Τα ελληνικά πρωτογενή πλεονάσματα, ο ΦΠΑ και ο… γάιδαρος του Χότζα

Στα οικονομικά αποτελέσματα εκτέλεσης του Προϋπολογισμού υπάρχει πάντα μια «αλήθεια» που πρέπει να διακρίνουμε στους αριθμούς.

Και στις πρόσφατες ανακοινώσεις τόσο για το 2024 όσο – ειδικά – για το 2025 η «αλήθεια» αυτή είναι πολύ προβληματική, παρά το γεγονός ότι οι αιτίες που την διαμορφώνουν έχουν γίνει σχεδόν… αόρατες, με την έννοια ότι σχεδόν τις έχουμε ξεχάσει.

Ο λόγος γίνεται για τα τεράστια – σε σύγκριση με τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας και την τρέχουσα διεθνή συγκυρία – πρωτογενή πλεονάσματα. Ούτε λίγο, ούτε πολύ η εκτέλεση του Προϋπολογισμού έδειξε ότι ο στόχος

Όσο δεν για το 2024 ο στόχος έχει ξεπερασθεί σε απρόβλεπτα επίπεδα!

Και όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα διεθνές οικονομικό περιβάλλον που τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι η οικονομική αβεβαιότητα, η οικονομική στασιμότητα, επερχόμενη ύφεση, πρωτοφανή δημοσιονομικά ελλείμματα και ένας χωρίς προηγούμενο εμπορικός πόλεμος…

Τι συμβαίνει, μήπως στην Ελλάδα ζούμε σε άλλον… πλανήτη; Ή μήπως μας λένε ψέματα όσο αφορά τα «νούμερα»;

Προφανώς δεν ζούμε σε άλλο πλανήτη. Και τα «νούμερα» που δίνει το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους είναι απολύτως ακριβή.

Τι συμβαίνει λοιπόν στον παράδοξο τόπο που λέγεται Ελλάδα;

Ίσως για να καταλάβουμε αυτό που συμβαίνει θα ήταν χρήσιμο να θυμηθούμε λίγο την ιστορία με τον «γάιδαρο του Χότζα»…

Αλλά ας έρθουμε πρώτα στα «νούμερα».

Αυτό που παρατηρούμε είναι ότι τόσο το 2024, όσο πολύ περισσότερο το 2025 το «πρωτογενές πλεόνασμα» τροφοδοτείται σταθερά από τα φορολογικά έσοδα και ειδικά από τους έμμεσους φόρους. Δηλαδή τον ΦΠΑ και τον ΕΦΚ.

Στα στοιχεία που δόθηκαν στην δημοσιότητα τα δύο αυτά έσοδα αγγίζουν μέσα στο τρίμηνο τα 8 δις. Ευρώ, δηλαδή σχεδόν το 4% του ΑΕΠ (!).

Το μέγεθος είναι τρομακτικό αν σκεφτεί κανείς ότι αφορά μόνο το Α τρίμηνο του έτους. Και γίνεται ακόμα πιο τρομακτικό αν …θυμηθούμε ότι ο συντελεστής φορολόγησης του ΦΠΑ είναι 24% (!).

Το ποσοστό είναι τρομακτικό αν σκεφτεί κανείς ότι – με ελάχιστες εξαιρέσεις – για κάθε τι που αγοράζουμε καθημερινά, προϊόν ή υπηρεσία, πληρώνουμε ένα εξωφρενικά υψηλό «κεφαλικό φόρο», μπροστά στον οποίον μόνο οι δασμοί του Τραμπ στην Κίνα είναι μη συγκρίσιμα μεγαλύτεροι.

Δηλαδή σε κάθε προϊόν ή υπηρεσία απαραίτητη για την καθημερινή μας επιβίωση π.χ. που έχει κανονικά τιμή 100 ευρώ εμείς πληρώνουμε εδώ και κάποια (μνημονιακά) χρόνια 124 ευρώ.

Αυτό δεν συμβαίνει ούτε στις πιο «ακριβές» οικονομίες της Ευρώπης, εκεί όπου οι αμοιβή της εργασίας είναι το ελάχιστον τρείς (3) και τέσσερεις (4) φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη αμοιβή στην Ελλάδα.

Με απλά λόγια για κάθε 1000 ευρώ που ξοδεύει μία οικογένεια, σχεδόν το ¼ αυτών των χρημάτων «φεύγει» κατ’ ευθείαν για να πάει στο «πρωτογενές πλεόνασμα».

Και αυτό επιπλέον των άλλων άμεσους φόρων και ασφαλιστικών κρατήσεων που υφίσταται.

Το πλέον τραγικό είναι ότι όταν αυτή η συσσώρευση πόρων από το «υστέρημα» γεμίσει και καλύψει τον ετήσιο στόχο που έχει τεθεί για το «πλεόνασμα», δεν σταματάει να τον φουσκώνει.

Συνεχίζει και αυξάνει το πλεόνασμα αντί να διοχετευθεί και να τροφοδοτήσει άλλες προφανείς δραματικές ανάγκες, όπως για παράδειγμα τον προϋπολογισμό για την Παιδεία, την Υγεία, τις Μεταφορές, τις συντάξεις, τους μισθούς κ.λ.π.

Θα πει κάποιος μα αυτό προβλέπεται από τα μνημόνια και τους κληροδοτημένους από αυτά «νόμους» δημοσιονομικής πειθαρχίας, που ισχύουν για ολόκληρη την Ευρωζώνη.

Δεν είναι ακριβώς έτσι…

Η αλήθεια είναι ότι η Ευρωζώνη με την «συλλογική» απόφαση για την εισαγωγή του ΦΠΑ στόχευσε σε δύο αποτελέσματα. Το ένα είναι να καλύψει την χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού κρατικού μηχανισμού και το άλλο να καλύψει τις κοινωνικές δαπάνες τις οποίες κανονικά έπρεπε να καλύπτει με την άμεση φορολογία. Αυτό έγινε όταν σιγά σιγά αλλά σταθερά άρχισε να εγκαταλείπει το μοντέλο του μεταπολεμικού κράτους πρόνοιας.

Με άλλα λόγια με ένα απολύτως άδικο «μη προοδευτικό» ενιαίο φόρο απέναντι σε φτωχούς και πλούσιους (ΦΠΑ) χρηματοδοτεί τις κοινωνικές παροχές και όχι με την άμεση φορολογία εισοδήματος (λιγότερο ή περισσότερο προοδευτική). Και το κάνει αυτό με συντελεστές που κινούνται από το 1/5 έως το 1/3 του ΦΠΑ που πληρώνει ένας καταναλωτής στην Ελλάδα, δηλαδή στην οικονομία η οποία υπέστη  με τα 3 μνημόνια μία απώλεια της τάξης του 25% του ΑΕΠ (!). Δηλαδή περίπου όσο μετριέται η απώλεια του ΑΕΠ της Ουκρανίας με τρία χρόνια πολέμου…

Στην Ελλάδα δηλαδή όχι μόνο η άδικη έμμεση φορολογία του ΦΠΑ και του ΕΦΚ είναι μη συγκρίσιμη με την ευρωπαϊκή, αλλά ακόμα χειρότερα τα έσοδα από αυτή δεν πάνε για κοινωνικές ανάγκες, ούτε καν όταν ξεπερνούν τον μνημονιακό ετήσιο στόχο. Γιατί βέβαια οι εκάστοτε έκτακτοι επιδοματικοί «μπουναμάδες» ούτε σαν μέγεθος ούτε σαν στόχευση δεν φτάνουν τα υπερ-πλεονάσματα που έχουν συσσωρευτεί… Τα συμπεράσματα είναι προφανή.

Στο σημείο αυτό λοιπόν να θυμίσουμε, σε όσους δεν θυμούνται ή δεν γνωρίζουν την ιστορία του «γάιδαρου του Χότζα», ότι όταν τελικά ο Χότζας κατάφερε να μάθει τον γάιδαρό του να μη τρώει – γιατί αυτό ήθελε να πετύχει – αυτός (σ.σ. ο γάιδαρος)… πέθανε.

Βέβαια με τους ανθρώπους είναι διαφορετικά.

Προτιμούν να κάνουν άλλα πράγματα πριν φτάσουν στο σημείο που έφτασε ο γάιδαρος του Χότζα…

To άρθρο Τα ελληνικά πρωτογενή πλεονάσματα, ο ΦΠΑ και ο… γάιδαρος του Χότζα δημοσιεύτηκε στο NewsIT .