Μνημόνιο δε θέλουμε. Ξέρουμε όμως τί θέλουμε;

Του Γιάννη Παπαγεωργίου

Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα μετά από σχεδόν τρία χρόνια σκληρής οικονομικής πραγματικότητας, φαίνεται πως συνεχίζουμε να κοιτάμε τον δένδρο, απλά γιατί δε μπορούμε ή και δε θέλουμε να κοιτάξουμε το δάσος.
Από τον Σεπτέμβριο του 2009 έως σήμερα, μπορεί κανείς να μετρήσει σωρεία λαθών στη διαχείριση της ελληνικής χρεοκοπίας. Μπήκαμε σε ένα μνημόνιο που θα έπρεπε να είχαμε αποφύγει με κάθε κόστος, περικόψαμε μισθούς και συντάξεις που εν γένει θα έπρεπε να είχαμε διατηρήσει με κάθε κόστος, αποφύγαμε δραστικές μεταρρυθμίσεις που θα έπρεπε να είχαμε επιβάλει με κάθε κόστος.  Και κυρίως, με απόλυτο σεβασμό στις επόμενες γενιές των Ελλήνων.

Ακολούθησε ένα αποτυχημένο PSI, δεδομένου ότι για να ήταν επιτυχημένο, η διαγραφή χρέους όφειλε να οδηγήσει σε επιστροφή στις αγορές. Εμείς ωστόσο αποφασίσαμε (αναπόφευκτα;) να μπούμε στη διαδικασία, κερδίζοντας απλά χρόνο ζωής στην εντατική. Σωτήριο το PSI; Με οικονομικά δεδομένα σίγουρα όχι. Με πολιτικά, ίσως, αλλά και με πολλές προϋποθέσεις που δεν εξαρτώνται από εμάς.

Ή για την ακρίβεια, το μόνο που εξαρτάται ενδεχομένως από εμάς, σε επίπεδο ελεύθερης οικονομίας, είναι τα περίπου 65 δις του χρέους μας που χρωστάμε ακόμα στις αγορές, η αξία του οποίου ανέρχεται σήμερα περίπου στα. 9 δις ευρώ. Στο 14% διαπραγματεύονταν προσφάτως  τα αντίστοιχα ελληνικά ομόλογα. Όπως, μάλιστα,  μου επεσήμανε γνωστός άνθρωπος των αγορών, «αφού με το PSI είδαν ότι δεν τα έβγαζαν πέρα με το χρέος, αποφάσισαν να προστατεύσουν τις αγορές από τους Έλληνες, δεδομένου ότι είμαστε αρκετά τρελοί για να παραμείνουμε σε αυτές». Να σας το αποδώσω και στη σκληρή γλώσσα των αγορών: «Now we are fried».

Το ερώτημα που προκύπτει πλέον είναι τί εξαρτάται από εμάς και κατά πόσο. Το 2009 ίσως τα πάντα. Ή τουλάχιστον πολλά. Το 2012, ελάχιστα. Ωστόσο οφείλουμε να τα διεκδικήσουμε. Πώς; Με επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου;

Τούτο ακούγεται ως το απόλυτο σύντομο ανέκδοτο. Όχι μόνο γιατί δεν είναι στο χέρι μας (το οποίο έχει βάλει φαρδιά πλατιά την υπογραφή του και οφείλει να τη σεβαστεί μέχρι να βάλει την επόμενη) αλλά γιατί ουσιαστικά δε θα έλυνε το πρόβλημά μας. Για την οικονομία του λόγου, το πιθανότερο σενάριο είναι η εφαρμογή των όρων του μνημονίου και η αυτόματη αναπροσαρμογή-επιμήκυνσή του, όπως ήδη προβλέπεται σε περίπτωση μη επίτευξης των μακροοικονομικών στόχων του. Ωστόσο, και το νέο μεσοπρόθεσμο που θα προκύψει δε θα επιφέρει από μόνο του ουσιαστική λύση.

Η ελληνική πλευρά συνεχίζει να πράττει επί τρία χρόνια το ίδιο λάθος. Αρνείται την πραγματικότητα της χρεοκοπίας της και δεν έχει φροντίσει να καταρτίσει και να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο σε βάθος τουλάχιστον 15ετίας. Το περίφημο μνημόνιο και τα μεσοπρόθεσμα που το συνοδεύουν θα έπρεπε να έρθουν να «κουμπώσουν» στο συγκεκριμένο σχέδιο, το οποίο προφανώς και θα ήταν δική μας ιδιοκτησία. Όπως δική μας ιδιοκτησία θα ήταν οι μακροπρόθεσμοι στόχοι μίας οικονομίας που νομοτελειακά θα ανοίξει το νέο κύ