενδυτικών τους τοποθετήσεων, καθώς και την πληροφόρηση-ενημέρωση των πελατών τους. Επιπλέον, αναφέρθηκε ότι οι απαιτήσεις για την προσαρμογή των επιχειρήσεων σε κριτήρια ESG είναι υψηλές για όλες τις οργανωτικές μονάδες και απαιτεί χρόνο και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ώστε να αποφεύγεται το greenwashing. Τέλος, θεωρήθηκε κρίσιμη και αφορά όλες τις επιχειρησιακές λειτουργίες η εκπαίδευση των στελεχών προς την κατεύθυνση της προσαρμογής των επιχειρήσεων στο νέο μοντέλο της βιωσιμότητας και τις νέες απαιτήσεις που θέτει το περιβάλλον και το οικοσύστημα.

«Το ESG δεν συνιστά απλώς ένα παγκόσμιο mega-trend»
Αναφορικά με την υιοθέτηση των κριτηρίων ESG από την ελληνική επιχειρηματική σκηνή, ο Αλκιβάδης Σιαράβας, Marketing, Communications & Corporate Citizenship Manager, KPMG στην Ελλάδα, σχολιάζει ότι οι επιχειρήσεις φαίνεται να ενστερνίζονται όλο και περισσότερο τη φράση «doing well by doing good», αναγνωρίζοντας πλέον, σε μεγάλο βαθμό σε σύγκριση με το παρελθόν, την αναγκαιότητα της υιοθέτησης των ESG στη στρατηγική τους. «Έτσι, βλέπουμε πολλούς οργανισμούς μεγαλύτερους, αλλά και μικρότερους να ενσωματώνουν τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης στις καθημερινές πλέον πρακτικές τους». Παρατηρεί ότι η μετάβαση στο νέο πλαίσιο ESG είναι μια απαιτητική, χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία για τις επιχειρήσεις, ενώ, παράλληλα, είναι κρίσιμο για το σύγχρονο επιχειρείν όχι μόνο να εφαρμόζει τα ESG κριτήρια στη δραστηριοποίηση του, αλλά και να συνδέει τα παραπάνω κριτήρια με την αντίστοιχη αξιολόγηση και τον απολογισμό που απαιτείται. Για τον λόγο αυτό, πολλές επιχειρήσεις αναζητούν εξειδικευμένους συνεργάτες-συμβούλους για την ορθή εφαρμογή και των τριών διαστάσεων του ESG: Environment, Society, Governance, όχι μόνο σε μεμονωμένες δράσεις, αλλά κυρίως για να ενσωματώσουν πρακτικές στον πυρήνα της λειτουργίας τους. «Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, θεωρώ ότι το ESG δεν συνιστά απλώς ένα παγκόσμιο mega-trend που κάποια στιγμή θα “ξεφουσκώσει”. Η υιοθέτηση των ESG κριτηρίων από τις επιχειρήσεις ήρθε για να μείνει και είναι κάτι που πλέον τα περισσότερα στελέχη έχουν κατανοήσει και προσπαθούν να εφαρμόσουν», συνεχίζει.

«Να στραφούμε στα μεγάλα θέματα της εποχής»
Στα μεγάλα θέματα της σύγχρονης εποχής επιχειρεί να στραφεί η Lidl Ελλάς, προκειμένου να δοθεί «περιεχόμενο» στην ποιότητα ζωής των καταναλωτών, στο πλαίσιο της ήδη δυσχερούς συγκυρίας την οποία διανύει. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι, τα τελευταία χρόνια, οι καταναλωτές βρέθηκαν αντιμέτωποι στην καθημερινότητά τους με πολλές, όσο και δύσκολες προκλήσεις. Σε μεγάλο βαθμό, ακόμα και σήμερα, το μέσο νοικοκυριό βιώνει συνθήκες “εσωτερικής” και “εξωτερικής” διαπραγμάτευσης. Όλες και όλοι δοκιμαστήκαμε από την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, την πανδημία, αλλά και την πρόσφατη ενεργειακή κρίση. Και χρειάστηκε είτε να κάνουμε θυσίες, άλλοτε μεγάλες και άλλοτε μικρές, είτε εκπτώσεις στις επιλογές μας», σημειώνει η Βασιλική Αδαμίδου, Διευθύντρια Επικοινωνίας και Εταιρικής Υπευθυνότητας, Lidl Ελλάς. Επίσης, τονίζει ότι αυτό που έχει προτεραιότητα για την ίδια, αλλά και για την εταιρεία, είναι η συγκράτηση και η βελτίωση, όπου είναι δυνατόν, της ποιότητας ζωής. «Αν τώρα θελήσουμε να δώσουμε περιεχόμενο στην ποιότητα ζωής, σίγουρα δεν θα περιοριστούμε στα καταναλωτικά αγαθά. Πρέπει υποχρεωτικά να στραφούμε στα μεγάλα θέματα της εποχής μας, από την κλιματική κρίση και την ισότητα των φύλων, μέχρι τη διαφορετικότητα και τη συμπερίληψη», συνεχίζει. Αυτές, εξάλλου, θεωρεί ως τις προκλήσεις που διατρέχουν οριζόντια τον κοινωνικό ιστό και αποτελούν, ταυτόχρονα, προτεραιότητες αιχμής για κάθε μεγάλη εταιρεία και κάθε οργανισμό που φιλοδοξεί να ηγείται και να ανοίγει δρόμους, αναφέρει.

Green deal: Ποιος ο βαθμός ετοιμότητας των εταιρειών
Είναι έτοιμες, ωστόσο, οι εταιρείες να προσαρμοστούν στο πλήθος των απαιτήσεων τις οποίες επιφέρει το ευρωπαϊκό Green Deal -η συμφωνία η οποία στοχεύει στην προώθηση επενδύσεων σε τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα, στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και στη στροφή σε ενεργειακές πηγές μηδενικών ρύπων σε συνδυασμό με την εξοικονόμηση φυσικών πόρων και την καλύτερη προστασία των φυσικών οικοτόπων; Όχι στον αναμενόμενο βαθμό, σύμφωνα με τα ευρήματα της παγκόσμιας έρευνας, την οποία υλοποίησε η PwC. Συγκεκριμένα, βρέθηκε ότι λιγότερες από τέσσερις στις 10 επιχειρήσεις δηλώνουν επαρκώς εξοικειωμένες με την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ενώ λιγότερες από τις μισές (49%), θεωρούν ότι είναι προετοιμασμένες για την πληθώρα των νέων απαιτήσεων που αναμένεται να επιφέρει. H μελέτη καταδεικνύει πως οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είναι καλύτερα πληροφορημένες και προετοιμασμένες έναντι των προκλήσεων που έρχονται. Ακόμη όμως και αυτές παραδέχονται πως βρίσκονται στα πρώιμα στάδια κατανόησης της Πράσινης Συμφωνίας. Την ίδια στιγμή δύο στις τρεις επιχειρήσεις έχουν ήδη δεσμεύσει κεφάλαια και προτίθενται να αναλάβουν δράσεις σε βάθος πενταετίας με στόχο την υιοθέτηση μιας πιο βιώσιμης προσέγγισης στο λειτουργικό τους μοντέλο. Οι επιχειρήσεις φαίνεται να κατατάσσουν ψηλά στη λίστα των προτεραιοτήτων τους επενδύσεις στην καθαρή (78%) και πράσινη (60%) ενέργεια, στη μείωση απορριμμάτων και χρήσης πλαστικού και στον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (από 59%, αντίστοιχα).

Call to action για την κλιματική αλλαγή
Η κλιματική αλλαγή και η επείγουσα ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος έχουν αποδειχθεί, μέχρι στιγμής, «πεδίο δόξης» για τις εταιρείες σε όλον τον κόσμο, οι οποίες προχωρούν σε πλήθος σχετικών δράσεων. Παρ’ όλα αυτά και ενώ η πληροφόρηση για τη βιωσιμότητα αυξάνεται σταθερά με τις κορυφαίες 250 εταιρείες παγκοσμίως -γνωστές και ως G250- όλες σχεδόν (96%) να δημοσιεύουν κάποιας μορφής έκθεση βιωσιμότητας, πρόσφατη έκθεση της KPMG με τίτλο «KPMG Survey of Sustainability Reporting», η οποία δημοσιεύεται κάθε δύο χρόνια, βρήκε ότι οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο ότι είναι ουσιαστικός ο ρόλος τους στην επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή, με ένα 71% των Ν100 και 80% των G250 να θέτουν στόχους μείωσης του αποτυπώματος άνθρακα. Ωστόσο, επισημαίνει ότι μόλις 64% των εταιρειών G250 αναγνωρίζουν επίσημα ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί κίνδυνο για την επιχείρησή τους και λιγότερες από τις μισές η απώλεια βιοποικιλότητας. Επιπλέον, κάποιες περαιτέρω προκλήσεις που εντοπίζουν αφορούν την «κοινωνική» πτυχή (π.χ. σύγχρονη δουλεία, διαφορετικότητα, ένταξη και ισότητα, συμμετοχή της κοινότητας και εργασιακά θέματα), παρότι αυξάνεται η συνειδητοποίηση της σύνδεσης μεταξύ της κλιματικής κρίσης και της κοινωνικής ανισότητας. Στο παραπάνω πλαίσιο, η έκθεση της KPMG περιέγραψε απτούς τρόπους με τους οποίους οι επιχειρήσεις μπορούν να επενδύσουν στην πληροφόρηση για τη βιωσιμότητα και, συγκεκριμένα: 1. Κατανόηση των προσδοκιών των ενδιαφερόμενων μερών, 2. Ενσωμάτωση των αξιολογήσεων σημαντικότητας στην πληροφόρηση, 3. Ευθυγράμμιση της πληροφόρησης με υποχρεωτικά ή εθελοντικά πλαίσια, 4. Επένδυση σε ποιοτική διαχείριση μη χρηματοοικονομικών δεδομένων και 5. Κατανόηση του αντίκτυπου της κλιματικής αλλαγής και των κοινωνικών ζητημάτων στις επιχειρήσεις.

«Τα ESG, οδικός χάρτης για την επιχειρηματική αριστεία»
Ως έναν οδικό χάρτη, ο οποίος δείχνει τον δρόμο προς τη συνεχή επιχειρηματική πρόοδο και αριστεία περιγράφει τη θεματολογία των ESG η Ευτυχία Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ, όμιλος Quest, και πλέον ένα σημαντικό «εργαλείο» για τον στρατηγικό προγραμματισμό των επιχειρήσεων. «Στην Ελλάδα, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν αναγνωρίσει ότι τα κριτήρια ESG δρουν συμπληρωματικά με την εταιρική ευθύνη και έχουν εστιάσει, τα τελευταία χρόνια, στην υιοθέτηση των κριτήριων ESG στη λειτουργία τους, αναγνωρίζοντας ότι η σωστή ενσωμάτωσή τους συνδέεται άμεσα και με ένα καλό “ESG rating score”», εξηγεί. Αναφορικά με τη μεγαλύτερη έμφαση, η οποία έχει δοθεί στον πυλώνα «Ε», σχολιάζει ότι η κλιματική αλλαγή, η ενεργειακή κρίση, η ανάγκη για την εφαρμογή κυκλικής οικονομίας, αλλά και όλο το νέο νομοθετικό πλαίσιο γύρω από τη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, έχουν δημιουργήσει άμεση ανάγκη για τη δραστηριοποίηση γύρω από τη μετρίαση των αρνητικών επιπτώσεων στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα κάθε επιχείρησης. Όσο για την Ελλάδα τη χαρακτηρίζει ως πολύ θετικά τοποθετημένη να εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες χρηματοδότησης γύρω από την πράσινή ανάπτυξη και, ιδιαίτερα, μέσα από τις ανανεώσιμες πήγες ενεργείας. «Σιγουρά, πιο κερδισμένες θα είναι οι επιχειρήσεις που θα μπορέσουν να δώσουν μεγαλύτερη έμφαση στην καινοτομία και την ψηφιοποίηση γύρω από τις νέες πράσινες τεχνολογίες», παρατηρεί.

Παγίωση του «S» στις εταιρικές πρακτικές
Είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το «E» των ESG αποτέλεσε, τα τελευταία χρόνια, εν μέσω και των ραγδαίων αλλαγών στο κλίμα, την πρώτη προτεραιότητα για τις εταιρείες. Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, ο πυλώνας «Social» έρχεται στο προσκήνιο, πρωτίστως σε επίπεδο ίσων ευκαιριών, upskilling και reskilling, πρόσθετων παροχών και επιπλέον παροχών περίθαλψης. Στη χώρα μας, σύμφωνα με έρευνα της Icap Crif για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και τις Δράσεις ESG, βρέθηκε ότι 95% των επιχειρήσεων δήλωσαν ότι παρέχουν ίσες ευκαιρίες προς όλους τους εργαζομένους σε βαθμό «πολύ» ή «πάρα πολύ», ενώ 84% ότι παρέχει δυνατότητες εκπαίδευσης ή βελτίωσης των δεξιοτήτων του προσωπικού σε βαθμό «πολύ» ή «πάρα πολύ». Στην ανώτερη κλίμακα εμφανίζονται οι πρόσθετες παροχές ή οικονομικές διευκολύνσεις στο προσωπικό (80%), ενώ οι δωρεές ή παροχές σε χρήμα ή αγαθά σημείωσαν 68%, η ανταπόκριση σε έκτακτες καταστάσεις 61%, ο εθελοντισμός των εργαζομένων και η συμμετοχή σε πρωτοβουλίες βιώσιμης ανάπτυξης (αιμοδοσία, καθαρισμοί περιοχών, δενδροφύτευση κ.ά.) 50%, η υποστήριξη καλλιτεχνικών, αθλητικών, πολιτισμικών εκδηλώσεων 49% και οι πρωτοβουλίες για την ενίσχυση ΜΚΟ 39%.

«Στον πυλώνα του “S”, τα κοινωνικά κριτήρια, υπάρχει η εντύπωση ότι η Ελλάδα είναι αρκετά πίσω συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Παρ’ όλο που υπάρχει αναγνώριση για τη σημαντικότητα των θεμάτων αυτών, ως χώρα, ακόμα υστερούμε στην εφαρμογή βέλτιστων εργασιακών πρακτικών και πολιτικών, όπως αυτών της διαφορετικότητάς και τη συμπερίληψης, την εφαρμογή ευέλικτων εργασιακών μοντέλων, αλλά και γενικά όλη τη μέτρηση του κοινωνικού αποτυπώματος των επιχειρήσεων», σχολιάζει η Ευτυχία Κουτσουρέλη. Παρατηρεί, ωστόσο, ότι η εύρεση, προσέλκυση και διατήρηση εξειδικευμένων εργαζόμενων -και από το εξωτερικό- είναι μια πραγματικότητα και διαθέτει καίρια σημασία για τη μελλοντική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Έτσι, θεωρεί σίγουρο ότι θα υπάρξει πολύ μεγαλύτερη έμφαση στον πυλώνα του «S». Από την πλευρά του, ο Αλκιβιάδης Σιαράβας, εξηγεί ότι το πιο σημαντικό συστατικό των δράσεων της KPMG είναι η ενεργή συμμετοχή των ανθρώπων της και η εθελοντική τους προσφορά σε ό,τι κάνει η εταιρεία. «Έτσι, όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά, συνδράμουμε με θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία και το περιβάλλον, κάνοντας πράξη τις αξίες της εταιρείας μας», σχολιάζει.

Εκτιμήσεις για 60.000 νέες θέσεις εργασίας στην ΕΕ έως το 2027
Η βιωσιμότητα και η προσαρμογή στα νέα ευρωπαϊκά πλέον δεδομένα αποτελεί πρόκληση και για την εκπαίδευση και την κατάρτιση, άτυπη και τυπική, καθώς οδηγεί στην ανάγκη για νέες θέσεις εργασίας και διαμορφώνει ανάγκες ενσωμάτωσης πόρων κατάρτισης και προσαρμογής στις νέες δεξιότητες στο κόστος της δίκαιης μετάβασης. Η συζήτηση για το θέμα έχει ήδη ξεκινήσει με τη διοργάνωση συνεδρίων, φόρουμ και ενημερωτικών εκδηλώσεων από συναφείς φορείς. Ενδεικτικά, στο πλαίσιο εκδήλωσης που διοργανώθηκε πρόσφατα από το CSR Hellas, με θέμα την εκπαίδευση και τη σύνδεσή της με το οικονομικό μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης, αναφέρθηκε ότι κεντρικό ρόλο στις νέες δεξιότητες που πρέπει να αποκτηθούν στη διαδικασία της μετάβασης και υιοθέτησης προτύπων βιωσιμότητας, αποτελούν τα soft skills με επιχειρήσεις και πανεπιστήμια να ωφελούνται, επενδύοντας στη συνεργασία για την ανάπτυξή τους στα θέματα εταιρικής βιωσιμότητας. Επίσης, τονίστηκε ότι, στη χώρα μας, η εκτίμηση για δημιουργία νέων θέσεων εργασίας βάσει των υποχρεώσεων που απορρέουν από τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αφορά σε 400 περίπου επιχειρήσεις, καθώς και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Βάσει εκτιμήσεων δε υπολογίστηκε ότι, μέχρι το 2027, οι θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν στην ΕΕ, σε σχέση με τα θέματα βιωσιμότητας, θα ανέρχονται σε περίπου 60.000, αν και στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ανάλογες εκτιμήσεις. Όσο για τις ειδικεύσεις που αναμένεται να αφορούν οι θέσεις αυτές εκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα και αφορούν τόσο σε εξωτερικές θέσεις εργασίας, όσο και σε συμβουλευτικές και ελεγκτικές υπηρεσίες (auditors) και θέσεις υπεύθυνων βιωσιμότητας στις ΜμΕ.

Τα ESG, μέτρο «εκδημοκρατισμού» στις ιδιωτικές επιχειρήσεις
Ενώ, τα προηγούμενα χρόνια, η συζήτηση για τα κριτήρια ESG μονοπωλείτο από επιλεγμένες ελληνικές επιχειρήσεις, οι οποίες, λόγω μεγέθους, επιχειρησιακής παράδοσης και αυξημένου αισθήματος λογοδοσίας προς την κοινωνία και τους κοινωνικούς εταίρους, ήταν οι μόνες που δραστηριοποιούνταν σχετικά με αυτά, η κατάσταση τώρα έχει αλλάξει. Με τον δημόσιο απολογισμό των μη χρηματοοικονομικών δραστηριοτήτων να αποτελεί έννομη υποχρέωση όλων των σχετικά μεγάλων επιχειρήσεων εδώ και κάποια χρόνια και την ανάγκη για αυξημένη λογοδοσία και περισσότερη διαφάνεια στο επιχειρείν να αποτελεί προϊόν πίεσης της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας, προκειμένου να θεσπίσει περισσότερα «φίλτρα» για την αξιολόγηση της πραγματικής κατάστασης των επιχειρήσεων, τα ESG ήρθαν ως ένα μέτρο «εκδημοκρατισμού» στον χώρο των ιδιωτικών επιχειρήσεων, το οποίο έριξε περισσότερο φως στην εταιρική διακυβέρνηση, περιγράφει η Κατερίνα Σιπητάνου, Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων, Vodafone Ελλάδας. «Το διεθνές περιβάλλον και οι συνεχείς προκλήσεις που ανακύπτουν έχουν de facto εισάγει τη βιωσιμότητα στον πυρήνα και την επιχειρηματική στρατηγική όλο και περισσότερων των επιχειρήσεων. Τα ESG, σήμερα, αντανακλούν όλα όσα ενδεχομένως υποβάθμιζε, τις περασμένες δεκαετίες, η ιεράρχηση της “ανάγνωσης” μίας επιχείρησης με τα παραδοσιακά χρηματοοικονομικά κριτήρια», υπογραμμίζει και υπενθυμίζει ότι υφίσταται ένας ακόμη μοχλός πίεσης, ο οποίος ωθεί το επιχειρείν σε πιο διαφανή λειτουργία. «Οι καταναλωτές εξελίσσονται μαζί με τις επιχειρήσεις και κάνουν πλέον τις επιλογές τους βάσει και άλλων κριτηρίων, πέραν της τιμής, όπως η περιβαλλοντική και κοινωνική συμπεριφορά μίας επιχείρησης», σχολιάζει. Από την πλευρά της, η Ευτυχία Κουτσουρέλη παρατηρεί ότι «στον πυλώνα “G” σίγουρα υπάρχει δυνατή συμμόρφωση ιδιαίτερα από τις εισηγμένες ελληνικές εταιρείες στα κανονιστικά θέματα εταιρικής διακυβέρνησης». Σχολιάζει, ωστόσο, ότι «δεν πρέπει να αγνοήσουμε τα μηνύματα ότι για να προσελκύσουμε περισσότερες επενδύσεις στην Ελλάδα χρειάζεται πιο ουσιαστική αναγνώριση και διαχείριση ρίσκων, αλλά και ευκαιριών γύρω από τα θέματα ESG».

Ευτυχία Κουτσουρέλη, Αντιπρόεδρος ΔΣ, όμιλος Quest

«Θέσαμε 10 στόχους με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι και το 2025»
«Η προσήλωση στη βιώσιμη ανάπτυξη είναι μονόδρομος για έναν οργανισμό που αποσκοπεί στο μέλλον να παρέχει προστιθεμένη αξία μέσα από τη λειτουργία του. Και ο όμιλος Quest, εδώ και χρόνια, έχει ξεκινήσει δυναμικά τα βήματά του προς αυτήν την κατεύθυνση. Κατά τη διάρκεια του 2022, ο όμιλος ολοκλήρωσε την επικαιροποίηση της ESG στρατηγικής του, θέτοντας 10 στόχους με ορίζοντα υλοποίησης μέχρι και το 2025, αλλά και πιο μακροπρόθεσμους στόχους για το περιβάλλον μέχρι και το 2030. Οι τέσσερις πυλώνες στους οποίους αναπτύσσεται η ESG στρατηγική του ομίλου και εντάσσεται μέσα στις λειτουργίες των εταιρειών του, είναι το περιβάλλον, η υπεύθυνη επιχείρηση, οι άνθρωποί του ομίλου και τα βιώσιμα προϊόντα. Η δέσμευση του ομίλου Quest είναι να συνεχίζει να βελτιώνεται σε τομείς που μπορεί να επηρεάσει, επηρεάζοντας, ουσιαστικά, όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και την ευρύτερη κοινωνία, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, οι αγορές μέσα στις οποίες δραστηριοποιείται και, φυσικά, η εξέλιξη και η ευημερία των εργαζομένων του».

Αλκιβιάδης Σιαράβας, Marketing, Communications & Corporate Citizenship Manager, KPMG στην Ελλάδα

«Ο όρος “sustainability” είναι χαραγμένος στο DNA μας»
«Στη σημερινή εποχή, η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα παγκοσμίως για τους οργανισμούς, τις κυβερνήσεις και τις κοινωνίες. Για όλους εμάς στην KPMG, o όρος “sustainability” εναρμονίζεται πλήρως με το σύνολο των δραστηριοτήτων μας και είναι πλέον βαθιά χαραγμένος στο DNA της εταιρείας και των ανθρώπων μας. Όραμα μας είναι να δημιουργήσουμε έναν θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία όπου ζούμε και εργαζόμαστε. Στο παραπάνω πλαίσιο, οι δράσεις κοινωνικής υπευθυνότητας της εταιρείας μας βασίζονται σε τέσσερις πυλώνες: άνθρωποι, περιβάλλον, κοινότητα και δια βίου μάθηση. Παράλληλα, όλες οι δράσεις μας εναρμονίζονται με τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Συμμετέχουμε κάθε χρόνο στον παγκόσμιο εθελοντικό καθαρισμό ακτών του Ocean Conservancy, που συντονίζει για την Ελλάδα η HELMEPA δύο φορές τον χρόνο. Δενδροφυτεύουμε, σε συνεργασία με τον οργανισμό We4all. Έχουμε καταργήσει τη χρήση των πλαστικών μίας χρήσης στα γραφεία μας και έχουμε μειώσει την κατανάλωση του χαρτιού εκτυπώσεων στα γραφεία μας. Παράλληλα, ανακυκλώνουμε καθημερινά, καθώς έχουμε εντάξει, σε κάθε κτίριό μας, ειδικό χώρο ανακύκλωσης και έχουμε ενημερώσει για τον σωστό τρόπο ανακύκλωσης των διαφορετικών υλικών».

Η βιώσιμη ανάπτυξη παγκόσμια προτεραιότητα

57% των επιχειρήσεων θεωρούν ότι ο βαθμός εφαρμογής των δράσεων ESG από το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα.53% δήλωσαν ότι τη διαχείριση των σχετικών δράσεων έχει αναλάβει η ίδια η διοίκηση της εταιρείας. Ακολουθεί με 25% η ξεχωριστή διεύθυνση / τμήμα της εταιρείας.Οι ενέργειες των εταιρειών που αφορούν την κοινωνία καλύπτουν το μεγαλύτερο μερίδιο (39%) στον συνολικό προϋπολογισμό των εταιρειών για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Ακολουθούν οι περιβαλλοντικές (36%) και οι σχετικές με την εταιρική διακυβέρνηση δράσεις (25%).80% των επιχειρήσεων δαπανούν έως 200.000 ευρώ για δράσεις ESG σε ετήσια βάση, ενώ μόλις 6% δαπανούν πάνω από ένα εκατ. ευρώ.Η κυριότερη πρακτική ESG ως προς το περιβάλλον, που εφαρμόζεται σε «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό βαθμό, από 83% των εταιρειών είναι η αποτελεσματική διαχείριση του χαρτιού και των στερεών αποβλήτων.95% των εταιρειών δήλωσαν ότι παρέχουν ίσες ευκαιρίες προς όλους τους εργαζομένους σε «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντικό βαθμό.Αναφορικά με την εταιρική διακυβέρνηση, 91% των εταιρειών συμμορφώνονται με τις ισχύουσες πρακτικές επιχειρηματικής ηθικής.Τροχοπέδη στην υλοποίηση δράσεων ESG από τις ελληνικές επιχειρήσεις αποτελεί κυρίως η δαπάνη / κόστος για την εφαρμογή ενός προγράμματος βιώσιμης ανάπτυξης.94% των εταιρειών πιστεύουν ότι το κυριότερο όφελος από την υλοποίηση δράσεων βιώσιμης ανάπτυξης και εταιρικής υπευθυνότητας αποτελεί η ενίσχυση της εταιρικής τους εικόνας.Ακολουθούν, με μικρή διαφορά, η δημιουργία μακροπρόθεσμης αξίας για όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και την ευρύτερη οικονομία (93%) και η προσέλκυση και διατήρηση υψηλού επιπέδου ανθρωπίνου δυναμικού (91%).Πηγή: Έρευνα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και τις Δράσεις ESG, Δ/νση Οικονομικών-Κλαδικών Μελετών, Icap Crif ΑΕΒασιλική Αδαμίδου, Διευθύντρια Επικοινωνίας και Εταιρικής Υπευθυνότητας, Lidl Ελλάς

«Πλεόνασμα οφέλους στο παρόν, απόθεμα πόρων στο μέλλον»
«Στη Lidl Ελλάς, η εταιρική υπευθυνότητα είναι αναπόσπαστα δεμένη με τη φιλοσοφία και τον αξιακό πλούτο που κάνει ξεχωριστό το επιχειρηματικό μας μοντέλο. Δρούμε με πλήρη συναίσθηση του τι σημαίνει, πώς ερμηνεύεται, τι αντίκτυπο έχει κάθε μας κίνηση στην αγορά, την κοινωνία, το περιβάλλον. Ταυτόχρονα, συνεκτιμάμε την πρόσθετη αξία που προσφέρει στις επιλογές μας η δυναμική τόσο των δικών μας ανθρώπων, όσο και των συνεργατών μας. Κάθε δραστηριότητά μας είναι οργανωμένη, ώστε να θωρακίζουμε την επιχειρηματική μας συνέχεια, αλλά και να διασφαλίζουμε επάρκεια πόρων και για τις επόμενες γενιές. Προσφέρουμε πλεόνασμα οφέλους στο παρόν και απόθεμα πόρων στο μέλλον. Εδώ και 23 χρόνια, αφήνουμε όλο και μεγαλύτερο θετικό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία και την κοινωνία. Το πετυχαίνουμε γιατί εφαρμόζουμε με συνέπεια πρακτικές βιώσιμης ανάπτυξης. Η εξοικονόμηση ενέργειας, η μείωση των εκπομπών αερίων στην ατμόσφαιρα, η μείωση του πλαστικού, η καταπολέμηση της απώλειας και σπατάλης τροφίμων, η βιώσιμη και υγιεινή διατροφή, η κυκλική οικονομία και η ανακύκλωση, ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων και η δίκαιη ανταμοιβή, παραμένουν κεντρικοί άξονες ευθύνης για όλες και όλους μας».

Κατερίνα Σιπητάνου, Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων, Vodafone Ελλάδας

«Δηλώνουμε υπεύθυνοι και αξιόπιστοι εταίροι»
«Στην περίπτωση της Vodafone, η βιωσιμότητα βρίσκεται, εκ των πραγμάτων, μέσα στον πυρήνα των δραστηριοτήτων μας και αποτελεί πυλώνα του εταιρικού μας σκοπού. Και αυτό γιατί η συνδεσιμότητα και οι ψηφιακές τεχνολογίες αποτελούν το κλειδί για τη “δίδυμη”, πράσινη και ψηφιακή μετάβαση της κοινωνίας και εγγύηση για την ισότιμη πρόοδο και ευημερία. Δηλώνουμε υπεύθυνοι και αξιόπιστοι εταίροι και έχουμε ταυτίσει τον εταιρικό μας σκοπό με τη διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών για ένα βιώσιμο σήμερα και αύριο, που δεν θα αφήσει κανέναν πίσω του. Καθημερινά λειτουργούμε με αυτό το στοίχημα, το οποίο αποτελεί και τον υψηλότερο πήχη των προσδοκιών μας. Ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του έργου εκτελείται και μέσα από το Ίδρυμα Vodafone, το οποίο φέτος γιορτάζει τα 20 του χρόνια στην Ελλάδα. Μόνο τον τελευταίο χρόνο, περισσότεροι από 700.000 πολίτες, ακόμη και στις πλέον απομακρυσμένες περιοχές της Ελλάδας, έχουν ωφεληθεί από τα προγράμματά του στους τομείς της εκπαίδευσης, της υγείας, της κοινωνικής ενσωμάτωσης, καθώς και μέσα από την ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και τις εφαρμογές (apps) που έχουν δημιουργηθεί για το κοινό καλό».