Νέος γεωπολιτικός αναβρασμός στη Μέση Ανατολή και ο Πούτιν υπό πίεση

Αντιμέτωπος με διλήμματα στην ευαίσθητη γεωπολιτική σκακιέρα είναι ο Βλαντιμίρ Πούτιν την ώρα μάλιστα που η εκεχειρία Ισραήλ και Ιράν – που ήρθε ύστερα από 12 ημέρες εχθροπραξιών και μετά την εμπλοκή των ΗΠΑ με τον βομβαρδισμό των τριών βασικών πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν – φαντάζει στα μάτια πολλών εύθραυστη.

Οι στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ Ιράν και Ισραήλ έχουν αναδείξει με δραματικό τρόπο το εύθραυστο σκηνικό στη

Ο πρεσβευτής της Μόσχας στον ΟΗΕ δήλωσε στο Συμβούλιο Ασφαλείας ότι οι ΗΠΑ άνοιξαν «ένα κουτί της Πανδώρας», ενώ ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν Αλί Χαμενεΐ έστειλε τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών στη Μόσχα, προκειμένου να ζητήσει από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν περισσότερη βοήθεια, μετά την επίθεση των ΗΠΑ, παραδίδοντάς του ένα γράμμα.

Η συμμετοχή των ΗΠΑ στο πλευρό του Ισραήλ, με στοχευμένες επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από τη Μόσχα, η οποία ωστόσο επέλεξε να κινηθεί με προσοχή και συγκρατημένα, αποφεύγοντας την παροχή άμεσης στρατιωτικής υποστήριξης, σημειώνει το Associated Press. 

Η ρητορική του Κρεμλίνου χαρακτηρίστηκε από καταδίκες των επιθέσεων και έκκληση για αποφυγή κλιμάκωσης, όμως η απουσία συγκεκριμένων μέτρων ενίσχυσης της Τεχεράνης έχει απογοητεύσει πολλούς στο Ιράν, αποκαλύπτοντας τη μειωμένη πλέον επιρροή της Ρωσίας σε μια περιοχή που παλαιότερα θεωρούνταν ζωτικής στρατηγικής σημασίας σύμμαχός της.

Παρά ταύτα, κάποιοι αναλυτές επισημαίνουν πως η Μόσχα ενδέχεται να αποκομίζει βραχυπρόθεσμα οφέλη, όπως η εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου, που μπορεί να βοηθήσει την καταρρέουσα ρωσική οικονομία, καθώς και την αποσυμπίεση της παγκόσμιας προσοχής από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ιρανικές προσδοκίες και η ρωσική αποστασιοποίηση

Οι σχέσεις Ρωσίας και Ιράν βελτιώθηκαν σημαντικά μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία το 2022, με την Τεχεράνη να προμηθεύει τη Μόσχα με μη επανδρωμένα αεροσκάφη τύπου Shahed, τα οποία έπαιξαν κρίσιμο ρόλο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Η υπογραφή το 2025 συμφωνίας στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ των δύο χωρών είχε ως στόχο την εμβάθυνση των δεσμών, ωστόσο, στην πράξη, η Μόσχα επέλεξε να αποφύγει την εμπλοκή σε αμυντικές ενέργειες που θα μπορούσαν να φέρουν σε σύγκρουση τους δύο αντιπάλους, Ιράν και Ισραήλ.

Αυτή η συγκρατημένη στάση έχει προκαλέσει απογοήτευση στο Ιράν, που αισθάνεται πως παλεύει μόνο του απέναντι σε έναν πανίσχυρο εχθρό, ενώ η Ρωσία επιλέγει να διατηρήσει αποστάσεις.

Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, απορρίπτει κατηγορηματικά τις φήμες περί εγκατάλειψης του Ιράν, τονίζοντας την πρόθεσή του να συνεχίσει τη συνεργασία. Παρόλα αυτά, η παροχή κρίσιμων συστημάτων αεράμυνας στο Ιράν θεωρείται αμφίβολη, καθώς η Ρωσία αντιμετωπίζει σοβαρές ανάγκες στον δικό της πόλεμο στην Ουκρανία.

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, διέψευσε την Τρίτη τις κατηγορίες ότι η Μόσχα δεν έχει παράσχει ουσιαστική στήριξη στην Τεχεράνη.

«Πολλοί θέλουν να υπονομεύσουν τη συνεργασία μεταξύ Μόσχας και Τεχεράνης», είπε. «Η Ρωσία έχει πράγματι υποστηρίξει το Ιράν με τη σαφή θέση που έχει λάβει. Και φυσικά σκοπεύουμε να αναπτύξουμε περαιτέρω τις σχέσεις μας με το Ιράν», πρόσθεσε.

Όταν ρωτήθηκε τη Δευτέρα εάν η Ρωσία θα παρέχει εξοπλισμό όπως συστήματα αεράμυνας στο Ιράν, απάντησε ότι «όλα εξαρτώνται από το τι θα πει η ιρανική πλευρά, οι Ιρανοί φίλοι μας».

Η Μόσχα βρίσκεται σε δύσκολη θέση καθώς επιδιώκει να ισορροπήσει μεταξύ της υποστήριξης προς το Ιράν και της διατήρησης καλών σχέσεων με το Ισραήλ, το οποίο έχει σημαντικό στρατιωτικό αποτύπωμα στη Συρία και διατηρεί ουδέτερη στάση στο ουκρανικό. Η ρωσική ηγεσία φαίνεται να λαμβάνει υπόψη και το δημογραφικό στοιχείο του μεγάλου εβραϊκού πληθυσμού στη Ρωσία, γεγονός που επηρεάζει τις επιλογές της.

Παράλληλα, οι σχέσεις Ρωσίας και ΗΠΑ παρουσιάζουν σημάδια βελτίωσης μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, προσφέροντας στο Κρεμλίνο μια ευκαιρία να εκμεταλλευτεί τις διαιρέσεις στη Δύση σχετικά με τη στρατηγική απέναντι στο Ιράν.

Ωστόσο, αναλυτές επισημαίνουν πως η Ρωσία έχει χάσει μεγάλο μέρος της επιρροής της στη Μέση Ανατολή μετά το 2022, με το Ιράν να μην αποτελεί πλέον τον ισχυρό περιφερειακό παίκτη του παρελθόντος. Η Μόσχα φαίνεται να επιδιώκει πρωτίστως τη δική της σταθερότητα και γεωπολιτικά οφέλη, συχνά εις βάρος των παραδοσιακών της συμμάχων.

«Το Ιράν δεν είναι πλέον ο ισχυρός παίκτης που ήταν», λέει ο Αλεξέι Μάλασκιν, πολιτικός επιστήμονας και ειδικός για τη Μέση Ανατολή.

«Η Ρωσία θα μπορούσε να έχει παίξει ρόλο διαμεσολαβητή και παράγοντα σταθερότητας, αλλά απογοήτευσε», πρόσθεσε. «Η στάση της στο Ιράν δείχνει πως η Μόσχα επιδιώκει να διατηρήσει τη δική της σταθερότητα και τα γεωπολιτικά της συμφέροντα πάνω από όλα».

Σε αυτό το πλαίσιο, το μέλλον των ρωσο-ιρανικών σχέσεων και η πορεία των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή παραμένουν αβέβαια, ενώ η παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων συνεχίζει να μεταβάλλεται με ταχύτητα και απρόβλεπτο τρόπο.

To άρθρο Νέος γεωπολιτικός αναβρασμός στη Μέση Ανατολή και ο Πούτιν υπό πίεση δημοσιεύτηκε στο NewsIT .