Ο νέος γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, είναι μία «εξαιρετική επιλογή»;

Η επιλογή του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ δεν είναι σε καμία περίπτωση δημοκρατική. Από τα 193 μέλη του ΟΗΕ, το δικαίωμα επιλογής έχουν μόνο 15 χώρες που ανήκουν στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ενώ δικαίωμα βέτο έχουν τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου, δηλαδή η Κίνα, η Ρωσία, οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Γαλλία.

Και

πάλι, πολλοί ανάμεναν ότι ακόμα και αυτό το ελιτίστικο γκρουπ θα έκανε την υπέρβαση. Θα επέλεγαν την πρώτη γυναίκα γενική γραμματέα –άλλωστε πέντε από τους δέκα τελικούς υποψήφιους ήταν γυναίκες. Ή θα μπορούσαν να επιλέξουν κάποιο πρόσωπο από την Ανατολική Ευρώπη. Ή την Αφρική, την ήπειρο όπου έχει τις ρίζες της η προσφυγική κρίση. Αλλά όχι, για πέμπτη φορά στην ιστορία του Οργανισμού, ύστερα από την τελική ψηφοφορία που διεξήχθη στη γενική συνέλευση την Πέμπτη, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ είναι ένας λευκός άνδρας της Δύσης.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες διατέλεσε πρωθυπουργός της Πορτογαλίας από το 1995 μέχρι το 2002, όταν παραιτήθηκε «για να διασώσει τη χώρα του από έναν πολιτικό βάλτο». Τον θυμούνται πολλοί για τις προσπάθειες που κατέβαλε στην επίλυση της κρίσης στο Ανατολικό Τιμόρ, ενώ όσο είχε ο ίδιος -ως πρωθυπουργός της Πορτογαλίας- την προεδρία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο το 2000, έγινε η πρώτη σύνοδος Κορυφής ΕΕ – Αφρικής. Οταν «απελευθερώθηκε» από τα καθήκοντά του ως πρωθυποργού της χώρας του, προσπάθησε να δοκιμαστεί σε έναν σίγουρα πιο απαιτητικό τομέα: στη διαχείριση ανθρωπιστικών κρίσεων και συγκεκριμένα στο Προσφυγικό.

Το προφίλ και το βιογραφικό

Είχε το κατάλληλο βιογραφικό για να αναλάβει το αξίωμα του Υπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες το 2005. Παρέμεινε σε αυτή τη θέση μέχρι τον Δεκέμβριο του 2015. Τώρα πολλοί λένε ότι έχει το κατάλληλο προφίλ να αναλάβει έναν ακόμη πιο δύσκολο ρόλο. «Η εμπειρία του ως πρωθυπουργού της Πορτογαλίας, οι ευρείες γνώσεις του για τις διεθνείς υποθέσεις, η ζωηρή διάνοιά του θα του χρησιμεύσουν για να ηγηθεί των Ηνωμένων Εθνών σε μία κρίσιμη περίοδο», ανέφερε την Τετάρτη στους δημοσιογράφους ο νυν γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν. «Γνωρίζω πολύ καλά τον κ. Γκουτέρες και θεωρώ ότι είναι μια εξαιρετική επιλογή».

Είναι; Αυτός δεν ήταν στην πιο κρίσιμη θέση όταν βγήκε εκτός ελέγχου το προσφυγικό ζήτημα; Εκείνος δεν ήταν το πρόσωπο με τη μεγαλύτερη επιρροή όταν πνίγονταν κατά δεκάδες οι πρόσφυγες στη Μεσόγειο; Εκεινος δεν ολοκλήρωσε τη θητεία του αφήνοντας στον διάδοχό του, Φιλίπο Γκράντι, μία δυσλειτουργική συμφωνία για την επανεγκατάσταση προσφύγων και μία Ευρώπη που άρχισε να υψώνει φράχτες για να κόψει τις μεταναστευτικές ροές;

Το σίγουρο είναι ότι ο Γκουτέρες σίγουρα δέχθηκε την πιο σκληρή κριτική για την καθυστέρηση στην αντιμετώπιση της χειρότερης κρίσης που αντιμετωπίζει η Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εργαζόμενοι στην Υπατη Αρμοστεία, καθώς και ειδικοί στις μελέτες ανθρωπιστικών επιστημών έλεγαν ότι θα έπρεπε να έχει κάνει περισσότερα, έπρεπε να πιέσει τις ευρωπαϊκές χώρες να ανοίξουν τις «πόρτες», όπως άλλωστε είχαν κάνει παλαιότερα, το 1956 δεχόμενες ούγγρους πρόσφυγες και τις δεκαετίες του 1970 και 1980 ανταποκρινόμενοι στην έκκληση βοηθείας των Βιετναμέζων.

Οι επικριτές και οι υποστηρικτές

Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι ίδιες οι κυβερνήσεις δεν τον έπαιρναν σοβαρά. «Σαν να του έλεγαν «Πιπιλίστε εσείς το δάχτυλο, και θα βρούμε μία ωραία πολιτική λύση»», όπως περιέγραψε η δημοσιογράφος Σιλβάνα Φόα, η πρώτη γυναίκα που ανέλαβε εκπρόσωπος του γ.γ. του ΟΗΕ, το 1996. Αυτή, βέβαια, ήταν μία από τις πιο αυστηρές επικριτές του Γκουτέρες και του ΟΗΕ γενικότερα. «Προτιμούν να προωθούν γλυκούλικα βίντεο για μεμονωμένους πρόσφυγες παρά να επικρίνουν κυβερνήσεις. Θέλουν μία ακόμη θέση στον ΟΗΕ και δεν θα την πάρουν αν εκνευρίσουν τις κυβερνήσεις», σχολίαζε.

Κι όμως, δεν μπορεί, κάτι πειστικό θα έχει ο 67χρονος Γκουτέρες. Πώς αλλιώς συμφώνησαν σχετικά ομαλά οι εκπρόσωποι των κρατών – μελών του ΟΗΕ για την ανάδειξή του σε γενικό γραμματέα; Στην έκτη κατά σειρά άτυπη ψηφοφορία της Τετάρτης, καμία από τις 15 χώρες δεν εναντιώθηκε στην υποψηφιότητά του: 13 κράτη στήριξαν την υποψηφιότητα και δύο δεν εξέφεραν γνώμη. Ακόμη και η Μόσχα υποχώρησε και δεν πίεσε για την αρχική της προτίμηση. Προωθούσε την υποψηφιότητα της βουλγάρας Ιρινα Μπόκοβα, διευθύντρια της UNESCO – την οποία όμως δυσκολεύονταν να στηρίξουν οι ΗΠΑ και η Βρετανία. Κι όμως, τα βρήκανε μεταξύ τους εύκολα -κάτι που δεν συνιθίζεται στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Γι’ αυτό και την επόμενη ημέρα όλοι έκαναν δηλώσεις για τον νέο γενικό γραμματέα πριν αναδειχθεί επισήμως στην ψηφοφορία της Πέμπτης.

Ισως οι απεσταλμένοι κρατών και οι διπλωμάτες έχουν βρει έναν δίαυλο επικοινωνίας με τον πρώην πρωθυπουργό της Πορτογαλίας. Πάντως μιλάνε γι’ αυτόν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό. Ο βρετανός πρέσβης του ΟΗΕ, Μάθιου Ράικροφτ, για παράδειγμα, δήλωσε ενθουσιασμένος με το αποτέλεσμα τονίζοντας ότι ο Γκουτέρες «είναι ο δυναμικός γενικός γραμματέας που χρειάζεται ο ΟΗΕ».

Μάλλον έχει περισσότερη σημασία πώς προώθησε ο ίδιος ο Γκουτέρες την υποψηφιότητά του. Εθεσε «ως προτεραιότητά του την πρόληψη ανθρωπιστικών κρίσεων», όπως είχε περιγράψει στο αμερικανικό TIME. Μα η κρίση είναι ακόμη εδώ! Στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή, στη Βόρεια Αφρική… «Η διεθνής κοινότητα αφιερώνει πολύ περισσότερο χρόνο και πόρους στη διαχείριση κρίσεων παρά στην πρόληψη», εξήγησε ο ίδιος. Κι ύστερα είπε τα γνωστά, ό, τι θα έλεγε οποιοδήποτε πρόσωπο αναλάμβανε ένα αξίωμα στον ΟΗΕ: «Εχουμε ανάγκη τη στροφή προς τη διπλωματία για την ειρήνη». Και το χρέος του γενικού γραμματέα; «Ο γενικός γραμματέας πρέπει διαρκώς να συνεισφέρει στον περιορισμό των συγκρούσεων και συνεπώς στον περιορισμό των θυμάτων». Να δούμε αν θα τα καταφέρει.

Υ.Γ.: Επισήμως η επιλογή του θα επικυρωθεί στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την ερχόμενη εβδομάδα. Ο Γκουτέρες αναλαμβάνει τα καθήκοντά του την 1η Ιανουαρίου του 2017.

The post Ο νέος γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, είναι μία «εξαιρετική επιλογή»; appeared first on Protagon.gr.