Κρίση στη Μεσόγειο

Η μεγάλη πλειοψηφία των 137.000 ανθρώπων που διέσχισαν τη Μεσόγειο για να φτάσουν στην Ευρώπη κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2015 εγκατέλειψαν τις εστίες τους λόγω του πολέμου, των συρράξεων ή των διώξεων, με αποτέλεσμα η κρίση στη Μεσόγειο να συνιστά κυρίως μια προσφυγική κρίση, όπως συμπεραίνει έκθεση της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.) που δημοσιεύθηκε σήμερα. Το ένα τρίτο των ανδρών, των γυναικών και των παιδιών που έφτασαν μέσω θαλάσσης στην Ιταλία και την Ελλάδα ήταν Σύροι, οι οποίοι σχεδόν παγκοσμίως εμπίπτουν στο καθεστώς του πρόσφυγα ή σε άλλες μορφές προστασίας. Η δεύτερη και η τρίτη συνηθέστερη χώρα προέλευσης είναι το Αφγανιστάν και η Ερυθραία αντίστοιχα, των οποίων οι υπήκοοι επίσης ως επί το πλείστον θεωρείται ότι εμπίπτουν στο καθεστώς του πρόσφυγα.
«Καθώς η Ευρώπη συζητάει για το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει την επιδεινούμενη κρίση στη Μεσόγειο, πρέπει να είμαστε σαφείς: η πλειοψηφία των ανθρώπων που φτάνουν στην Ευρώπη μέσω θαλάσσης είναι πρόσφυγες και αναζητούν προστασία από τον πόλεμο και τις διώξεις», δήλωσε ο António Guterres, Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Με βάση τα στοιχεία που έχουν συλλεχθεί από Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα και Ισπανία, παρατηρείται αύξηση της τάξης του 83% στον αριθμό των προσφύγων και των μεταναστών που διέσχισαν τη Μεσόγειο από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο του 2015 – 137.000 σε σύγκριση με τις 75.000 που σημειώθηκαν την ίδια περίοδο το 2014. Ιστορικά, οι αφίξεις αυξάνονται σημαντικά στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, επομένως αναμένεται ότι οι αριθμοί θα συνεχίσουν να αυξάνονται. Για παράδειγμα, οι αφίξεις στο δεύτερο εξάμηνο του 2014 σχεδόν διπλασιάστηκαν σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο.
Ο αριθμός των θανάτων στη θάλασσα έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ τον Απρίλιο του 2015 και μετά έπεσε δραματικά τον Μάιο και τον Ιούνιο. Από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο, 479 πρόσφυγες και μετανάστες πνίγηκαν ή αγνοούνταν, ενώ κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 2014 ήταν 15. Τον Απρίλιο η κατάσταση επιδεινώθηκε. Σε μια σειρά από συνεχόμενα ναυάγια, ένας πρωτοφανής αριθμός 1.308 προσφύγων και μεταναστών πνίγηκαν ή αγνοούνταν στη θάλασσα μέσα σε ένα μόνο μήνα (σε σύγκριση με 42 τον Απρίλιο του 2014). Τον Μάιο, ο αριθμός προσφύγων και μεταναστών που πνίγηκαν ή αγνοούνταν μειώθηκε στους 68, στο ένα τέταρτο του αριθμού που είχε σημειωθεί την προηγούμενη χρονιά (226). Η κατιούσα τάση συνεχίστηκε τον Ιούνιο, όπου υπήρξαν 12 νεκροί σε σύγκριση με τους 305 νεκρούς το 2014.
«Η μείωση του αριθμού των πνιγμών τους τελευταίους δύο μήνες είναι ενθαρρυντική. Αποτελεί ένα σημάδι ότι με τη σωστή πολιτική, υποστηριζόμενη από έναν αποτελεσματικό επιχειρησιακό μηχανισμό, είναι πιθανό να σωθούν περισσότερες ζωές στη θάλασσα», δήλωσε ο Guterres. «Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να είμαστε σε επαγρύπνηση. Για τις χιλιάδες προσφύγων και μεταναστών που συνεχίζουν να διασχίζουν τη Μεσόγειο κάθε βδομάδα, οι κίνδυνοι εξακολουθούν να είναι πολύ υπαρκτοί.»
Η έκθεση καταδεικνύει ότι το πέρασμα της ανατολικής Μεσογείου (από την Τουρκία στην Ελλάδα) είναι πλέον πιο σύνηθες από το πέρασμα της κεντρικής Μεσογείου (από τη βόρεια Αφρική στην Ιταλία).
Η πλειοψηφία όσων φτάνουν στην Ελλάδα είναι πρόσφυγες από τη Συρία. Πολλοί έχουν πρώτα τραπεί σε φυγή αναζητώντας ασφάλεια στις γειτονικές χώρες, όπως στην Τουρκία και τον Λίβανο. Αλλά μετά από χρόνια αυξανόμενης πίεσης και ανεπαρκούς διεθνούς στήριξης, οι οικονομίες και οι υποδομές πολλών χωρών που φιλοξενούν πρόσφυγες πασχίζουν να ανταπεξέλθουν, με αποτέλεσμα να είναι εξαρετικά δύσκολο για τους πρόσφυγες να βρουν δουλειά, στέγη και να έχουν πρόσβαση σε ιατρική περίθαλψη και εκπαίδευση. Καθώς οι εκκλήσεις για ανθρωπιστική βοήθεια δεν βρίσκουν την προσήκουσα ανταπόκριση, πολλοί δεν έχουν άλλη επιλογή από το να φύγουν.
Στην Ελλάδα, οι συνθήκες υποδοχής είναι ανεπαρκείς, με λιγότερες από 2.000 θέσεις υποδοχής. Πολλοί πρόσφυγες και μετανάστες συνεχίζουν το ταξίδι τους διασχίζοντας την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (FYROM) και τη Σερβία προκειμένου να κατευθυνθούν προς ή να περάσουν μέσα από την Ουγγαρία. Κάθε μέρα, κατά μέσο όρο 1.000 άνθρωποι μπαίνουν στην πΓΔΜ από την Ελλάδα, σε σύγκριση με τα 200 άτομα μόλις πριν από μερικές βδομάδες. Υπάρχουν συχνές αναφορές για περιστατικά κακομεταχείρισης και βίας κατά τη διάρκεια της διαδρομής από διακινητές και εγκληματικά δίκτυα, καθώς και ολοένα πιο αυστηρές πολιτικές επιτήρησης των συνόρων.
«Η Ευρώπη έχει μια ξεκάθαρη ευθύνη να βοηθήσει όσους αναζητούν προστασία από τον πόλεμο και τις διώξεις», είπε ο Guterres. «Με το να αρνούμαστε την ευθύνη αυτή είναι σα να απειλούμε τα ίδια τα θεμέλια του ανθρωπιστικού συστήματος το οποίο η Ευρώπη αγωνίστηκε σκληρά να χτίσει. Οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να επωμιστούν το δικό τους μερίδιο για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, τόσο στο εσωτερικό τους όσο και εκτός».

Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε με:

Καίτη Κεχαγιόγλου, Υπεύθυνη Τομέα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, e-mail: [email protected]

Στέλλα Νάνου, Βοηθό Τομέα Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, e-mail: [email protected]

Ιστοσελίδες: www.unhcr.gr (Ελληνικά) / www.unhcr.org (Αγγλικά)
www.unhcr.gr/refugeestories / www.1againstracism.gr

Ακολουθήστε μας:

www.facebook.com/unhcrgreece
www.youtube.com/unhcrgreece,
www.twitter.com/unhcrgreece