Ολα τα σεναρια με την τροϊκα...

Γράφει ο Νίκος ΚούτρικαςΟικονομικός συντάκτης ΕΣΗΕΑΕίναι αλήθεια ότι μετά τα stress tests των τραπεζών "τρία" είναι τα σημεία στα οποία έχουν ήδη συγκλίνει Αθήνα και τρόικα. Στην παρούσα φάση, όλες οι πλευρές Ευρωζώνη, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και Αθήνα αντιλαμβάνονται ότι... θα πρέπει πρώτα να επέλθει συμφωνία για τη μορφή που θα έχει το νέο πρόγραμμα της Ελλάδας και μετά να συζητηθεί ο έλεγχος της τρόικας. Όπως εξηγούν κυβερνητικοί παράγοντες, μόλις οριστικοποιηθεί η "επόμενη ημέρα" της χώρας, τότε θα μπορέσουν να επιτευχθούν και οι απαραίτητοι πολιτικοί συμβιβασμοί για το ποια μέτρα θα υλοποιηθούν τώρα και ποια αργότερα.Το δεύτερο σημείο στο οποίο συμφωνούν είναι ότι το ποσό που θα χρειαστεί η Ελλάδα δεν είναι μεγάλο. Κινείται μεταξύ των 10 και 15 δισ. ευρώ αναλόγως με το ποιος κάνει την εκτίμηση. Και στο πλαίσιο αυτό, όλοι θεωρούν ότι το αποθεματικό του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) -ύψους περίπου 11.4 δισ. ευρώ- μπορεί να αξιοποιηθεί προς την κατεύθυνση της "κάλυψης" των αναγκών της χώρας, εφόσον κριθεί απαραίτητο.Επίσης, κυβέρνηση και τρόικα έχουν συμφωνήσει ότι στην "επόμενη ημέρα" της Ελλάδας θα πρέπει να υπάρχει κάποιου είδους επιτήρηση από τους δανειστές της χώρας. Στο σημείο αυτό, όμως, υπάρχει ακόμα διαφωνία για το πόσο "αυστηρή" θα είναι αυτή. Η κυβέρνηση θέλει έναν όσο το δυνατόν "χαλαρότερο" έλεγχο. Η τρόικα, αντιθέτως, έχει διαμηνύσει ότι το πρόγραμμα που ταιριάζει στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι εκείνο της "ενισχυμένης" εποπτείας (ECCL) και όχι το "απλό" προληπτικό πρόγραμμα (PCCL), ενώ το ΔΝΤ θα συνεχίσει να έχει ρόλο "συμβούλου", ακόμα κι αν η Ελλάδα αποφασίσει να προχωρήσει στο "συναινετικό" διαζύγιο με το Ταμείο (να διακόψει τη δανειακή σύμβαση). Όσο κι αν προσπαθήσει ο κ. Γιούνκερ να περάσει τις ελληνικές απόψεις στην τρόικα, υπάρχει το Eurogroup που αυτήν την περίοδο κυρίαρχο ρόλο έχουν οι απόψεις των "σκληρών" Ευρωπαίων και το συμβούλιο του ΔΝΤ που δύσκολα θα κάνει πίσω σε θέματα εποπτείας, αναφέρουν με νόημα στελέχη με γνώση των συζητήσεων. Και γι’ αυτό επιμένουν ότι η ενισχυμένη εποπτεία δύσκολα θα αποφευχθεί από την κυβέρνηση.Με αυτά τα δεδομένα, υπάρχουν τρία σενάρια για το τι θα γίνει από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά. Το "κακό", το "ενδιάμεσο" και το "καλό". Ειδικότερα:• Το "κακό" προβλέπει την παράταση ή επέκταση του υφιστάμενου Μνημονίου. Δηλαδή, τα 11 δισ. ευρώ του ΤΧΣ να αποτελέσουν την «προληπτική πιστωτική γραμμή» στην περίπτωση που η Ελλάδα δεν χρηματοδοτηθεί από τις αγορές, αλλά αυτή η «γραμμή» να δίνεται μόνο υπό την προϋπόθεση της εφαρμογής των όσων έχουν συμφωνηθεί στο ισχύον Μνημόνιο. Ο έλεγχος θα έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με το πώς γίνεται σήμερα και σε γενικές γραμμές δεν θα υπάρξει καμία αισθητή αλλαγή. Σύμφωνα με πληροφορίες, τη "σκληρή" αυτή επιλογή υποστηρίζει κυρίως το ΔΝΤ που ούτως ή άλλως το πρόγραμμά του λήγει τυπικά στο πρώτο τρίμηνο του 2016. Ωστόσο, τα στελέχη της τρόικας αντιλαμβάνονται ότι κάτι τέτοιο η Αθήνα δεν πρόκειται να το συζητήσει σε καμία περίπτωση. Πάντως, εάν δεν κλείσει ο έλεγχος έως τις 18 Δεκεμβρίου, είναι πολύ πιθανό να πρέπει να επεκταθεί με κάποιο τρόπο το σημερινό Μνημόνιο.• Το "ενδιάμεσο" σενάριο δείχνει να είναι και το πιο ρεαλιστικό, τηρουμένων των συνθηκών. Τα κεφάλαια του ΤΧΣ θα αποτελέσουν τη βάση μιας "ενισχυμένης προληπτικής πιστωτικής γραμμής" (ECCL), θα υπάρχει ένα νέο Μνημόνιο με όρους και προϋποθέσεις, αλλά αυτοί οι όροι θα τεθούν από την ίδια την κυβέρνηση. Οπως αναφέρουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, οι όροι θα μπορούσαν να είναι "οι 10 μεγάλες μεταρρυθμίσεις" που θα διαλέξει να υλοποιήσει η Ελλάδα, ως προϋπόθεση για να παραμείνει αυτή η γραμμή πίστωσης ανοιχτή. Το πρόγραμμα θα έχει ισχύ για ένα χρόνο και θα υπάρχει η δυνατότητα ανανέωσής του για άλλα δύο εξάμηνα. Επίσης, οι έλεγχοι της τρόικας θα είναι σε τριμηνιαία βάση, όπως προβλέπει το καταστατικό του ECCL, ενώ θα υπάρχει και η παρουσία του ΔΝΤ ως τεχνικού συμβούλου.• Το "καλό" σενάριο είναι αυτό που προωθεί η ελληνική κυβέρνηση και αφορά ένα μοντέλο "ειδικά διαμορφωμένο" για την Ελλάδα (tailor made backstop). Προβλέπει ότι το ποσό της προληπτικής πιστωτικής γραμμής που και πάλι θα είναι τα 11 δισ. ευρώ του ΤΧΣ θα αφαιρεθεί από το χρέος αν δεν χρησιμοποιηθεί. Δηλαδή, τα εν λόγω κεφάλαια θα έχουν διπλό ρόλο ρευστότητα σε περίπτωση ανάγκης, αλλά και μείωση χρέους, ενώ συγχρόνως η κυβέρνηση θέλει να έχει συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης εντός ενός έτους και μία "χαλαρή" εποπτεία, στο πλαίσιο εκείνης που θα ασκεί η Κομισιόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Η ελληνική πλευρά βλέπει την επόμενη μέρα σαν μία "νέα εταιρική σχέση" με τους δανειστές, αφού πρακτικά τον ρόλο της τρόικας θα αναλάβουν πλέον οι αγορές. Από αυτές θα αναζητηθούν και τα 10 δισ. ευρώ που το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει ότι λείπουν από τα κρατικά ταμεία για να εξυπηρετηθούν όλες οι υποχρεώσεις της χώρας το 2015 και η Αθήνα υποστηρίζει ότι αν δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις της για τις μεταρρυθμίσεις και τους δημοσιονομικούς στόχους, θα βρεθεί σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα αποκλεισμένη από τις αγορές. Οπότε δεν χρειάζεται καμία ενισχυμένη εποπτεία από την τρόικα.Στο πλαίσιο αυτό, κυβερνητικά στελέχη υπενθυμίζουν πως ο κ. Αντώνης Σαμαράς δεν ζήτησε ποτέ ούτε στην τελευταία συνάντηση με τον κ. Γιούνκερ εκπτώσεις στις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να κάνει η χώρα. Αυτό που προτάσσει είναι η ανάγκη να δείξουν οι εταίροι μεγαλύτερη πολιτική κατανόηση γι’ αυτές τις αλλαγές, οι οποίες δεν είναι απαραίτητο να γίνουν πλήρως αυτήν τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο κ. Σαμαράς θέλει να έχει την ευκαιρία να "ζυγίσει ο ίδιος" ποιο "μείγμα" μεταρρυθμίσεων μπορεί να περάσει τώρα και ποιο θα μπορούσε αργότερα. Μάλιστα, το γεγονός ότι και άλλα κράτη-μέλη, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, ζητούν να πάρουνπαράταση για τις ευρωπαϊκές τους υποχρεώσεις, δίνει στον κ. Σαμαρά ένα παραπάνω πάτημα στο επιχείρημά του για μεγαλύτερη ευελιξία στον χρόνο υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων.
Ας δούμε τις ανάγκες της χώρας στον παρακάτω πίνακα: