Τα «Σκόπια» και ο Μπόρχες - Παραδείγματα από τις «δυο Ελλάδες»

του Δημήτρη Φύσσα

Δυο φαινομενικά άσχετα στοιχεία της επικαιρότητας θα χρησιμοποιήσω σήμερα για να καταδείξω τη γνωστή σε όλους θέση, ότι υπάρχουν «δύο Ελλάδες».

Το πρώτο. Παρουσιάζονται σήμερα Παρασκευή στο κεντρικό Αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, στις 6.30 μ.μ., από τις εκδόσεις «Πατάκη», οι δύο πρώτοι τόμοι από το τετράτομο έργο των Απάντων του Χόρχε Λούις Μπόρχες, δηλαδή το «Πεζά» 9δύο τόμοι) και τα «Ποιήματά» του. Μεταφράζουν οι έγκριτοι κ. Αχιλλέας Κυριακίδης τα πρώτα και κ. Δημήτρης Καλοκύρης τα δεύτερα. Θα γίνει συζήτηση με τους μεταφραστές. Η είσοδος είναι ελεύθερη, με δελτία προτεραιότητας που θα διανέμονται από τις 6. (Οι ταχτικοί ακροατές της εκπομπής μας «Αθήνα το φελέκι σου» θα θυμούνται, ίσως, ότι ο κ. Κυριακίδης έχει φιλοξενηθεί δυο φορές, τη δεύτερη μιλώντας μας ακριβώς για την έκδοση αυτή). Θ΄ακολουθήσει ένας τέταρτος τόμος με τα δοκίμια του μεγάλου Αργεντίνου, πάλι σε μετάφραση Κυριακίδη, που θα βγει τη άνοιξη.

Η σημασία της έκδοσης είναι πολλαπλή. Αρχικά, ότι η παλιά έκδοση των «Ελληνικών Γραμμάτων» είχε εξαντληθεί και πολύς κόσμος ζητούσε τα βιβλία, αλλά δεν τα έβρισκε, αφού ο συγεκριμένος οίκος έχει κλείσει. Ακόμα, ότι ο «Πατάκης» επενδύει ένα μέρος των κερδών του από ποικίλες εκδοτικές επιτυχίες του σε ακριβά βιβλία αξιώσεων, με καταβολή σημαντικών μεταφραστικών δικαιωμάτων και αμοιβές συντελεστών πρώτης γραμμής. Επιπλέον, ότι οι νέες εκδόσεις είναι μεταφραστικά ξανακοιταγμένες και πληρέστατες, με ευρετήρια και σημειώσεις, γλωσσάρι και βιβλιογραφικό σημείωμα.

Και τώρα το δεύτερο. Απαντώντας σε ερώτηση του κ. Πάνου Καμμένου (των «ψεκασμένων» Ανεξάρτητων Ελλήνων) για την ονομασία των «Σκοπίων», ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και αρχηγός του ΠΑΣΟΚ κ. Βαγγέλης Βενιζέλος, υπό την ιδιότητά του ως υπουργού των Εξωτερικών, δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Η Ελλάδα δεν προβάλλει αντιρρήσεις για την ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ ή στην ΕΕ επειδή είναι ανοιχτό το ζήτημα του ονόματος, για το όνομα, επειδή θέλουμε να επιβάλλουμε την αλλαγή του ονόματος. Η ένταξη της γειτονικής χώρας στους νατοϊκούς και ευρωπαϊκούς θεσμούς μπορεί να γίνει -και θα γίνει- μόνον όταν εκπληρωθούν όλα τα γενικά κριτήρια που ισχύουν για όλα τα υποψήφια κράτη μέλη που επιδιώκουν τη συμμετοχή τους στους ευρωατλαντικούς θεσμούς». Και ο κ. Βενιζέλος σπεύδει να προσθέσει ότι «Η Ελλάδα είναι έτοιμη να δεχθεί μια σύνθετη ονομασία, με γεωγραφικό προσδιορισμό στον όρο ‘Μακεδονία΄ που θα διαφοροποιεί σαφέστατα το κράτος αυτό από την ελληνική Μακεδονία -και βεβαίως θέλουμε ένα τέτοιο όνομα, erga omnes. Δηλαδή ένα όνομα για κάθε χρήση εσωτερική και διεθνή, διμερή και πολυμερή».

Τι έχουμε εδώ, αν όχι κουτοπονηριά και υποκρισία; Ο κ Βενιζέλος λέει ότι η Ελλάδα δέχεται τώρα αυτό που είκοσι χρόνια πριν η κυβέρνηση Μητσοτάκη ήταν έτοιμη να υπογράψει, αλλά οι τοτινές αντιδράσεις (του κ. Σαμαρά, του ΠΑΣΟΚ και του «αξέχαστου» Χριστόδουλου πρωτοστατούντων) δεν της το επέτρεψαν. Ο κ. Βενιζέλος λέει ότι, δήθεν, δεν είναι το όνομα η αιτία που η Ελλάδα προβάλλει βέτο, αλλά όλοι αυτοί οι γενικοί λόγοι που αναφέρει- ενώ όλοι ξέρουμε ότι είναι και παραείναι ακριβώς το όνομα. Δεν μπορείς να λές στον άλλο «δεν υπάρχεις», «δεν είσαι έθνος», δεν μπορείς ν΄αποκαλείς το κράτος «Σκόπια» (με τ΄ όνομα της πρωτεύουσάς του) και τους ανθρώπους του «Σκοπιανούς», δεν μπορείς ν΄ αγνοείς ότι η επί δεκαετίες εθνικιστική ελληνική αντίδραση έχει οδηγήσει διεθνώς στο «Μακεδονία» σκέτο- άσε που κάποιοι (συγκυβερνώντες σήμερα με τον κ. Βενιζέλο) θέλανε, τότε, να μοιράσουμε τα «Σκόπια» με τη Σερβία μέσω των όπλων.

Θέλουμε δε θέλουμε, οι Σλαβομακεδόνες υπάρχουν. Υπάρχουν τουλάχιστον από τα τέλη του 19ου αιώνα. Και είναι αστείο να λέμε ότι σήμερα, τόσες δεκαετίες μετά τη λήξη του εμφύλιου, αποτελούν απειλή για την Ελλάδα και την ακεραιότητά της οι λίγες δεκάδες χιλιάδες που έχουν απομείνει στο ελληνικό κομμάτι της Μακεδονίας, μαζί με εκατομμύρια Έλληνες Μακεδόνες. Αλλά το πόσοι ακριβώς και ποιοι είναι που έχουν μακεδονική και όχι ελληνική εθνική συνείδηση, είναι θέμα του καθενός- αποκλειστικά προσωπικό του.

Τώρα η ελληνική πλευρά παρακαλάει να πάρει αυτό που είκοσι χρόνια πριν απέρριπτε, τη σύνθετη ονομασία. Αλλά δεν το παραδέχεται, προβάλλει γενικολογίες. Σ΄ αυτό συνίσταται η κουτοπονηριά του κ. Βενιζέλου- και της πλειονότητας του ελληνικού πολιτικού συστήματος, ακόμα και τώρα. Και, εννοείται, «υποβoηθούν» και οι όχι λίγοι θερμοκέφαλοι εθνικιστές αλυτρωτιστές από τη γειτονική χώρα, που βγάζουν χάρτες της «Μακεδονίας» (τους) μέχρι τον Όλυμπο κι ανακαλύπτουν ρίζες στο Μέγα Αλέξανδρο- who gives a shit?

Να γιατί μιλάω για δυο Ελλάδες, κι ας φαίνεται άσχετο. Ανάμεσα στην τερατώδη εργασία των (και προσωπικών γνωστών του Μπόρχες), των κ. Κυριακίδη και Καλοκύρη, και στον τερατώδη στρουθοκαμηλισμό του κ. Βενιζέλου και των περισσότερων ελληνικών κομμάτων, προτιμώ την πρώτη.

[email protected]