Οι κανόνες που δεν τηρήθηκαν στα κτήρια που κατέρρευσαν από το σεισμό στην Τουρκία και το φαινόμενο «pancake collapse»

Μέχρι και πολυκατοικίες που χτίστηκαν εδώ και 1 χρόνο καταστράφηκαν στην Τουρκία από τον φονικό σεισμό των 7,8 Ρίχτερ και τον δεύτερη δόνηση-μαμούθ των 7,6 Ρίχτερ, προκαλώντας οργή στους πολίτες της χώρας και ερωτηματικά στον υπόλοιπο πλανήτη, αφού κάποιες από αυτές διαφημίστηκαν ότι χτίστηκαν με «πρώτης ποιότητας» υλικά.

Όπως αναφέρει το BBC στο εκτεταμένο ρεπορτάζ του, οι σύγχρονες μέθοδοι κατασκευής των πολυκατοικιών θα έπρεπε να καθιστούν τα κτήρια σε θέση να αντέξουν τα 7,8 και 7,6 Ρίχτερ του σεισμού, ιδιαίτερα

σε μια σεισμογενή χώρα όπως η Τουρκία, και να μην σκοτωθούν σχεδόν 18.000 άνθρωποι.

Ένα παράδειγμα τέτοιου κτηρίου είναι αυτό στη Μαλάτια, όπου κατέρρευσαν οι χαμηλότεροι όροφοι μιας πολυκατοικίας, αφήνοντας «όρθιους» τους πάνω να ισορροπούν επικίνδυνα πάνω από τα κεφάλια των πολιτών. Είναι ένα από τα κτήρια που είχαν διαφημιστεί ότι χτίστηκε με «πρώτης ποιότητας» υλικά, με την εταιρεία τελικά να κατεβάζει αυτή την ατάκα από το ίντερνετ, παραδεχόμενη ίσως την «ενοχή» της.

Άλλο ένα παράδειγμα είναι το 16ώροφο κτήριο στην Αλεξανδρέττα, όπου μετά τον σεισμό κατέρρευσε το μισό. Το συγκεκριμένο είχε ολοκληρωθεί το 2019, έχοντας χτιστεί και αυτό με «πρώτης ποιότητας» υλικά.

Τρίτο παράδειγμα, η 9ώροφη πολυκατοικία στην Αντάκια που κατασκευάστηκε το 2019 με παρόμοια τεχνοτροπία και τελικά κατέρρευσε εντελώς. Μάλιστα, ο ιδιοκτήτης της κατασκευαστικής απέδωσε την καταστροφή στην… ατυχία, δηλώνοντας στο BBC ότι έχτισε «εκατοντάδες κτίρια στην επαρχία Χατάι. Δυστυχώς δύο έπεσαν…».

Ο ίδιος δήλωσε στο BBC ότι τα κτήρια δεν θα μπορούσαν ούτως ή άλλως να αντέξουν τόσο μεγάλο σεισμό, κατηγορώντας τα ΜΜΕ ότι ψάχνουν για αποδιοπομπαίους τράγους μετά τις καταρρεύσεις κτηρίων.

Δεν τηρήθηκαν οι κανόνες παρά την αναθεώρηση των κανονισμών μετά τη Νικομήδεια το 1999

Οι πολίτες είναι οργισμένοι και αυτό εντείνεται από τις εκτιμήσεις των ειδικών ότι αν ένα κτήριο ήταν καλοφτιαγμένο, ειδικά σε περιοχές που δεν είχαν τόσες σεισμικές ακολουθίες, τότε θα μπορούσε να αντέξει. Άλλωστε, σε πολλές περιπτώσεις έφταιξε και το γεγονός ότι μερικά κτήρια που είχαν πληγεί από άλλους σεισμούς, δεν επισκευάστηκαν με σωστό τρόπο.

Θα έλεγε κανείς ότι η Τουρκία θα μπορούσε να είναι καλύτερα προετοιμασμένη, ειδικά μετά την αναθεώρηση των οικοδομικών κανονισμών μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1999 στη Νικομήδεια. Η τελευταία αναθεώρηση έγινε μόλις το 2018.

Σύμφωνα με το BBC, η Τουρκία παρέχει κάθε τόσο ένα είδος «κατασκευαστικής αμνηστίας», δηλαδή κάνει τα «στραβά μάτια» σε κτήρια που χτίστηκαν χωρίς τους απαραίτητους κανόνες ασφαλείας. Στις πληγείσες περιοχές, αυτό ίσχυσε για 75.000 κτήρια. 

Το ίδιο είχε γίνει και στη Σμύρνη σε 670.000 κτήρια, με αποτέλεσμα να χτυπηθεί η πόλη το 2020 από σεισμό και να προκληθούν ανάλογες καταστροφές. Όμως, το στατιστικό και συνάμα τραγικό στοιχείο που αποκαλύπτει το BBC είναι ότι σε όλη την Τουρκία, τουλάχιστον 1 στα 2 κτήρια υπολογίζεται ότι έχει χτιστεί κατά παράβαση των κανονισμών, δηλαδή περίπου 13 εκατ. κτήρια.

Το φαινόμενο «pancake collapse»

Παράλληλα, το CNN αναφέρεται στο φαινόμενο «pancake collapse», τον τρόπο δηλαδή που τα πατώματα καταρρέουν και προσγειώνονται το ένα πάνω στο άλλο.

«Τα pancake collapses “στοιβάζουν” τα δάπεδα πάνω τους, μειώνοντας όλο τους το βάρος σχεδόν στον τελευταίο όροφο. Αυτό συνεχίζεται, συσσωρεύοντας περισσότερο βάρος, καθώς πέφτει η δομή» αναφέρει η σχετική ανάλυση του CNN.

Είναι μια «βαθμιαία ρήξη», που συχνά ξεκινά από το κάτω μέρος, όταν καταστρέφεται ένα δομικό στοιχείο, συνήθως στους κάτω ορόφους ή τα θεμέλια ενός κτίσματος, και κάνει τους τελευταίους ορόφους να καταρρεύσουν κάθετα. Ειδικά όταν δεν υπάρχει υποστήριξη στους κάτω ορόφους ή τα θεμέλια, οι πάνω όροφοι αρχίζουν να χτυπούν από πάνω προς τα κάτω.

Το «pancake collapse» περιπλέκει, μάλιστα, τις επιχειρήσεις διάσωσης, επειδή τα ερείπια που παραμένουν κοντά στο σημείο της κατάρρευσης είναι ασταθή και θα μπορούσαν να πέσουν, καθώς οι διασώστες κινούνται στα συντρίμμια.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα κατάρρευσης με το φαινόμενο «pancake collapse» είναι η πτώση των Δίδυμων Πύργων το 2001. Μόνο που, αυτό δεν προκλήθηκε από σεισμό αλλά από τρομοκρατική ενέργεια.

To άρθρο Οι κανόνες που δεν τηρήθηκαν στα κτήρια που κατέρρευσαν από το σεισμό στην Τουρκία και το φαινόμενο «pancake collapse» δημοσιεύτηκε στο NewsIT .